Στον βυθό της Καλντέρας αναζητούν απαντήσεις οι επιστήμονες για την έντονη σεισμική δραστηριότητα που εξακολουθεί να καταγράφεται στη Σαντορίνη, ενώ τα δεδομένα που θα ανακτηθούν από τους υποθαλάσσιους σεισμογράφους σε καίρια σημεία του νησιού, αναμένεται να δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για την εξέλιξη του φαινομένου. Ο κίνδυνος παραμένει, παρά τα διαστήματα ύφεσης, καθώς η ευρύτερη περιοχή των Κυκλάδων βιώνει ένα «πρωτοφανές σεισμικό σμήνος» ή «σεισμική κρίση» σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα.

Σμήνος σεισμών _Σμηνοσειρά

Επειδή συχνά ακούμε τον όρο δυο λόγια: σμήνος είναι σεισμοί οι οποίοι εκδηλώνονται σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα σε μία συγκεκριμένη περιοχή και μπορεί να διαρκέσει για μέρες, εβδομάδες ή μήνες. Η διαφορά του σμήνους με τους μετασεισμούς ή τους προσεισμούς είναι ότι οι δύο τελευταίοι είναι σεισμικές ακολουθίες μετά από τον κύριο σεισμό, ενώ στο σμήνος σεισμών δεν υπάρχει κάποιος σεισμός που να είναι εμφανώς ο κύριος. Σμηνοσεισμοί συμβαίνουν κυρίως στις ηφαιστειακές περιοχές και είναι γενικά μικρού μεγέθους.

Παραδείγματα

Επιλεγμένο

Ειδοποιός …διαφορά

«Ενας μη εκλεγμένος μεγιστάνας δίπλα στον Τραμπ», «Επικίνδυνος Iron Man» και άλλα παρόμοια συνοδεύουν τον διορισμό του μεγαλοκαπιταλιστή Ιλον Μασκ στη νέα αμερικανική κυβέρνηση. Βέβαια,…

