Ήταν όλοι τους παιδιά μου
__All My Sons

• Άρθουρ Μίλερ
• 1^η παράσταση: θέατρο Ευγένιος Ο’ Νιλ
• Ρόλοι Τζο Κέλλερ, Κέητ Κέλλερ, Κρις Κέλλερ, Ανν Ντήβερ, Τζωρτζ Ντήβερ, Δρ. Τζιμ Μπέηλις, Σου Μπέηλις, Φρανκ Λούμπεϊ, Λύντια Λούμπει και Μπέρτ

Θεατρικό σε τρεις πράξεις που γράφτηκε το 1946 από τον Άρθουρ Μίλερ
Έκανε πρεμιέρα στο Μπρόντγουεϊ (Coronet Theatre) στις 29-Ιαν-1947 και κατέβηκε στις 8-Νοε-1949, μετά από 328 παραστάσεις. Το έργο σκηνοθέτησε ο Ελία Καζάν, σε παραγωγή του ίδιου και του Χάρολντ Κλέρμαν και κέρδισε το βραβείο New York Drama Critics’ Circle Award. Στην πρώτη παράσταση πρωταγωνιστούσαν οι Εντ Μπίγκλεϊ, Μπεθ Μέριλ, Άρθουρ Κένεντι και Καρλ Μάλντεν και κέρδισε Βραβεία Τόνυ τόσο για τον καλύτερο συγγραφέα όσο και για την καλύτερη σκηνοθεσία θεατρικού έργου. Το έργο διασκευάστηκε για δύο αμερικανικές ταινίες, το 1948 · Σκηνοθ Irving Reis με Edward G. Robinson, Burt Lancaster, Mady Christians και αρκετές φορές ακόμη _ 1990, 2011 κλπ.

Ο Μίλερ το έγραψε μετά την αποτυχία του πρώτου του έργου “Ο άνθρωπος που ήταν πολύ τυχερός στο Μπρόντγουεϊ”, που κράτησε μόνο τέσσερις παραστάσεις, σαν μια τελευταία απόπειρα συγγραφής εμπορικά επιτυχημένου θεατρικού έργου _Ορκίστηκε να βρει άλλη επαγγελματική διέξοδο αν το έργο δεν έβρισκε κοινό. Βασίζεται σε αληθινή ιστορία, την οποία η τότε πεθερά του εντόπισε σε μια εφημερίδα του Οχάιο. Η είδηση περιέγραφε πώς το 1941–43 η εταιρεία Wright Aeronautical Corporation με έδρα το Οχάιο είχε συνωμοτήσει με αξιωματικούς επιθεώρησης του στρατού για να εγκρίνουν ελαττωματικούς κινητήρες αεροσκαφών που προορίζονταν για στρατιωτική χρήση. Η ιστορία των ελαττωματικών κινητήρων είχε φτάσει σε ερευνητές που εργάζονταν για την επιτροπή του Τρούμαν, όπως ανέφεραν αρκετοί εργάτες συναρμολόγησης των αεροσκαφών Wright και όπως αργότερα θα κατέθεταν ενόρκως ενώπιον του Κογκρέσου.Το 1944 τρεις αξιωματικοί απαλλάχθηκαν από τα καθήκοντά τους και αργότερα καταδικάστηκαν για αμέλεια καθήκοντος ·  Hinton, Harold B., Air Victory: the men and the machines, New York: Harper & Bros. (1948), pp. 249–251  _ ·  Corning, New York Leader (April 5, 1944), p. 9  ·  Three Air Officers ‘Guilty of Neglect’, Ordered Dismissed, The Milwaukee Journal, April 26, 1944, p. 33.

Η επιρροή του Ίψεν στον Μίλερ αποδεικνύεται από το έργο Η αγριόπαπια, από όπου ο Μίλερ πήρε την ιδέα δύο εταίρων σε μια επιχείρηση όπου ο ένας αναγκάζεται να αναλάβει ηθική και ο άλλος τη νομική ευθύνη. Αυτό αντικατοπτρίζεται στο All My Sons, δανείστηκε επίσης την ιδέα ότι ο ιδεαλισμός ενός χαρακτήρα είναι η πηγή ενός προβλήματος. Study Guide: All My Sons – Section 6

Η κριτική του Αμερικανικού Ονείρου, που βρίσκεται στην καρδιά του έργου, ήταν ένας λόγος για τον οποίο ο Μίλερ κλήθηκε να εμφανιστεί ενώπιον της περίφημης αντικομμουνιστικής Επιτροπής Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων. Ο Μίλερ έστειλε ένα αντίγραφο του έργου στον Έλια Καζάν, ο οποίος σκηνοθέτησε την αρχική θεατρική παράσταση του (ο Καζάν ήταν πρώην μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος που συμμεριζόταν τις αριστερές απόψεις του Μίλερ. Ωστόσο, η σχέση τους διαλύθηκε όταν ο Καζάν έδωσε ονόματα “υπόπτων κομμουνιστών” κατά την περίοδο του Μακαρθισμού)

