Οι γιορτές του δωδεκαήμερου των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, που επεκτείνονται μέχρι τα Φώτα, είναι από τις πιο σαγηνευτικές του χρόνου, ειδικά για τα παιδιά.
Τετάρτη 25 Δεκεμβρίου 2024 – Κυριακή 5 Ιανουαρίου 2025
12ήμερο στην χριστιανική παράδοση ονομάζεται η χρονική περίοδος
από τα Χριστούγεννα μέχρι και την παραμονή των Θεοφανίων
Φτάσαμε ήδη στη μέση
Πλήθος εθίμων και παραδόσεων, δοξασιών και παραμυθιών, που εξελίχτηκαν στη διάρκεια των αιώνων κι έφτασαν ως τις μέρες μας, ενώνονται και συνθέτουν μια πραγματικά «μαγική» ατμόσφαιρα η οποία, δυστυχώς, δεν μένει ανεπηρέαστη από τις κερδοσκοπικές επιδιώξεις των επιχειρηματικών κολοσσών που μετατρέπουν σε εμπόρευμα τα πάντα.
Πλην όμως, τα δημιουργήματα της λαϊκής φαντασίας έχουν την ιδιότητα να διατηρούν τη μαγεία τους, ακριβώς επειδή οφείλουν την καταγωγή τους στους ανθρώπους του μόχθου. Γι’ αυτό οι περιπλανήσεις και οι μεταμορφώσεις τους στον τόπο και το χρόνο φέρουν ανεξίτηλη τη σφραγίδα της καθημερινότητας εκείνων που τα δημιούργησαν.
Αϊ-Βασίλης – Santa Claus
Είναι η πιο αναγνωρίσιμη φιγούρα του γιορτινού δωδεκαήμερου. Ποια όμως είναι η ιστορία του “ανθρωπάκου των Χριστουγέννων” που την επίσκεψή του περιμένουν με λαχτάρα κάθε χρόνο όλα τα παιδιά του κόσμου, 0 ελληνορθόδοξος Αϊ-Βασίλης ήταν πάντα ο Επίσκοπος Καισαρείας Βασίλειος ο Μέγας, που έβαλε και ζύμωσαν μια πίτα με τα χρυσαφικά των κατοίκων, όταν εκείνοι δε συμφωνούσαν για το ποιο ακριβώς ήταν του καθενός. Είναι ο Αϊ-Βασίλης που ποτέ δεν ξέφυγε από το άγγιγμα της θρησκείας
Ο Άγιος Νικόλας, Επίσκοπος Μύρων Μικρός Ασίας, ακολούθησε άλλη διαδρομή και είναι εκείνος που προαναγγέλλει την άφιξη του Σάντα Κλάους. Φτάνοντας στην Ευρώπη, ο Άγιος Νικόλας ενώθηκε με διάφορους θρύλους των Βόρειων χωρών, παίρνοντας αρκετά χαρακτηριστικά και από άλλα πρόσωπα και αντικαθιστώντας το Χριστό Παιδί που μοίραζε ως τότε τα δώρα στα παιδιά. Από τον 12° κιόλας αιώνα, την παραμονή της γιορτής του, ο Άγιος Νικόλας ξεκινάει την περιοδεία του στα σχολεία. Ρωτάει τους δασκάλους αν τα παιδιά είναι φρόνιμα, υπάκουα, μελετηρά, αν έκαναν τα μαθήματα και τις προσευχές τους. Την άλλη μέρα, στις 6 Δεκεμβρίου, επιστρέφει για να μοιράσει επαίνους και τιμωρίες. Καθώς περνάει ο καιρός, αφήνει το σχολείο για να πάει στα σπίτια.
Στην Αμερική…
H μεταμόρφωσή του ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στο Νέο Κόσμο. Τον 17° αιώνα, ένα καράβι με ολλανδικό πλήρωμα ξεκινάει από το Άμστερνταμ για τη Νέα Υόρκη. Στην πλώρη του τρικάταρτου καραβιού είναι σκαλισμένος ο Σίντερ Κλάας (όπως λέγεται ο Άγιος Νικόλας στη γλώσσα τους), προστάτης των ναυτικών. Όμοιος με αυτούς, φοράει ένα χαμηλό καπέλο κι ένα τεράστιο ζευγάρι φλαμανδικά παπούτσια. Οι Ολλανδοί ναυαγούν. Τότε, ο Άγιος Νικόλας εμφανίζεται σ’ έναν ναυαγό, που πλέει αναίσθητος στη θάλασσα.