• Από τον Φεβρουάριο έως τον Απρίλιο του 2008 ένα σμήνος 1.000 σεισμών μικρού μεγέθους διάρκειας 10 μηνών χτύπησε τις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι γνωστοί ως σεισμοί του Ρένο του 2008, οι οποίοι ξεκίνησαν τον Φεβρουάριο και τελείωσαν τον Νοέμβριο.
• Κατά την διάρκεια της έκρηξης του Ελ Ιέρρο _ El Hierro ισπανικό νησί στον Ατλαντικό ωκεανό το νοτιοδυτικότερο των Καναρίων Νήσων, το 2011 και 2012. Από τον Ιούλιο έως τον Οκτώβριο του 2011 καταγράφηκαν εκατοντάδες σεισμοί. Η απελευθερωμένη ενέργεια από το σμήνος αυξήθηκε δραματικά στις 28 Σεπτεμβρίου. Ο παράγοντας που ευθύνεται για την μεγάλη σεισμική ακολουθία στην περιοχή είναι η κίνηση μάγματος κάτω από το νησί, ενώ στις 9 Οκτωβρίου εντοπίστηκαν ενδείξεις υποθαλάσσιας ηφαιστειακής έκρηξης.
• Καλδέρα του Γέλλουστοουν, υπερηφαίστειο στο νοτιοδυτικό Ουαϊόμινγκ _Wyoming, μια πολιτεία στις δυτικές ΗΠΑ. Στην περιοχή γύρω από το ηφαίστειο έχουν καταγραφεί διάφορα σμήνη σεισμών από τις αρχές του 21ού αιώνα. Το πιο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό σε αυτούς είναι ότι διαθέτουν χαρακτηριστικά “ταχύτατης φωτιάς”. Αυτό σημαίνει ότι πιθανώς τα σμήνη σεισμών εμφανίζονται από το πουθενά και μπορούν να δώσουν δεκάδες ή εκατοντάδες σεισμούς σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα (για παράδειγμα, το σμήνος σεισμών της 5^ης Ιουλίου 2018 περιείχε περίπου 160 σεισμούς όλων των μεγεθών και από αυτούς αναφέρθηκαν μόνο οι 12). Αυτά τα είδη σμηνών συνήθως λαμβάνουν χώρα εντός των ορίων της καλδέρας, αν και μερικές φορές μπορεί να εμφανιστούν και σε άλλες τοποθεσίες.
• Τον Φεβρουάριο του 2008, πάνω από 500 σεισμοί και μετασεισμοί καταγράφηκαν σε δύο εβδομάδες κοντά στο Μεξικάλι _ πρωτεύουσα της μεξικανικής πολιτείας Μπάχα Καλιφόρνια, κατά μήκος του ρήγματος Θέρρο Πριέτο.
• Το 2013, τα νησιά Σάντα Κρουζ _ Santa Cruz, νησί στην Καραϊβική, το μεγαλύτερο των Αμερικανικών Παρθένων Νήσων, επηρεάστηκαν από ένα μεγάλος σμήνος σεισμών που έφταναν ακόμη και 6 ρίχτερ, προσεισμοί για τον σεισμό των Νήσων του Σολομώντα στις 6 Φεβρουαρίου, έντασης 8.0 ρίχτερ.
• Το 2014, μια περιοχή κοντά στα σύνορα των πολιτειών Καλιφόρνια, Όρεγκον και Νεβάδα κατέγραψε πάνω από 800 μικροσεισμούς σε μια περίοδο τριών μηνών. Πάνω από 550 σεισμοί είχαν μέγεθος που ξεπερνούσε τα 2.0 ρίχτερ.
• Το 2017, η Φιλιππινέζικη επαρχία Μπατάνγκας αποτέλεσε το επίκεντρο ενός σμήνους σεισμών με μεγέθη ανάμεσα στα 5 και 6 ρίχτερ. Ο σεισμός έγινε αισθητός στις γειτονικές περιοχές, ενώ τον αισθάνθηκαν ακόμη και κάτοικοι του οικονομικού κέντρου της πρωτεύουσας, του Μακάτι. Αναφέρθηκαν σχεδόν 800 μετασεισμοί αλλά δεν μπορούσαν να προκαλέσουν τσουνάμι.
• Τον Απρίλιο του 2017, ο Σαλβαδοριανός δήμος Αντίγουο Κουσκατλάν αποτέλεσε επίκεντρο ενός σμήνους σεισμών που έφτασαν τους 450. Οι κάτοικοι αντιλήφθηκαν μόνο 47 ενώ οι υπόλοιποι κατεγράφησαν από σεισμογράφους. Ο σεισμός με τη μεγαλύτερη ισχύ 5.1 ρίχτερ. Το τμήμα Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε ολόκληρη τη χώρα, η οποία θα τεθεί εκτός ισχύος μόλις περάσει ένα 24ωρο χωρίς κανένα σεισμό. Το σμήνος προκάλεσε έναν θάνατο και διάφορες υλικές ζημιές σε κτίρια και σπίτια.
• Στις 2 Σεπτεμβρίου 2017 σεισμοί άρχισαν να λαμβάνουν χώρα στο Σόντα Σπρινγκς του Αϊντάχο. Το σμήνος συνεχίζει να δίνει σεισμούς στην περιοχή μέχρι σήμερα!!
• Ο σεισμός της 11^ης Νοεμβρίου 2018 κοντά στις ακτές της Μαγιότ _ υπερπόντια περιοχή της Γαλλίας στα βόρεια του Πορθμού της Μοζαμβίκης, του Ινδικού ωκεανού, ανάμεσα στη Μαδαγασκάρη και στη βόρεια Μοζαμβίκη, έλαβε χώρα μετά από ένα σμήνος σεισμών. Από τον Μάιο του 2018, η χώρα είχε βιώσει εκατοντάδες σεισμούς.
• Την ίδια μέρα 11-Νοε-2018 λαμβάνει χώρα ένα σμήνος σεισμών στο Νταχάνου της Μαχαράστρα στην ΝΔ Ινδία. Το μέγεθος αυτών των σεισμών συνήθως δεν ξεπερνά τα 3.5 ρίχτερ και καταγράφονται περίπου 10 με 20 νέοι σεισμοί την ημέρα. Οι κάτοικοι είναι ακόμα σε πανικό επειδή η κυβέρνηση δεν έχει παράσχει εξηγήσεις για τα αίτια αυτής της ανωμαλίας _συνεχίζονται ακόμη σποραδικά.
• Γκλεν Άβον, Καλιφόρνια, ΗΠΑ. Το σμήνος ξεκίνησε να δίνει σεισμούς στις 25 Μαΐου 2019 και μέχρι τις 14 Ιουνίου είχαν καταγραφεί τουλάχιστον 910.
• Τέλος από τις 26 Ιανουαρίου 2025 μέχρι σήμερα παρατηρείται έντονη σεισμική δραστηριότητα μεταξύ της Αμοργού και της Σαντορίνης με επίκεντρο την Άνυδρο _έχουν παρατηρηθεί πάνω από 7.700 σεισμοί και καταγραφεί πάνω από 10.000