Χαρακτήρες

• Τζο Κέλερ — Ο Τζο, 60 ετών, αθωώνεται αφού κατηγορείται ότι έστειλε εν γνώσει του από το εργοστάσιο ελαττωματικά ανταλλακτικά του κινητήρα (για μαχητικά Curtiss P-40) κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Για περισσότερα από τρία χρόνια κατηγορεί τον σύντροφό του και πρώην γείτονά του, Στιβ Ντίβερ, αν και ο ίδιος διέπραξε το έγκλημα. Όταν η αλήθεια αποκαλύπτεται, ο Τζο δικαιολογεί τις πράξεις του υποστηρίζοντας ότι το έκανε για την οικογένειά του.
• Κέιτ Κέλερ (μητέρα) — Η Κέιτ, 50 ετών, ξέρει ότι ο Τζο είναι ένοχος, αλλά ζει σε άρνηση ενώ θρηνεί για τον μικρότερο γιο της Λάρι, ο οποίος αγνοείται επί τρία χρόνια. Αρνείται να πιστέψει ότι ο Λάρι είναι νεκρός και υποστηρίζει ότι η Αν Ντίβερ — η οποία επιστρέφει για επίσκεψη μετά από πρόσκληση του αδερφού του Λάρι, Κρις — εξακολουθεί να είναι «το κορίτσι του Λάρι» και επίσης πιστεύει ότι αυτός θα επιστρέψει.
• Κρις Κέλερ — Ο Κρις, 32 ετών, επέστρεψε στο σπίτι από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο δύο χρόνια πριν ξεκινήσει το έργο, ενοχλημένος από τη συνειδητοποίηση ότι ο κόσμος συνέχιζε σαν να μην είχε συμβεί τίποτα. Έχει καλέσει την Αν Ντίβερ στο σπίτι των Κέλερ για να της ζητήσει σε γάμο, αλλά το ζευγάρι βρίσκεται αντιμέτωπο με το εμπόδιο της παράλογης πεποίθησης της Κέιτ ότι ο Λάρι κάποια μέρα θα επιστρέψει. Ο Κρις ειδωλοποιεί τον πατέρα του, μη γνωρίζοντας αρχικά τι έχει κάνει.
• Αν Ντίβερ — Η Αν, 26 ετών, φτάνει στο σπίτι των Κέλερ έχοντας διακόψει τις σχέσεις της με τον «ένοχο» πατέρα της από τη φυλάκισή του. Σε όλο το έργο, η Αν αναφέρεται συχνά ως όμορφη, ωραία και έξυπνη και ως “Άνι”. Είχε σχέση με τον Λάρι Κέλερ πριν την εξαφάνισή του και από τότε προχώρησε γιατί γνωρίζει την αλήθεια για τη μοίρα του. Ελπίζει ότι οι Κέλερ θα συναινέσουν στον γάμο της με τον αδερφό του Λάρι, τον Κρις, με τον οποίο αλληλογραφεί δύο χρόνια. Η Αν είναι η αλήθεια στο έργο.

• Τζορτζ Ντίβερ — Ο Τζορτζ, 31 έτους, είναι ο μεγαλύτερος αδερφός της Αν: επιτυχημένος δικηγόρος στη Νέα Υόρκη, βετεράνος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και παιδικός φίλος του Κρις. Αρχικά πίστευε στην ενοχή του πατέρα του, αλλά όταν επισκέπτεται τον Στιβ στη φυλακή, συνειδητοποιεί την αθωότητά του και εξοργίζεται με τους Κέλερ που τον εξαπάτησαν. Επιστρέφει για να σώσει την αδερφή του από τον γάμο της με τον Κρις, προκαλώντας τα καταλυτικά τελικά γεγονότα.
• Δρ Τζιμ Μπέιλις — Ο Τζιμ, 40 ετών, είναι επιτυχημένος γιατρός, αλλά πνίγεται από την αποπνικτική ζωής του. Θέλει να γίνει ιατρικός ερευνητής, αλλά συνεχίζει τη δουλειά του καθώς από αυτήν κερδίζει τ προς το ζην. Είναι στενός φίλος της οικογένειας Κέλερ και περνά πολύ χρόνο στην αυλή τους.
• Σου Μπέιλις — Η Σου, 40 ετών, είναι η σύζυγος του Τζομ: τρελή και επικίνδυνη, αλλά στοργική. Είναι και η ίδια φίλη της οικογένειας Κέλερ, αλλά είναι κρυφά αγανακτισμένη με αυτό που θεωρεί κακή ιδεαλιστική επιρροή του Κρις στον Τζιμ.
• Φρανκ Λάμπεϊ — Ο Φρανκ, 33 ετών, δεν υπηρέτησε ποτέ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αντίθετα έμεινε σπίτι για να παντρευτεί την πρώην αγαπημένη του Τζορτζ, τη Λίντια. Σχεδιάζει το ωροσκόπιο του Λάρι και λέει στην Κέιτ ότι ο Λάρι πρέπει να είναι ακόμα ζωντανός, γιατί η μέρα που πέθανε ήταν η «ευνοϊκή του μέρα». Αυτό ενισχύει την πίστη της Κέιτ και δυσκολεύει περισσότερο την Αν να προχωρήσει.
• Λίντια Λάμπεϊ — Η Λίντια, 27 ετών, ήταν το αντικείμενο του πόθου του Τζορτζ πριν από τον πόλεμο. Αφότε εκείνος έφυγε, παντρεύτηκε τον Φρανκ και σύντομα απέκτησαν τρία παιδιά. Είναι υπόδειγμα συζύγου και νοικοκυράς και προσδίδει έναν ευχάριστο αέρα που χρειάζεται σε αρκετές στιγμές του έργου.
• Μπερτ — Ο Μπερτ, 8 ετών, είναι ένα μικρό αγόρι που ζει στη γειτονιά. Είναι φίλος με τον γιο των Μπέιλις, τον Τόμι, και επισκέπτεται συχνά την αυλή των Κέλερ για να παίξει “φυλακή” με τον Τζο. Εμφανίζεται μόνο δύο φορές στο έργο: την πρώτη φορά ο χαρακτήρας του φαίνεται σχετικά ασήμαντος, αλλά τη δεύτερη φορά είναι πιο σημαντικός καθώς πυροδοτεί μια λεκτική επίθεση από τη μητέρα όταν αναφέρει τη “φυλακή”, η οποία φέρνει στην επιφάνεια το μυστικό του Τζο.

