Επιμέλεια: Αλέκος Χατζηκώστας //
Ο Μαρξ στο έργο του «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία», έγραψε χαρακτηριστικά: «Ηταν η πρώτη επανάσταση με την οποία η εργατική τάξη αναγνωρίστηκε ανοιχτά, σαν η μόνη τάξη που ήταν ακόμα ικανή για κοινωνική πρωτοβουλία».
Ο μεγαλειώδης ηρωισμός ανδρών, γυναικών, ακόμα και παιδιών, στην πρώτη εργατική έφοδο για την κατάργηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, που έδωσαν απλόχερα τη ζωή τους για μια νέα κοινωνία, η εμπειρία της Παρισινής Κομμούνας, καθώς και τα διδάγματα από τη δράση στις 72 μέρες (18 Μάρτη έως 28 Μάη 1871) της πρώτης εργατικής εξουσίας στον κόσμο, παραμένουν επίκαιρα.
Στις ημέρες της ύπαρξης της η Κομμούνα πραγματοποιεί πρωτόγνωρες μεταρρυθμίσεις που ως τότε έμεναν στη σφαίρα της θεωρίας και κάνει φανερό πως το περιεχόμενο της εξουσίας της είναι τελείως διαφορετικό απ΄ ό,τι είχε γνωρίσει ως τότε η ανθρωπότητα. Στο σημερινό σημείωμα θα αναφερθούμε επιγραμματικά σ’αυτό, συχνά άγνωστο στους πολλούς κομμάτι της ύπαρξης και δράσης της.
Εντονη διπλωματική κινητικότητα υπάρχει τις τελευταίες μέρες, ενόψει των παραστάσεων που έχουν προγραμματίσει για τον Οκτώβρη στη χώρα μας τα διάσημα ρωσικά μπαλέτα Μπολσόι. Οπως…
ΤΑ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΑΣ
Τα παραθέτουμε σε συνέχεια κατά χρονολογική σειρά:
29 Μάρτη :
α) Κατάργηση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας και του τακτικού στρατού. Δημιουργία Εθνοφρουράς, που αποτελείτο από «όλους τους ικανούς άνδρες».
β) Καθιέρωση του ασυμβίβαστου ανάμεσα στη θέση στις γραμμές της Κομμούνας και στις γραμμές των οπαδών των Βερσαλλιών.
γ) Απαγόρευση των εξώσεων για τρεις μήνες και επιστροφή του ενοικίου του Μάρτη.
δ) Απαγόρευση των πωλήσεων ενεχυριασμένων αντικειμένων.
30 Μάρτη: Αφοπλισμός των «νομιμοφρόνων» Εθνοφρουρών.
2 Απρίλη : Καθιερώνεται η δημόσια και δωρεάν παιδεία και «έτσι όχι μόνο η εκπαίδευση έγινε προσιτή σε όλους, μα και η ίδια η επιστήμη ελευθερώθηκε από τα δεσμά που της είχαν επιβάλει η ταξική πρόληψη και η κυβερνητική εξουσία» (Κ. ΜΑΡΞ-Εμφύλιος Πόλεμος στη Γαλλία). Κατάργηση των τυχερών παιχνιδιών.
3 Απρίλη : Χωρισμός της Εκκλησίας από το κράτος – κατάργηση του εκκλησιαστικού προϋπολογισμού – εθνικοποίηση εκκλησιαστικών ακινήτων.
4 Απρίλη: Επικύρωση της εκλογής του Γερμανού Leo Frankel στην Κομμούνα – Διακήρυξη παγκοσμιότητας της τελευταίας: Εφ’ όσον η σημαία της Κομμούνας είναι η σημαία της Παγκόσμιας Δημοκρατίας, οι ξένοι μπορούν να καταλάβουν θέση σ’ αυτήν.
6 Απρίλη:
α) Δημόσια καταστροφή της λαιμητόμου
β) Καθιέρωση του μέτρου των αντιποίνων ενάντια στους αντεπαναστάτες και του θεσμού της ομηρίας.