Άλλωστε, οι διαδοχικές σεισμικές δονήσεις εξακολουθούν να ταρακουνούν τις Κυκλάδες, καθώς μόλις στις 21:05 το βράδυ της Κυριακής (9/02) νέος σεισμός 5 Ρίχτερ (5,2 είχε καταγραφεί την Τετάρτη 5/2) σημειώθηκε ανάμεσα σε Σαντορίνη και Αμοργό, ενώ λίγα λεπτά νωρίτερα είχε καταγραφεί σεισμός 4,7 Ρίχτερ στον ίδιο εστιακό χώρο. Στο μεταξύ, λίγα λεπτά αργότερα στις 21:16, ακολούθησε μια ακόμη δόνηση μεγέθους 4,4 Ρίχτερ στην ίδια περιοχή.

Νέοι σεισμογράφοι στον βυθό της Καλντέρας

Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, αύριο Δευτέρα (10/02), εάν ο καιρός το επιτρέψει, ειδική επιστημονική ομάδα αναμένεται να πραγματοποιήσει την ανέλκυση δύο υποθαλάσσιων σεισμογράφων στην περιοχή της Καλντέρας, από τους οποίους θα πάρουν το καταγραφικό για να αντλήσουν δεδομένα και νέα στοιχεία. Παράλληλα, νέοι φορητοί σεισμογράφοι πρόκειται να τοποθετηθούν στη νήσο Άνυδρο, όπου συνδυαστικά με μια υποθαλάσσια έρευνα που διεξήχθη τον Δεκέμβριο του 2024, θα δώσουν πληρέστερη εικόνα.

Επιπλέον, ωκεανογραφικά πλοία πρόκειται να ενταχθούν μέσα στο επόμενο διάστημα στις έρευνες, με Έλληνες αλλά και ξένους σεισμολόγους να ενώνουν τις δυνάμεις τους προκειμένου να δοθούν ουσιαστικές απαντήσεις. «Θα τους ανασύρουμε από τον βυθό, θα πάρουμε τα δεδομένα και θα δώσουν δεδομένα μικροσεισμικότητας. Κάποιες ομάδες κάνουν γεωδαιτικές μετρήσεις όχι μόνο στη Σαντορίνη αλλά και στα άλλα νησιά ώστε να καταλάβουμε την παραμόρφωση όλου του χώρου», σημείωσε η Εύη Νομικού, καθηγήτρια Γεωλογίας του ΕΚΠΑ.

Σαντορίνη–Κυκλάδες: Απροστάτευτος ο λαός πίσω από τη βιτρίνα του δημοφιλούς τουριστικού προορισμού

Τα σημεία υψηλού κινδύνου κατολισθήσεων

Γεωλόγοι και επιστήμονες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού με ειδικά όργανα κάνουν μετρήσεις στο υπέδαφος της Σαντορίνης σε τουλάχιστον 200 σημεία, υπό τον φόβο κατολισθήσεων στην Καλντέρα σε περίπτωση ισχυρού σεισμού. Οι επιστήμονες θα μετρήσουν την πυκνότητα των πετρωμάτων στα έγκατα της γης, ενώ στο «κόκκινο» βρίσκονται τουλάχιστον πέντε περιοχές στη Σαντορίνη, σύμφωνα με το Open.