Αόρατοι χαρακτήρες

• Λάρι Κέλερ — Ο Λάρι είναι αγνοούμενος επί σειρά ετών στην αρχή του έργου. Ωστόσο, έχει σημαντική επίδραση στο έργο μέσω της επιμονής της μητέρας του ότι είναι ακόμα ζωντανός και της αγάπης του αδερφού του για την πρώην αγαπημένη του Λάρι, την Αν. Επίσης, γίνονται συγκρίσεις στην ιστορία μεταξύ του Λάρι και του Κρις. Συγκεκριμένα, ο πατέρας τους περιγράφει τον Λάρι ως τον πιο λογικό με «μυαλό για δουλειά».
• Στιβ Ντίβερ — Ο πατέρας του Τζορτζ και της Αν. Ο Στιβ οδηγείται στη φυλακή για αποστολή ελαττωματικών ανταλλακτικών – ένα έγκλημα που διέπραξε όχι μόνο αυτός αλλά και ο αθωωμένος Κέλερ.

Πράξη 1^η

Το έργο ξεκινά στη μέση της δράσης, απότομα. Τον Αύγουστο του 1946, ο αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας Τζο Κέλερ και η σύζυγός του Κέιτ επισκέπτονται έναν γείτονα, τον Φρανκ. Μετά από αίτημα της Κέιτ, ο Φρανκ προσπαθεί να διαβάσει το ωροσκόπιο του αγνοούμενου γιου των Κέλερ, Λάρι, ο οποίος έχει εξαφανιστεί τρία χρόνια νωρίτερα ενώ υπηρετούσε στον στρατό κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά από μια καταιγίδα, το δέντρο που φυτεύτηκε προς τιμή του Λάρι έπεσε στη διάρκεια του μήνα της γέννησής του, με αποτέλεσμα να δοθεί η εντύπωση ότι ο Λάρι είναι ακόμα ζωντανός. Ενώ η Κέιτ εξακολουθεί να πιστεύει ότι ο Λάρι θα επιστρέψει, ο άλλος γιος των Κέλερ, ο Κρις, πιστεύει το αντίθετο. Επιπλέον, ο Κρις θέλει να κάνει πρόταση γάμου στην Αν Ντίβερ, η οποία τα είχε με τον Λάρι πριν αυτός εξαφανιστεί και η οποία αλληλογραφεί με τον Κρις επί δύο χρόνια. Ο Τζο και η Κέιτ σοκάρονται με αυτή την είδηση, αλλά τους διακόπτει ο Μπερτ, το αγόρι της διπλανής πόρτας. Πάνω σε ένα παιχνίδι, ο Μπερτ λέει τη λέξη «φυλακή», κάνοντας την Κέιτ να αντιδράσει έντονα. Όταν φτάνει η Αν, αποκαλύπτεται ότι ο πατέρας της, Στιβ Ντίβερ, βρίσκεται στη φυλακή επειδή πούλησε ελαττωματικά ανταλλακτικά στην Πολεμική Αεροπορία, προκαλώντας τον θάνατο είκοσι ενός πιλότων. Ο Τζο ήταν συνεταίρος του, αλλά απαλλάχθηκε από το έγκλημα. Η Αν παραδέχεται ότι ούτε αυτή ούτε ο αδερφός της κρατούν πια επαφή με τον πατέρα τους και αναρωτιέται φωναχτά αν ένας ελαττωματικός κινητήρας ευθύνεται για τον θάνατο του Λάρι. Μετά από μια έντονη λογομαχία, εισβάλλει ο Κρις, ο οποίος στη συνέχεια κάνει πρόταση γάμου στην Αν, που τη δέχεται. Ο Κρις αποκαλύπτει επίσης ότι ενώ ήταν επικεφαλής ενός λόχου, έχασε όλους τους άντρες του και βιώνει την ενοχή του επιζώντα. Εντωμεταξύ, ο Τζο λαμβάνει ένα τηλεφώνημα από τον Τζορτζ, τον αδερφό της Αν, ο οποίος έρχεται εκεί για να διευθετήσει κάτι.