9 Απρίλη : Απελευθέρωση όσων κρατουμένων κρατούνται χωρίς κατηγορία.
12 Απρίλη : Κατάργηση των διώξεων για διαμαρτυρία γραμματίων.
15 Απρίλη : Καθιέρωση της δημοσιότητας των συνεδριάσεων της Κομμούνας.
16 Απρίλη : Δημιουργία επιτροπής για την καταγραφή των επιχειρήσεων που εγκατέλειψαν οι ιδιοκτήτες τους και για την αποκατάσταση της λειτουργίας τους, σε συνεργασία με τους εργαζόμενους. Δηλαδή όλα τα εγκαταλελειμμένα εργαστήρια παραδίδονται στους εργάτες και λειτουργούν σε συνεταιριστική βάση
20 Απρίλη : Απαγόρευση νυκτερινής εργασίας μισθωτών αρτοποιών. Επίσης καταργείται και η επιβολή προστίμων από τους εργοδότες με τη μορφή μειώσεων του ημερομίσθιου.
26 Απρίλη:
α) Ολοκληρωτική κατάργηση των προνομίων των δημοσίων υπαλλήλων – Καθορισμός νόμιμης αμοιβής τους.
β) Διορισμός επιτροπής για τη δημιουργία «Ελεύθερων Πανεπιστημίων».
γ) Διορισμός επιτροπής για την αναδιοργάνωση των πολιτικών δικαστηρίων με βάση το καθολικό εκλογικό δικαίωμα.
27 Απρίλη :
α) Ολοκληρωτική κατάργηση ποινικής και αστικής δικαιοδοσίας των επιχειρηματιών στους τόπους δουλειάς. – Κατάργηση δικαιώματος προστίμων. – Επιστροφή όσων είχαν εισπραχθεί.
β) Καθιέρωση της ασυλίας των ξένων ενάντια στις κατασχέσεις.
28 Απρίλη :
α) Κατάργηση της διάκρισης «νομίμων» και «μη νομίμων» συζύγων των Εθνοφρουρών στην είσπραξη του επιδόματος των οικογενειών τους.
β) Διορισμός επιτροπής για την αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης. – Καθιέρωση της δωρεάν παιδείας.
γ) Μέτρα για την καταπολέμηση της πορνείας και την προστασία των πορνών.
4 Μάη : Κατάργηση των πολιτικών και επαγγελματικών όρκων.
7 Μάη :
α) Καταστροφή του Παρεκκλησίου για τον Εξαγνισμό για την εκτέλεση του Λουδοβίκου του 16ου.
β) Δωρεάν επιστροφή όλων των αντικειμένων αξίας κάτω των 20 φράγκων που είχαν ενεχυριαστή μετά τις 25 Απρίλη 1871.
Και η κριτική τους από τον Β.Ι ΛΕΝΝ
1.«…Δυο όμως λάθη κατάστρεψαν τους καρπούς της λαμπρής νίκης. Το προλεταριάτο σταμάτησε στη μέση του δρόμου: Αντί να αρχίσει την «απαλλοτρίωση των απαλλοτριωτών», παρασύρθηκε από το όνειρο να εγκαθιδρύσει ανώτερη Δικαιοσύνη σε μια χώρα που να την ενώνει το πανεθνικό καθήκον. Δεν κατέλαβε, λ.χ., τέτοια ιδρύματα, σαν την Τράπεζα, οι θεωρίες των προυντονιστών για «δίκαιη ανταλλαγή» κτλ. επικρατούσαν ακόμα ανάμεσα στους σοσιαλιστές. Το δεύτερο λάθος είναι η υπερβολική μεγαλοψυχία του προλεταριάτου: Έπρεπε να εξοντώσει τους εχθρούς του. Απεναντίας, το προλεταριάτο του Παρισιού προσπαθούσε να επιδράσει ηθικά επάνω τους, περιφρόνησε τη σημασία των καθαρά πολεμικών ενεργειών στον εμφύλιο πόλεμο και, αντί να στεφανώσει τη νίκη του στο Παρίσι με αποφασιστική επίθεση ενάντια στις Βερσαλλίες, αργοπόρησε κι έδωσε στην κυβέρνηση των Βερσαλλιών τον καιρό να συγκεντρώσει τις σκοτεινές δυνάμεις και να προετοιμαστεί για τη ματωμένη εβδομάδα του Μάη.