Ειδικότερα, οι περιοχές που είναι επικίνδυνες για αυξημένη πιθανότητα κατολισθήσεων λόγω της ιδιαίτερης μορφολογίας τους είναι:

• Ο όρμος Κόρφου
• Το λιμάνι σε Αμμούδι
• Το λιμάνι σε Αρμένη
• Το Φηροστεφάνι
• Ο Παλαιός Λιμένας Φηρών
• Το λιμάνι Αθηνιού

Αξίζει να σημειωθεί ότι το έδαφος της Καλντέρας είναι ένα υφαιστειογενές πορώδες πέτρωμα, το οποίο δεν έχει μεγάλες αντοχές, καθώς επιβαρύνεται τόσο από τις νόμιμες όσο και από τις αυθαίρετες κατασκευές σε διάφορα σημεία του νησιού και ειδικότερα σε Ημεροβίγλι, Φηρά αλλά Οία.

Παπαζάχος:
“Σε ισχύ το σενάριο των 6 Ρίχτερ”

Από την πλευρά του, ο καθηγητής Φυσικής Λιθόσφαιρας, Σεισμολογίας και Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του ΑΠΘ, Κώστας Παπαζάχος, τοποθετήθηκε για τα πιθανότερα σενάρια όσον αφορά την εξέλιξη των σεισμών.

«Δεν έχουν αλλάξει πάρα πολλά πράγματα. Έχει μια μικρή ύφεση η ακολουθία, όμως πολλές φορές αυτές οι υφέσεις είναι και παροδικές. Δεν έχουμε μπει σε μια φάση που να πούμε ότι έχει πραγματικά μειωθεί σημαντικά η σεισμική δραστηριότητα. Γίνονται αρκετά 4,5άρια σε ομάδες αυτήν τη στιγμή. Χθες το βράδυ γίνονται σεισμοί αισθητοί από τους κατοίκους στις 5 και στις 7 η ώρα το πρωί, οπότε νομίζω ακόμα είναι πάρα πολύ νωρίς να κάνουμε μια εκτίμηση. Η φύση άλλωστε έχει άλλες μετρικές και αυτά τα πράγματα αλλάζουν σε επίπεδο μήνων και εβδομάδων και όχι ημερών», ανέφερε μιλώντας σε τηλεοπτικό σταθμό.

«Δεν υπάρχει κύριος σεισμός 5,2 Ρίχτερ όταν υπάρχουν πολλοί σεισμοί 5,1 και 5 και 4,9 που τον συνοδεύουν. Κύριος είναι ο σεισμός που ξεχωρίζει πολύ από τους άλλους, με πολλή διαφορά στο μέγεθος και κυριαρχεί σαν φαινόμενο, δηλαδή δημιουργεί κυριαρχία με πολύ συγκεκριμένη συμπεριφορά. Εδώ μιλάμε για μια ομάδα σεισμών, για αυτό και ονομάζεται σμηνοσειρά», πρόσθεσε. Ως προς τα 6 Ρίχτερ, απάντησε λέγοντας ότι «έχει ελαφρά απομακρυνθεί, αλλά είναι αρκετά σημαντική πιθανότητα». «Η πιθανότητα αυτή έχει μειωθεί, αλλά δεν έχει απομακρυνθεί τελείως και παραμένει σε ισχύ ως δυσμενέστερο σενάριο», τόνισε χαρακτηριστικά ο καθηγητής.