Πράξη 2^η

Παρόλο που ο Κρις και η Αν αρραβωνιάστηκαν, ο Κρις αποφεύγει να το πει στη μητέρα του. Εμφανίζεται η διπλανή τους γειτόνισσα, η Σου, αποκαλύπτοντας ότι όλοι στη γειτονιά πιστεύουν ότι ο Τζο είναι εξίσου ένοχος για το έγκλημα της προμήθειας ελαττωματικών κινητήρων. Λίγο αργότερα καταφθάνει ο Τζορτζ Ντέβερ και αποκαλύπτει ότι μόλις πήγε στη φυλακή για να δει τον πατέρα του Στιβ. Ο τελευταίος επιβεβαιώνει ότι ο Τζο του είπε τηλεφωνικά να «συγκολλήσει και να βάψει» τα ραγισμένα ανταλλακτικά και να τα στείλει, και αργότερα έδωσε ψευδή υπόσχεση στον Στιβ ότι θα λογοδοτούσε την ημέρα της σύλληψης. Ο Τζορτζ επιμένει ότι η αδερφή του Αν δεν μπορεί να παντρευτεί τον Κρις Κέλερ, γιο του ανθρώπου που κατέστρεψε τους Ντίβερ. Εντωμεταξύ, ο Φρανκ ανακοινώνει μέσω του ωροσκοπίου ότι ο Λάρι είναι ζωντανός, κάτι που είναι ακριβώς αυτό που θέλει να ακούσει η Κέιτ. Ο Τζο υποστηρίζει ότι τη μοιραία μέρα της αποστολής, έπαθε γρίπη, αλλά η Κέιτ λέει ότι ο Τζο είχε δεκαπέντε χρόνια να αρρωστήσει. Παρά τις διαμαρτυρίες του Τζορτζ, η Αν τον διώχνει.
Ο Τζο, έχοντας ξεμείνει από δικαιολογίες, εξηγεί ότι έστειλε τα ελαττωματικά ανταλλακτικά για να αποφύγει το κλείσιμο της επιχείρησης, σκοπεύοντας να ειδοποιήσει τη βάση αργότερα ότι χρειάζονταν επισκευές. Ωστόσο, όταν το σμήνος συνετρίβη και η είδηση έγινε πρωτοσέλιδο, είπε ψέματα στον Στιβ και τον άφησε στο εργοστάσιο για να συλληφθεί. Ο Κρις δεν μπορεί να δεχτεί αυτή την εξήγηση και αναφωνεί με απόγνωση ότι είναι διχασμένος για το τι να κάνει με τον πατέρα του.

Πράξη 3^η

Ο Κρις έχει φύγει από το σπίτι. Δεχόμενη απρόθυμα τις κατηγορίες εναντίον του συζύγου της, η Κέιτ λέει ότι, αν επιστρέψει ο Κρις, ο Τζο πρέπει να θελήσει να πάει στη φυλακή. Ο Τζο είναι ανένδοτος ότι η σχέση τους είναι υπεράνω του νόμου. Αμέσως μετά, εμφανίζεται η Αν και εκφράζει την πρόθεσή της να φύγει με τον Κρις ανεξάρτητα από τις αντιρρήσεις της Κέιτ. Όταν η Κέιτ αρνείται ξανά θυμωμένα, η Αν αποκαλύπτει στην Κέιτ ένα γράμμα από τον Λάρι. Δεν είχε θελήσει να το αποκαλύψει, αλλά ξέρει ότι η Κέιτ πρέπει να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα. Ο Κρις επιστρέφει και είναι διχασμένος για το αν θα παραδώσει τον Τζο στις αρχές, γνωρίζοντας ότι αυτό δεν διαγράφει τον θάνατο των συσστρατιωτών του.
Όταν ο Τζο επιστρέφει και χρησιμοποιεί ως δικαιολογία για την ενοχή τα επιτεύγματα της ζωής του, ο γιος του αποκρίνεται κουρασμένα: «Ξέρω ότι δεν είσαι χειρότερος από άλλους, αλλά νόμιζα ότι ήσουν καλύτερος. Δεν σε είδα ποτέ ως άνθρωπο. . . Σε έβλεπα σαν πατέρα μου». Τέλος, η επιστολή που διάβασε ο Κρις αποκαλύπτει ότι λόγω της ενοχής του πατέρα του ο Λάρι σχεδίαζε να αυτοκτονήσει. Μετά από αυτό το τελευταίο χτύπημα, ο Τζο συμφωνεί τελικά να παραδοθεί, λέγοντας για τον Λάρι: «Σίγουρα, ήταν ο γιος μου. Αλλά νομίζω ότι γι’ αυτόν ήταν όλοι τους παιδιά μου. Και υποθέτω ότι ήταν, υποθέτω ότι ήταν». Ο Τζο μπαίνει μέσα για να πάρει το παλτό του και αυτοκτονεί με πυροβολισμό εκτός σκηνής. Στο τέλος, όταν ο Κρις εκφράζει τύψεις παρά το γεγονός ότι έδωσε λύση, η Κέιτ του λέει να μην κατηγορεί τον εαυτό του και να συνεχίσει τη ζωή του.