Μέσα στον λήθαργο του, Βλέπει τη φιγούρα της πλώρης να κάθεται ανακούρκουδα μπροστά του και να ανάβει την πίπα! Ένα τεράστιο σύννεφο καπνού υψώνεται, στο οποίο ο ναυτικός μπορεί να διακρίνει σχήματα, παλάτια, θόλους και καμπάνες. Σαν σε όραμα, Βλέπει το όνειρο του Αγίου: να εγκατασταθούν οι Ολλανδοί σ’ εκείνο το νησί, να θεμελιώσουν μια πόλη και να του την αφιερώσουν. 0 Αϊ-Νικόλας θα την επισκέπτεται κάθε χρόνο, οδηγώντας χαρούμενα το άρμα του πάνω απ’ τα δέντρα και τα σπίτια και μετά, κατεβαίνοντας μέσα απ’ τις καμινάδες, θ’ αφήνει τα δώρα του στα παιδιά. Το όραμα τελειώνει όταν ο άγιος δεν έχει πια άλλο καπνό να καπνίσει. Πριν ξαναπάρει το ουράνιο άρμα του και πετάξει πάνω απ’ τις κορφές των δέντρων, περνάει την πίπα του στο γείσο του καπέλου του και, κοιτάζοντας το ναυτικό, σέρνει το δάχτυλό του κατά μήκος της μύτης του με την έκφραση των δασκάλων που σημαίνει ότι το μάθημα τελείωσε και ότι είναι ικανοποιημένοι γιατί έγινε καλή δουλειά…
Έτσι μυθιστορηματικά περιγράφει ο συγγραφέας Ουάσινγκτον Ίρβινγκ τη γέννηση της Νέας Υόρκης (1809). Πριν απ’ αυτή τη χρονολογία. ο Άγιος Νικόλας ήταν για τους Αμερικάνους μια απλή φιγούρα από χαρτί, κολλημένο πάνω στα μπισκότα που βουτούσαν στο κονιάκ τους με την ευκαιρία της πρωτοχρονιάς. Τρία χρόνια μετά, τα παιδιά κρεμούσαν τις κάλτσες τους στην καμινάδα πριν πάνε για ύπνο κι ονειρεύονταν τα δώρα που θα έβρισκαν εκεί!
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Άγιος Νικόλας επιστρέφει στην Ευρώπη χωρίς τον επισκοπικό του μανδύα, που μοιάζει να ‘χει ολότελα ξεχαστεί. Κατοικεί στο μακρινό Βορρά, ακολουθεί μια χιονισμένη διαδρομή, μπαίνει στα σπίτια από τις καμινάδες, κυκλοφορεί με έλκηθρο και ταράνδους και φοράει κόκκινη κάπα, σκούφο με γούνα και ψηλές μπότες. Είναι πια ο Σάντα Κλάους, ένας “παγκόσμιος” Αί-Βασίλης, η πιο γλυκιά μορφή ολόκληρου του Δωδεκαήμερου.
Ωστόσο, για πολλούς αιώνες, τα Χριστούγεννα δεν ήταν η όμορφη γιορτή που έχουν γίνει σήμερα. Στις Σκανδιναβικές χώρες, τα πυκνά σκοτάδια της νύχτας των Χριστουγέννων ήταν γεμάτα τρόμο γιατί οι άνθρωποι πίστευαν ότι οι νεκροί έρχονταν στη γη για να εκδικηθούν τους ζωντανούς. Μάγισσες, με τηγάνια και κατσαρόλες που κόχλαζαν, χόρευαν μαγικούς χορούς στα σταυροδρόμια. Οι ζωντανοί οχυρώνονταν στα σπίτια τους. Διπλοκλειδώνονταν, έβαζαν σιδερένιες μπάρες στις πόρτες και κάρφωναν πάνω μικρούς σταυρούς. Οι γυναίκες δεν άλεθαν και δεν έγνεθαν. Κάθε κυκλική κίνηση πίστευαν ότι έφερνε κακοτυχία. O Στάλο, ένας σκληρός γίγαντας, ξεκινούσε με το έλκηθρο από τη Λαπωνία. Δεν είχε ταράνδους (τους σκότωνε!), αλλά τον ακολουθούσαν ποντίκια. Είχε σάκο, αλλά δεν έδινε δώρα (έβαζε μέσα τα ίδια τα παιδιά και τα κατασπάραζε!)…
Όταν οι καιροί γλύκαναν (κι επέτρεψαν στους ανθρώπους να γλυκάνουν κι αυτοί), τα παιδιά άρχισαν να ελπίζουν σε μια πιο καλόγνωμη άφιξη. Ο Αφέντης του Στάβλου κάπνιζε πίπα, έτρωγε το ρυζόγαλό του μ’ ένα ξύλινο κουτάλι και περνούσε πολλές ώρες καθισμένος στο κατώφλι του.
Μιλούσε στα πρόβατα, στις αγελάδες, στα άλογα. Μια μέρα, κουράστηκε να φυλάει ζώα κι αποφάσισε ν’ ασχοληθεί μ’ ένα μεγάλο κοπάδι παιδιά. Δε θα κουβαλούσε πια ζωοτροφές, αλλά δώρα! Αυτό το καλό πνεύμα των Χριστουγέννων (οι Σκανδιναβοί το αποκαλούν Νίσε) δε μοιάζει πολύ στον καλοθρεμμένο Σάντα Κλάους. Φοράει χοντρό μάλλινο μανδύα και μπότες, όμως ο ίδιος είναι αδύνατος. Δυο κοκόρια ή μια κατσίκα σέρνουν το έλκηθρό του. Μερικοί νάνοι (ξωτικά] τον Βοηθούν να διασχίσει τους δύσκολους, ανηφορικούς δρόμους επειδή τα δώρα, κλεισμένα στους πάνινους σάκους τους, είναι Βαριά.
Συνεχίζεται _
μείνετε συντονισμένες-οι!!