Το Κιλαουέα (Kīlauea) είναι ηφαίστειο της Χαβάης και ένα από τα πέντε ασπιδοειδή ηφαίστεια που αποτελούν το νησί. Το όνομα Κιλαουέα σημαίνει «αυτός που διασκορπίζεται» ή «που γρήγορα εξαπλώνεται» στην τοπική γλώσσα και αναφέρεται στα συχνά ξεσπάσματα λάβας.

Είναι ένα από τα πιο ενεργά ηφαίστεια στον πλανήτη και μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών για τους ηφαιστειολόγους που είναι σε θέση να μελετήσουν από κοντά τις αποκλειστικά μη-βίαιες διαχυτικές εκρήξεις. Λάβα ηλικίας μικρότερης των 1000 ετών καλύπτει το 90% του Κιλαουέα. Ο κώνος Πουόο συνεχώς εκρήγνυτο στην ανατολική ζώνη ρήγματος από το 1983 έως το 2018, καθιστώντας την τη μεγαλύτερη έκρηξη ζώνης ρήγματος τα τελευταία 200 χρόνια.
Τριάντα πέντε εκρήξεις έλαβαν χώρα από το 1952, μη συμπεριλαμβανομένου της πιο πρόσφατης. Από το 2008, οι αυξανόμενες εκπομπές διοξειδίου του θείου από τον κρατήρα Χαλεμαούμαου (Halemaumau) στη κορυφή του Κιλαουέα έχουν οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα ηφαιστειακού νέφους, εγείροντας ανησυχίες για την ποιότητα του αέρα. Βρίσκεται μέσα στο Εθνικό Πάρκο Ηφαιστείων της Χαβάης και ως αποτέλεσμα το επισκέπτονται εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο, καθιστώντας το το πιο πολυσύχναστο αξιοθέατο στη Χαβάη και το πιο επισκεφθέν ηφαίστειο στον κόσμο.

Ένα από τα πιο ενεργά ηφαίστεια στον κόσμο, το ηφαίστειο Κιλαουέα στη Χαβάη άρχισε πάλι να εκτοξεύει λάβα. Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ηφαιστείων της Χαβάης, σε ορισμένες περιοχές τα σιντριβάνια της λάβας που εκρήγνυνται από τους αεραγωγούς έχουν φτάσει τα 300 μέτρα σε ύψος, που είναι σχεδόν το ύψος του Πύργου του Άιφελ.
Από μια έκρηξη στις 23 Δεκεμβρίου, η δραστηριότητα γύρω από το ηφαίστειο σταματά και ξεκινά σε διαστήματα που διαρκούν από 13 ώρες έως και οκτώ ημέρες.
Το Κιλαουέα είναι πολύ ενεργό από το 1983 και εκρήγνυται σχετικά συχνά. Είναι ένα από τα έξι ενεργά ηφαίστεια που βρίσκονται στα νησιά της Χαβάης, τα οποία περιλαμβάνουν επίσης το Μαούνα Λόα, το μεγαλύτερο ηφαίστειο στον κόσμο. Αν και το Κιλαουέα είναι πολύ μικρότερο από το γειτονικό Μαούνα Λόα, είναι πολύ πιο δραστήριο και εντυπωσιάζει τους τουρίστες
Παρά την σχετική ασφάλεια για τους ερευνητές και τους επισκέπτες, το Κιλαουέα θεωρήθηκε από τη Γεωλογικό Ινστιτούτο των Ηνωμένων Πολιτειών (USGS) ως το πιο επικίνδυνο ηφαίστειο στις ΗΠΑ το 2018. Υπάρχουν αναφορές για θανάτους ντόπιων μαχητών το 1790 εξαιτίας του ηφαιστείου. Το 2010-2011, η λάβα κατέστρεψε πολλά σπίτια στην περιοχή Καλαπάνα. Το Μάρτιο του 2012, λάβα από το Κιλαουέα ολοκλήρωσε την καταστροφή της συνοικίας των Βασιλικών Κήπων (Royal Gardens Subdivision) όταν λάβα έκαψε και το τελευταίο εναπομείναν σπίτι εκεί, ενώ το 2018 κατέστρεψε εκ νέου κατοικίες πιο ανατολικά. Το ηφαιστειακό επεισόδιο του 2018 επέφερε μεγάλη εκροή λάβας στα ανατολικά και σημαντικές αλλαγές στους κρατήρες Χαλεμαούμαου και Πουόο.
Μετά το τέλος της έκρηξης του 2018 παρατηρήθηκε δημιουργία λίμνης νερού στο βάθος του κρατήρα Χαλεμαούμαου, πράγμα το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει σε αλλαγή του τύπου των μελλοντικών εκρήξεων σε πιο βίαιες, και την παράλληλη δημιουργία ηφαιστειακής σκόνης, λόγω της αλληλεπίδρασης του νερού με το καυτό μάγμα, όπως είχε συμβεί και στο παρελθόν. [8] Αυτό δεν συνέβη τελικά, αφού στις 20 Δεκεμβρίου του 2020 ξεκίνησε νέα διάχυση λάβας από τον ίδιο κρατήρα, που οδήγησε σε εξάτμιση της λίμνης νερού χωρίς έκρηξη και αντικατάστασή της από λίμνη λάβας.[9] Σύμφωνα με το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ, το επίπεδο ηφαιστειακού συναγερμού για το Κιλαουέα τον Δεκέμβριο του 2020 ήταν «Προσοχή».
Το Κιλαουέα δημιουργήθηκε τα τελευταία 300.000 με 600.000 χρόνια από το θερμό σημείο της Χαβάης. Αν και δεν είναι το νεότερο ηφαίστειο που έχει δημιουργηθεί από το θερμό σημείο, είναι το νεότερο ηφαίστειο που βρίσκεται πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, αφού η κορυφή του υπεράκτιου ηφαιστείου Λοΐχι βρίσκεται 1.150 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Επειδή το Κιλαουέα δεν σχηματίζει βουνό από μόνο του αλλά μόνο ένα εξόγκωμα με ύψος 1.277 μέτρα, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι βρίσκεται στη πλαγιά του μεγαλύτερου Μάουνα Λόα, οδήγησαν τους επιστήμονες να υποθέσουν ότι το Κιλαουέα ήταν μέρος του Μάουνα Λόα. Όμως η σύσταση της λάβας των δύο ηφαιστείων διαφέρει, κάτι που είναι εφικτό μόνο αν τα δύο ηφαίστεια έχουν διαφορετικούς θαλάμους μάγματος.