Οι ακριβείς ημερομηνίες των γεγονότων στο έργο είναι ασαφείς. Ωστόσο, μπορεί να φτιαχτεί ένα χρονοδιάγραμμα του Ήταν όλοι τους παιδιά μου με βάση τους διαλόγους. Η δράση διαδραματίζεται τον Αύγουστο του 1946, στις Μεσοδυτικές Ηνωμένες Πολιτείες με την κύρια ιστορία να διαδραματίζεται ένα κυριακάτικο πρωινό.

• Φθινόπωρο 1943: Ο Τζο ενθαρρύνει τον Στιβ να προμηθεύσει την USAAF με ελαττωματικά ανταλλακτικά για κινητήρες αεροσκαφών
• Φθινόπωρο 1943: Μετά από τον θάνατο 21 πιλότων, ο Τζο και ο Στιβ συλλαμβάνονται
• 25 Νοεμβρίου 1943: Έχοντας διαβάσει για τη σύλληψη του πατέρα του, ο Λάρι ρίχνει σκόπιμα το αεροπλάνο του στα ανοιχτά της Κίνας
• 1944: Ο Τζο απελευθερώνεται
• Αύγουστος 1946, Κυριακή πρωί στις 4 π.μ.: Το μνημείο του Λάρι καταρρέει
• Αύγουστος 1946, την ίδια Κυριακή πρωί: Η Αν φτάνει στο σπίτι των Κέλερ
• Αύγουστος 1946, την ίδια Κυριακή πρωί: Ο Τζορτζ επισκέπτεται τον Στιβ στη φυλακή (έναρξη)

Διασκευές

• Το Ήταν όλοι τους παιδιά μου διασκευάστηκε για πρώτη φορά σε ταινία το 1948. Ο Έντουαρντ Τζ. Ρόμπινσον έπαιξε τον Τζο Κέλερ. Η ταινία σκηνοθετήθηκε από τον Ίρβινγκ Ράις και κέρδισε δύο υποψηφιότητες για βραβεία, για Καλύτερο σενάριο Αμερικανικού Δράματος και για Βραβείο Ρόμπερτ Μέλτζερ για τον ένας από τους σεναριογράφους της ταινίας, Τσέστερ Έρσκιν.
• Το 1950, το Lux Radio Theatre μετέδωσε ένα ραδιοφωνικό έργο του Ήταν όλοι τους παιδιά μου με τον Μπαρτ Λάνκαστερ ως Τζο.

• Το 1987, το Ήταν όλοι τους παιδιά μου έγινε τηλεταινία. Αυτή η έκδοση είναι πιο πιστή στο πρωτότυπο έργο του Άρθουρ Μίλερ από την κινηματογραφική έκδοση του 1948.

Παραστάσεις στην Ελλάδα

• Το έργο ανέβηκε το 1947 από το Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» σε σκηνοθεσία του Καρόλου Κουν, με τους Βασίλη Διαμαντόπουλο, Βάσω Μεταξά, Λυκούργο Καλλέργη και Έλλη Λαμπέτη.
• Το έργο ανέβηκε εκ νέου το 1957 από τον θίασο Αλέκου Αλεξανδράκη.
• Ξανα ανέβηκε το 1985 πάλι με το θίασο Αλεξανδράκη στο θέατρο Πορεία.
• Και στη συνέχεια …