Σαντορίνη: Το σημαντικό είναι η πρόληψη με ευθύνη του κράτους

_Τσελέντης:
“Μην πιστεύετε στο αφήγημα ότι εξασθενούν”

Διαφορετική γνώμη ωστόσο γύρω από την εξασθένιση των σεισμών στις Κυκλάδες εκφράζει εδώ και μέρες ο σεισμολόγος, Άκης Τσελέντης, ο οποίος εμμένει στο σενάριο ότι ακόμη δεν έχουμε δει τον κύριο σεισμό στη Σαντορίνη. Έτσι, με αφορμή τις νέες ισχυρές δονήσεις που σημειώθηκαν το βράδυ της Κυριακής (9/02) ο κ. Τσελέντης έκανε νέα ανάρτηση στην οποία αναφέρει μεταξύ άλλων: «Μην πιστεύετε στο αφήγημα ότι εξασθενεί η ακολουθία». Στη βραδινή ανάρτησή του μεταξύ άλλων αναφέρει: «Σας έλεγα το πρωί να προσέχετε και να μην ακούτε το αφήγημα ότι εξασθενεί η ακολουθία. Μόλις είχαμε λίγο μεγαλύτερους 4,7 και 5,2».

Δεν ετέθη ποτέ θέμα έκρηξης του ηφαιστείου

Από την πλευρά του, ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου της Αθήνας Βασίλης Καραστάθης, μιλώντας εκ νέου στην ΕΡΤ, επανέλαβε ότι δεν τέθηκε ποτέ θέμα ηφαιστειακής έκρηξης, ενώ οι μετρήσεις στους σταθμούς των επιστημόνων μέσα στην Καλντέρα δείχνουν σταθεροποίηση της ανύψωσης. «Είχανε σημειωθεί περίπου 4 εκ. ανύψωσης. Από 2-3 Αυγούστου περίπου του 2024 μέχρι και σήμερα ηταν 4 εκατοστά στο σταθμό στο Ημεροβίγλι. Όσο απομακρυνόμαστε από το Ημεροβίγλι και πιο νότια αυτό μειώνεται σε 2 εκ. και 1 εκατ.», είπε αντίστοιχα ο διευθυντής ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, Αθανάσιος Γκανάς.

Νέα ανακοίνωση ΕΚΠΑ:
Πάνω από 11.700 οι σεισμοί στη Σαντορίνη

Στο μεταξύ, μικρή και σταδιακή μείωση του αριθμού των σεισμών στις Κυκλάδες υποδεικνύει η έκτακτη ανακοίνωση της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ που δημοσιεύθηκε σήμερα Κυριακή (09/02), την ώρα που οι εκτιμήσεις των ειδικών για την εξέλιξη του φαινομένου διίστανται.

Σύμφωνα με όσα ανακοινώθηκαν, βάσει των στοιχείων καθημερινής ανάλυσης σεισμικών δεδομένων (χωρίς χρήση μεθόδων μηχανικής μάθησης) του Εργαστηρίου Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ, κατά την 8η Φεβρουαρίου έχουν καταγραφεί 95 σεισμοί, εκ των οποίων 13 με μεγέθη M≥4.0 και 3 με Μ≥4.5, ενώ ο μεγαλύτερος σεισμός είχε μέγεθος Μ=4.8.

Τι δείχνει η ανάλυση

Από την έναρξη του σεισμικού σμήνους στη ζώνη Σαντορίνης – Αμοργού στις 26 Ιανουαρίου έως και τις 7 Φεβρουαρίου 2025, το Εργαστήριο έχει ανιχνεύσει και εντοπίσει συνολικά πάνω από 11,700 επιλεγμένους σεισμούς με μεθόδους μηχανικής μάθησης (τεχνητής νοημοσύνης), εκ των οποίων άνω των 9,600 με μεγέθη Μ³1.0.