Παρ’ όλα όμως τα λάθη της, η Κομμούνα αποτελεί το πιο υψηλό παράδειγμα του πιο περίλαμπρου προλεταριακού κινήματος του ΧΙΧ αιώνα….»( ΑΠΑΝΤΑ ΛΕΝΙΝ, τόμος 16ος, σελ. 475-478, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»)
2.«…Παρ’ όλα αυτά, παρά τις μη ευνοϊκές αυτές συνθήκες, παρά την σύντομή της ύπαρξη, η Κομμούνα κατάφερε να προάγει ορισμένα μέτρα τα οποία είναι επαρκή για να χαρακτηρίσουν την πραγματική της σημασία και τους στόχους της. Η Κομμούνα κατήργησε τον επαγγελματικό στρατό, αυτό το τυφλό όπλο στα χέρια της άρχουσας τάξης, και όπλισε όλο τον λαό. Διακήρυξε τον χωρισμό κράτους και εκκλησίας, κατήργησε τις κρατικές πληρωμές στα θρησκευτικά σώματα (πχ, τους κρατικούς μισθούς για τους ιερείς), έκανε την λαϊκή εκπαίδευση καθαρά κοσμική, και με τον τρόπο αυτό κατάφερε ένα τεράστιο πλήγμα στους αστυνόμους με τα ράσα. Στην καθαρά κοινωνική σφαίρα, η Κομμούνα κατάφερε πολύ λίγα, αλλά και αυτά τα λίγα αποκαλύπτουν, παρ’ όλα αυτά, τον χαρακτήρα της ως λαϊκής εργατικής κυβέρνησης. Απαγορεύτηκε η νυχτερινή δουλειά στα αρτοποιεία· καταργήθηκε το σύστημα των προστίμων, το οποίο αντιπροσώπευε την νομιμοποιημένη ληστεία των εργατών. Τέλος, υπήρχε η διάσημη διαταγή όλα τα εργοστάσια και εργαστήρια που εγκαταλείφθηκαν ή έκλεισαν απ’ τους ιδιοκτήτες τους να παραδοθούν στον έλεγχο εργατικών ενώσεων ώστε να ξαναρχίσουν αυτές την εργασία. Επίσης, σαν για να δώσει έμφαση στον χαρακτήρα της ως πραγματικά δημοκρατικής, προλεταριακής κυβέρνησης, η Κομμούνα ανακήρυξε πως οι μισθοί όλων των αξιωματούχων της διοίκησης και της κυβέρνησης, ανεξαρτήτως βαθμού, δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν τους φυσιολογικούς μισθούς ενός εργάτη, και σε καμία περίπτωση τα 6.000 φράγκα τον χρόνο (ή λιγότερα από 200 ρούβλια το μήνα).Όλα αυτά τα μέτρα έδειξαν ξεκάθαρα ότι η Κομμούνα ήταν θανάσιμη απειλή για τον παλιό κόσμο που εδραιώθηκε στην υποδούλωση και την εκμετάλλευση του λαού. ..»( ΑΠΑΝΤΑ ΛΕΝΙΝ, τόμος 20ός, σελ. 224 – 229, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»)
Δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Η Άλλη Άποψη της Ημαθίας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, περιοδικά και site εδώ και δεκαετίες, ενώ έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε μια σειρά ιστορικά συνέδρια και ημερίδες. Έχει εκδώσει 9 βιβλία και συμμετέχει σε συλλογικούς τόμους.