2005:
“Εφυγε” ένας μεγάλος δραματουργός
_Ριζοσπάστης

Πέθανε σε ηλικία 89 ετών ο μεγάλος προοδευτικός Αμερικανός συγγραφέας Αρθουρ Μίλερ, ο δημιουργός, μεταξύ άλλων, και του κλασικού, πλέον, θεατρικού έργου «Ο θάνατος του εμποράκου». Ο δικός του θάνατος, στο σπίτι του στο Ρόξμπουρι του Κονέκτικατ, προήλθε από ανακοπή καρδιάς. Ο Μίλερ γεννήθηκε το 1915 στη Νέα Υόρκη, όπου τέλειωσε και το σχολείο, στο Χάρλεμ. Το 1923 έγινε η πρώτη του επαφή με το θέατρο, ως μικρός θεατής, σε ένα μελόδραμα. Το 1949, μόλις στα 33 του, κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ για το έργο του «Ο θάνατος του εμποράκου», το οποίο έγινε δεκτό με διθυραμβικές κριτικές, όταν ανέβηκε στο Μπροντγουέι το Φλεβάρη του 1949, σε σκηνοθεσία Ελία Καζάν. Εγινε και ταινία που γνώρισε τεράστια επιτυχία σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ο ίδιος είπε το 1988 για το έργο του: «Η δουλιά μου εστιάζει στη ρίζα της ζωής, εάν όντως υπάρχει, γιατί σήμερα η οικογένεια είναι διαλυμένη και οι άνθρωποι δε ζουν πλέον για πολύ καιρό στο ίδιο μέρος. Η μετακίνηση, ίσως, είναι μέρος της ανησυχίας μας. Μας εξοικειώνει με την ιδέα ότι τίποτα δε διαρκεί για πάντα». Ο Μίλερ θα έμπαινε στο επίκεντρο και ενός άλλου είδους διασημότητας όταν παντρεύτηκε τη Μέριλιν Μονρόε το 1956.
Η προοδευτικότητα το έργου του αναγνωρίζεται και στην άλλη δραματουργία του, με την οποία γνώρισε παγκόσμια αναγνώριση, μεταξύ άλλων, με έργα όπως «Ηταν όλοι τους παιδιά μου», «Οι μάγισσες του Σάλεμ», «Ψηλά απ’ τη γέφυρα». Πολέμιος του μακαρθισμού ο Μίλερ θα κόψει κάθε γέφυρα επικοινωνίας με τον άλλοτε στενό του φίλο Ελία Καζάν, όταν ο τελευταίος θα προσπαθήσει να «δικαιολογηθεί» απέναντί του για τη σειρά καταδόσεων που έκανε στην «Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών», η οποία «αποψίλωσε» το Χόλιγουντ από κάθε προοδευτικό και αριστερό στοιχείο του τις δεκαετίες ’40-’50. Πιστός μέχρι τέλους στις ιδέες του, ο Μίλερ θα δημοσιεύσει ένα άρθρο-καταπέλτη κατά της Ακαδημίας Κινηματογράφου όταν η τελευταία θα δώσει το «Οσκαρ» στον Καζάν το 1999.

Κυριακή 6 Ιούνη 2010 \
Σελίδα 4 ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: “7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ”
Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ

ΑΡΘΟΥΡ ΜΙΛΕΡ_
Μια αταλάντευτη κριτική ευφυία

«Η αποστολή του θεάτρου, τελικά, είναι να αλλάξει τους ανθρώπους, να τους κάνει να αποκτήσουν μεγαλύτερη συνείδηση για το τι μπορούν να κάνουν». Αυτή η βασική αρχή καθόρισε το έργο του μεγάλου Αμερικανού συγγραφέα Αρθουρ Μίλερ, το όνομα του οποίου ήταν πρώτο στον κατάλογο «υπό επιτήρηση καλλιτεχνών» που είχε καταρτίσει, την εποχή του Μακαρθισμού, το Kογκρέσο για τους καλλιτέχνες που θεωρούσε ότι ασκούσαν «κομμουνιστική επιρροή επί των τεχνών». Πέντε χρόνια συμπληρώθηκαν από τότε που έφυγε από τη ζωή (10/2/2005), το έργο του όμως παραμένει πάντα επίκαιρο.

Οπως ο ίδιος είχε πει για τον «Εμποράκο» την τελευταία φορά, που ανέβηκε, το 1999 και απέσπασε το βραβείο «Τόνι» καλύτερης αναβίωσης έργου – «Η τρομοκρατία σήμερα δεν άλλαξε και πολύ. Το έργο μου είναι επίκαιρο όσο ποτέ άλλοτε. Ο Εμποράκος είναι η τραγωδία ενός ανθρώπου που πίστεψε πως μόνο εκείνος δεν μπόρεσε να ικανοποιήσει τα κριτήρια που έθεσαν, για όλη την ανθρωπότητα, κάποιοι φρεσκοξυρισμένοι, άκαμπτοι κύριοι που παροικούν σήμερα την κορυφή των τηλεοπτικών επιχειρήσεων και των διαφημιστικών γραφείων».

Αλλωστε, όλα τα έργα του Αρθουρ Μίλερ ασκούσαν κριτική στις Ηνωμένες Πολιτείες, την κυβέρνηση και τον τρόπο ζωής των κατοίκων της, ενώ εξέθεταν και τα ψεγάδια του λεγόμενου «αμερικανικού ονείρου», κάτι για το οποίο είχε δεχτεί κριτική στις ΗΠΑ. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο βιογράφος του, Μάρτιν Γκότφριντ, «σπάνια ένας καλλιτέχνης έχει δεχτεί τόσες πολλές επιθέσεις και συκοφαντίες στην πατρίδα του και ταυτόχρονα έχαιρε βαθιάς εκτίμησης σε όλον τον κόσμο».

Η καθιέρωσή του ήρθε με το κλασικό έργο «ο Θάνατος του Εμποράκου», σημείο αναφοράς του θεάτρου του 20ού αιώνα, ίσως το καλύτερό του έργο κατά τους ειδικούς, μια ιστορία για μια μικροαστική αμερικανική οικογένεια που συνεθλίβη υπό το βάρος του αμερικανικού καπιταλισμού. Κατά σύμπτωση, η 10η Φεβρουαρίου, ημερομηνία θανάτου του, ήταν η 56η επέτειος από την πρεμιέρα του έργου αυτού (1949).