• Στις 6 Φεβρουαρίου καταγράφηκαν πάνω από 1,400 σεισμοί, με ~400 να έχουν μέγεθος Μ³2.5, 18 σεισμούς με Μ³4.0, και 5 σεισμούς με Μ³4.5, με τον μεγαλύτερο σεισμό να έχει μέγεθος 4.7.
• Στις 7 Φεβρουαρίου καταγράφηκαν πάνω από 1,300 σεισμοί, με ~270 να έχουν μέγεθος Μ³2.5, 8 σεισμούς με Μ³4.0, και 2 σεισμούς με Μ³4.5, με τον μεγαλύτερο σεισμό να έχει μέγεθος Μ=4.8.
• Οι περισσότεροι σεισμοί εντοπίζονται σε ένα τμήμα μήκους ~12 km νοτιοδυτικά της Ανύδρου, το οποίο ήταν ήδη ενεργό τις προηγούμενες ημέρες.

Παρά την ένταση των σεισμών, παρατηρείται μικρή μείωση τις τελευταίες δύο ημέρες. Το ΕΚΠΑ παρακολουθεί την περιοχή σε πραγματικό χρόνο μέσω ειδικής σελίδας που προσφέρει διαδραστικό χάρτη με σεισμολογικά δεδομένα και ενεργά ρήγματα.

Το ερευνητικό πρόγραμμα

Την ίδια ώρα, μία διεθνής ερευνητική ομάδα μελετά εδώ και μία 20ετία τη δραστηριότητα του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπο, ενός από τα πιο ενεργά υποθαλάσσια ηφαίστεια της Μεσογείου, 7 χλμ. βορειοανατολικά της Σαντορίνης, μέσω του ερευνητικού προγράμματος SANTORY. Στη διεθνή ομάδα του SANTORY συμμετέχουν επιστήμονες με πολυετή εμπειρία στη μελέτη του ελληνικού ηφαιστειακού τόξου από το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος και το Τμήμα Φυσικής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών, το Εργαστήριο Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, το Εθνικό Ινστιτούτο Γεωφυσικής και Ηφαιστειολογίας του Παλέρμου, το Πανεπιστήμιο του Μιλάνο-Μπικόκα και την ισπανική εταιρία Ploatech, με συντονίστρια την καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας του ΕΚΠΑ Παρασκευή Νομικού.

Το ερευνητικό πρόγραμμα, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ), σύμφωνα με σχετική ενημέρωση από το ΕΚΠΑ, έχει αποφέρει σημαντικά επιστημονικά αποτελέσματα, ενισχύοντας τη γνώση που υπάρχει για το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο. «Με τις πρόσφατες σεισμικές δονήσεις στη θαλάσσια περιοχή της Σαντορίνης, η προσοχή όλων επικεντρώνεται στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπος. Ο Κολούμπος, αν και αόρατος από την επιφάνεια στα 7 χλμ βορειοανατολικά της Σαντορίνης, είναι ένα από τα πιο ενεργά υποθαλάσσια ηφαίστεια της Μεσογείου. Η τελευταία του έκρηξη το 1650 προκάλεσε την εκπομπή τοξικών αερίων που κόστισαν τη ζωή σε πάνω από 70 κατοίκους της Σαντορίνης, ενώ το τσουνάμι που ακολούθησε προκάλεσε σοβαρές υλικές ζημιές στη Σαντορίνη, την Ίο και τη Σίκινο», αναφέρεται στην ανακοίνωση. Το ηφαίστειο Κολούμπο αποτελεί για τους επιστήμονες του SANTORY ένα μοναδικό φυσικό εργαστήριο, το οποίο μελετούν εδώ και μία εικοσαετία. «Σκοπός της ερευνητικής μας ομάδας στο πρόγραμμα SANTORY είναι η συνεχής παρακολούθηση της δραστηριότητάς του με όργανα τελευταίας τεχνολογίας για να εκτιμήσουμε πόσο ενεργό είναι το υδροθερμικό του πεδίο και να αναλύσουμε πόσο επικίνδυνο είναι για τον πληθυσμό των κοντινών νησιών», σημειώνεται στην ανακοίνωση.