Ο Αρθουρ Μίλερ γεννήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 1915 στη Νέα Υόρκη, ανατολικά της 12ης Οδού. Η οικογένειά του είχε εβραϊκές ρίζες και μεγάλωσε με θρησκευτική ανατροφή. Ο πατέρας του, Ισιντόρ Μίλερ, μετανάστης από την Πολωνία, είχε αποκτήσει μεγάλη περιουσία από μια βιοτεχνία και κατάστημα γυναικείων ρούχων, ενώ η μητέρα του, Ογκούστα Μπάρνετ, ήταν Αμερικανίδα που είχε εργαστεί ως δασκάλα στο δημόσιο, ενώ ο πατέρας της είχε ρίζες από την ίδια πόλη της Πολωνίας απ’ όπου κατάγονταν και οι Μίλερ.

Ηταν το δεύτερο από τα τρία παιδιά της οικογένειας. Πήγε στο δημόσιο σχολείο του Χάρλεμ και τέλειωσε το γυμνάσιο το 1932, όντας μέτριος μαθητής με καλές επιδόσεις στον αθλητισμό. Στο μεταξύ, σε αντίθεση με την προηγουμένως οικονομικά άνετη και σχεδόν πλούσια ζωή τους, είχαν μετακομίσει στο Μπρούκλιν και η οικογένειά του είχε καταστραφεί οικονομικά από το Κραχ του 1929 στις ΗΠΑ, συνεπώς αναγκάστηκε να εργαστεί για να βγάλει χρήματα σε διάφορες δουλειές: τραγουδιστής σε τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό, οδηγός φορτηγού, υπάλληλος καταστήματος ανταλλακτικών αυτοκινήτων στη 10η Λεωφόρο του Μανχάταν κ.ά. Η μόνη επαφή που είχε μέχρι τότε με τη λογοτεχνία ήταν κάποια από τα έργα του Αγγλου συγγραφέα Καρόλου Ντίκενς, ενώ ώθηση για να αρχίσει να γράφει του έδωσαν οι «Αδερφοί Καραμαζώφ» του Φιόντορ Ντοστογιέφσκι.

Στις 29 Ιανουαρίου 1947, ανεβαίνει το έργο «Ηταν όλοι τους παιδιά μου», ένα έργο που παρουσίαζε τον αντίκτυπο της ανάμειξης των ΗΠΑ στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σε μια τυπική αμερικανική οικογένεια και επίκεντρό του ήταν οι κοινωνικές ευθύνες ενός βιομηχάνου που είχε κερδοσκοπήσει, πουλώντας ελαττωματικά ανταλλακτικά αεροσκαφών στην αμερικανική πολεμική αεροπορία. Με το έργο αυτό έγινε ευρέως δημοφιλής και κέρδισε το Βραβείο Δράματος των Κριτικών της Νέας Υόρκης και το Βραβείο «Ντόναλντσον». Το συγκεκριμένο έργο παρουσιάστηκε ξανά και απέκτησε μεγαλύτερη σημασία, όταν προβλήθηκε στην κρατική τηλεόραση το 1987, ένα χρόνο μετά την εκτόξευση και έκρηξη του διαστημικού λεωφορείου Challenger λόγω βλάβης στους αγωγούς στερεών καυσίμων.

Το 1949, είναι ο πρώτος που κερδίζει τρία βραβεία, το Βραβείο «Πούλιτζερ», το Βραβείο «Τόνι» και το βραβείο Κριτικών της Νέας Υόρκης, για το «Θάνατο του εμποράκου» σε σκηνοθεσία Ελία Καζάν, το οποίο του έφερε παγκόσμια αναγνώριση. Ενα έργο που ήταν ο απόηχος της προσωπικής εμπειρίας του Μίλερ από την οικονομική καταστροφή του πατέρα του.

Στις ΗΠΑ πλέον βασιλεύει ο μακαρθισμός και η δραστηριότητα της Επιτροπής Αντι-Αμερικανικών Δραστηριοτήτων. Επηρεασμένος από τον αντικομμουνισμό και το «κυνήγι μαγισσών», που ακολούθησε εναντίον εκπροσώπων του πνευματικού κόσμου, ο Αρθουρ Μίλερ γράφει και παρουσιάζει το αλληγορικό έργο – κατηγορητήριο «Δοκιμασία», το οποίο, αν και δε γνώρισε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία ούτε έγινε δεκτό με εγκωμιαστικές κριτικές, του έφερε ένα Βραβείο «Τόνι» το 1953 κι αργότερα έγινε ένα από τα πιο πολυπαιγμένα έργα του, παρουσιαζόμενο, κατά το συγγραφέα, κάθε φορά που σε κάποια χώρα έμπαιναν σε κίνδυνο οι πολιτικές ελευθερίες. Σύμφωνα με τον ίδιο το Μίλερ: «Εν μέρει ήταν πολιτικό θέμα και πολύς κόσμος το φοβόταν. Επίσης, το κόστος του ανεβάσματος ήταν υψηλό γιατί είναι μεγάλη παραγωγή. Υπήρχαν και μερικοί που έλεγαν ότι η γλώσσα του έργου δε θα γινόταν κατανοητή από όλους. Δεν υπήρξε όμως τέτοιο πρόβλημα. Ολοι κατάλαβαν τη γλώσσα που χρησιμοποίησα».