Αναλυτικά, έχουν τοποθετηθεί στο εσωτερικό του κρατήρα στα 500 μέτρα βάθος ειδικοί αισθητήρες που μετρούν φυσικοχημικές παραμέτρους (θερμοκρασία, pH, συγκεντρώσεις αερίων, πίεση κ.ά.), κλισιόμετρα για τη μέτρηση των θαλάσσιων ρευμάτων μέσα στον κρατήρα και ειδικά θερμόμετρα για τη μέτρηση των αλλαγών της θερμοκρασίας των καμινάδων του. Επιπλέον, έχουν τοποθετηθεί οπτικές κάμερες μπροστά από ενεργές καμινάδες για την καταγραφή της υδροθερμικής ροής των ρευστών, καθώς επίσης και μία ειδική κάμερα για να καταγραφεί η υφή του υποθαλάσσιου πυθμένα αλλά και μία UV κάμερα CHERI για τον εντοπισμό της ακτινοβολίας Cherenkov, κάτι που για πρώτη φορά πραγματοποιείται σε παγκόσμια κλίμακα. Τέλος, έχουν εγκατασταθεί όργανα για μετρήσεις ακτινοβολίας-γ σε πραγματικό χρόνο.

«Στο πλαίσιο της έρευνάς μας, πραγματοποιήθηκαν στο εσωτερικό του κρατήρα δειγματοληψίες νερού για μικροβιολογικές αναλύσεις με στόχο τον εντοπισμό υπερανθεκτικών βακτηρίων. Συλλέχθηκαν, επίσης, αέρια και υδροθερμικά υγρά από τις πολύ ενεργές καμινάδες», τονίζει η ερευνητική ομάδα και προσθέτει: «Μέσα από αυτές τις προσπάθειες, διαθέτουμε για πρώτη φορά χρονοσειρά δεδομένων για δύο χρονικές περιόδους από τον κρατήρα του Κολούμπου, δηλαδή όχι μεμονωμένες μετρήσεις αλλά ένα μοτίβο που μας αποκαλύπτει την καθημερινότητα του ηφαιστείου. Τα δεδομένα αυτά είναι πολύτιμα, καθώς εάν γνωρίζουμε την τυπική του δραστηριότητα, τυχόν αλλαγές στις φυσικό-χημικές και ακουστικές παραμέτρους θα μας δείξουν αλλαγές στην ενεργή συμπεριφορά του».

Κυριάκος: “Ψυχραιμία παιδιά”

Σύμφωνα με τη σχετική ενημέρωση από το ΕΚΠΑ, μέσα από τα προγράμματα προέκυψαν καινοτόμα αποτελέσματα αναδεικνύοντας τη μοναδικότητα του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπο, μεταξύ των οποίων:

1. Καταγραφή μεταβολών φυσικών και γεωχημικών παραμέτρων: Αυτές οι μεταβολές συνδέονται με την ηφαιστειακή δραστηριότητα του ενεργού υδροθερμικού πεδίου του Κολούμπο και εκτιμήθηκε η ηφαιστειακή επικινδυνότητά του.
2. Καταγραφή εξαιρετικά υψηλής φυσικής ακτινοβολίας: Για πρώτη φορά καταγράφηκαν δεδομένα που δείχνουν πολύ υψηλά επίπεδα φυσικής ακτινοβολίας εντός του υδροθερμικού πεδίου του Κολούμπο.
3. Απομόνωση μικροοργανισμών από το ακραίο περιβάλλον του Κολούμπο: Αυτοί οι μικροοργανισμοί παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αξιοποίησή τους σε τομείς της βιοτεχνολογίας, καθώς διαθέτουν μοναδικούς μηχανισμούς προσαρμογής σε ακραίες συνθήκες.
4. Μεταγονιδιωματικές αναλύσεις: Αυτές οι αναλύσεις αποκάλυψαν νέες πληροφορίες για τον κύκλο του άνθρακα και του μεθανίου, οι οποίοι επηρεάζουν άμεσα το κλίμα του πλανήτη μας.

Η συνεχής παρακολούθηση του Κολούμπο είναι απαραίτητη για την εκτίμηση της ηφαιστειακής επικινδυνότητας, όπως εφαρμόζεται διεθνώς στην επιτήρηση των υποθαλάσσιων ηφαιστείων.