Το 1954, του αφαιρείται το διαβατήριο κι έτσι δεν καταφέρνει να παραστεί στην πρεμιέρα της «Δοκιμασίας» στις Βρυξέλλες. Οδηγείται για κατάθεση, κατηγορούμενος ότι είχε διασυνδέσεις με αριστερούς. Αρνείται να καταδώσει ονόματα υπόπτων για κομμουνιστική δράση, καταδικάζεται από το Κογκρέσο το 1957, αλλά αθωώνεται από το Ανώτατο Δικαστήριο το 1958.

Στα τέλη του ’50, ο Μίλερ σταμάτησε να γράφει για το θέατρο και ασχολήθηκε με τη συγγραφή σεναρίων για τον κινηματογράφο. Το 1960, σε μια από τις τελευταίες προσπάθειές του να κρατήσει κοντά σε αυτόν και στην πραγματικότητα την Μέριλιν Μονρόε, η οποία είχε αρχίσει να καταφεύγει στα ναρκωτικά, ο Μίλερ έγραψε το πρώτο του κινηματογραφικό σενάριο, των «Αταίριαστων», όπου πρωταγωνιστούσαν η Μονρόε, ο Κλαρκ Γκέιμπλ κι ο Μοντγκόμερι Κλιφτ. Η ταινία δεν αποδείχτηκε καθόλου ευοίωνη για τους πρωταγωνιστές της: ο Γκέιμπλ πέθανε δεκαπέντε μέρες μετά το τέλος των γυρισμάτων, ο Κλιφτ είχε αρχίσει ήδη την κατάχρηση χαπιών και αλκοόλ που τον οδήγησαν στο θάνατο έξι χρόνια μετά και η Μέριλιν εμφανιζόταν τελευταία φορά στο κοινό.

Στο θέατρο επανήλθε το 1964 με τα έργα «Επεισόδιο στο Βισύ» και «Μετά την πτώση», το πιο προσωπικό και ενδοσκοπικό έργο του, στο οποίο διακρίνονται αυτοβιογραφικά στοιχεία από το γάμο του με την Μονρόε, κάτι για το οποίο επικρίθηκε. Συνεχίστηκε το ανέβασμα θεατρικών έργων κατά τις επόμενες δεκαετίες, τα οποία ωστόσο δεν καταφέρνουν να φτάσουν τις προηγούμενες επιτυχίες του. Το 1965, αποδέχτηκε την προεδρία στον οργανισμό PEN International, την ένωση ποιητών, συγγραφέων, δοκιμιογράφων και άλλων εκπροσώπων της λογοτεχνίας, και έγινε ολοένα και πιο δραστήριος στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των λογοτεχνών.

Ο Μίλερ ξεχώρισε και για την αρθρογραφία του σε αμερικανικές εφημερίδες και περιοδικά, όπου εξέφρασε την άποψή του για κρίσιμα πολιτικά, κοινωνικά και καλλιτεχνικά ζητήματα, όπως για τον πόλεμο στο Βιετνάμ και την κρίση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης, τη λογοκρισία και τη φυλάκιση καλλιτεχνών, ενώ πιο πρόσφατα για τον πόλεμο στο Ιράκ.

Σε ένα από τα ταξίδια του, το 1985, πήγε στην Κωνσταντινούπολη με τον Χάρολντ Πίντερ, υποστηρίζοντας τα δικαιώματα των πολιτικών κρατουμένων που είχαν πληγεί από το δικτατορικό καθεστώς.

Ο παραγωγός του Μπρόντγουεϊ Ρόμπερτ Γουάιτχεντ, που είχε συνεργαστεί πολλές φορές με τον Μίλερ, αναφέρει ότι στο έργο του «υπάρχει μια σχεδόν συνειδητή ανάγκη να γίνει το φως που θα λάμψει μες στον κόσμο. Προσπάθησε να βρει απαντήσεις σε αυτό που έβλεπε γύρω του και χαρακτηριζόταν ως ένας κόσμος όπου δεν υπήρχε δικαιοσύνη».

«Ηταν βράχος και έμοιαζε με βράχο, εννοώ ότι και η φυσική παρουσία του ήταν επιβλητική», είχε δηλώσει για τον Μίλερ ο θεατρικός συγγραφέας Χάρολντ Πίντερ στην είδηση του θανάτου του. «Ηταν ηγέτης… Απόλυτα ανεξάρτητος, με μια αταλάντευτη κριτική ευφυία».