Γυναίκες Μαχήτριες, Γιάννης Θεοδωράκης και Πατρίς Λουμούμπα… Κινηματογραφική εβδομάδα με το 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης να βρίσκεται στο επίκεντρο μέχρι και τις 16 Μάρτη, τόσο σε φυσικούς χώρους όσο και διαδικτυακά. Το Φεστιβάλ διεξάγεται στις αίθουσες «Ολύμπιον» και «Παύλος Ζάννας», στις αίθουσες του λιμανιού «Φρίντα Λιάππα», «Τώνια Μαρκετάκη», «Τζον Κασσαβέτης» και Σταύρος Τορνές», καθώς και στον κινηματογράφο «Μακεδονικόν». Παράλληλα, παρακολουθούμε ταινίες και διαδικτυακά, μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας του Φεστιβάλ online.filmfestival.gr. Τα ντοκιμαντέρ που συμμετέχουν στο διευρυμένο τμήμα «Πλατφόρμα+» θα προβληθούν στην ψηφιακή πλατφόρμα του Φεστιβάλ και θα είναι διαθέσιμα μέχρι 21 Μάρτη.
Το αφιέρωμα της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, με τίτλο «Ο Ελληνικός Κινηματογράφος Ταξιδεύει – Ταξίδεψε Μαζί Του», συνεχίζεται μέχρι 20 Μάρτη στον κινηματογράφο «Έλλη», με διακεκριμένες ταινίες που έχουν βραβευτεί από την Ακαδημία τα τελευταία 15 χρόνια (2010 – 2024). Στο πλαίσιο των προβολών «Σινεμά με τον Φρόιντ», σε συνεργασία με τον κινηματογράφο «Τριανόν» θα προβληθεί η ταινία «Ο άνδρας που αγαπούσε τις γυναίκες» του Φρανσουά Τριφό (120′, 1977) την Κυριακή 16 Mάρτη, στις 17.00. Επίσης, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας πραγματοποιείται από σήμερα και μέχρι 19 Μάρτη ένα αφιέρωμα αποτελούμενο από 24 ταινίες που δημιουργήθηκαν λίγο πριν ή μετά την πτώση των δικτατορικών καθεστώτων σε Ελλάδα, Ισπανία και Πορτογαλία.
Από τις 20 Μαρτίου σε Α’ προβολή στους κινηματογράφους από τη New Star
βγαίνει η ταινία “Αλύγιστος Νίκος” του Αντρέϊ Νικίσιν
για τον Νίκο Ζαχαριάδη
Οψόμεθα προς το παρόν γιατί το θέμα κάνει τζιζ …θα σταθούμε αναλυτικά κάποια στιγμή
“ΑΛΥΓΙΣΤΟΣ ΝΙΚΟΣ” _ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ σε Α’ προβολή από 20 Μαρτίου από τη New Star
Τούτη η βδομάδα έχει εξαιρετικά ντοκιμαντέρ και λιγότερο καλή μυθοπλασία.
- Έχουμε την ταινία Black Bag _Σκιές στο Σκοτάδι του Στίβεν Σόντερμπεργκ (δεύτερή του αυτήν τη χρονιά) όπου το κατασκοπικό θρίλερ σμίγει με τη ρομαντική κομεντί. Ένα από τα υποθετικά παιχνίδια που συχνά κάνουν τα ζευγάρια μεταξύ τους στρέφεται γύρω από το ερώτημα “θα με αγαπούσες ακόμα αν…;”, με την κατάληξη της απορίας να αλλάζει ανάλογα με τη διάθεση. Στην περίπτωση του μυστικού πράκτορα Τζορτζ (Μάικλ Φασμπέντερ), ο παραπάνω προβληματισμός παίρνει πραγματικές διαστάσεις, όταν διαπιστώνει πως η συνάδελφος και σύζυγός του (Κέιτ Μπλάνσετ) βρίσκεται σε λίστα υπόπτων για προδοσία. Έρχεται τότε αντιμέτωπος με ένα αμείλικτο δίλημμα: να μείνει πιστός στη σύντροφό του ή στο εθνικό καθήκον; Στη τρίτη συνεργασία του με το σεναριογράφο Ντέιβιντ Κεπ (“Kimi”, “Presence”), ο Σόντερμπεργκ ανακατεύει απολαυστικά τους κινηματογραφικούς κανόνες των κατασκοπικών θρίλερ και των ρομαντικών κομεντί, σμίγοντας τα δύο στιλ σε ισορροπία.
Από τη μία, ο δυσπρόσιτος όσο και αποστειρωμένος κόσμος των μυστικών υπηρεσιών εξανθρωπίζεται σπαρταριστά, καθώς έρχονται στην επιφάνεια τα ερωτικά μπερδέματα και τα σεξουαλικά απωθημένα των πρακτόρων. Από την άλλη, η ταινία προσεγγίζει κάποια πολιτικά διακυβεύματα των άκρως απόρρητων αποστολών που απεικονίζει, πλαισιώνοντάς τα με αγωνία.
Ωστόσο, αυτό που κάνει τις “Σκιές στο Σκοτάδι” μία σφιχτογραμμένη και ψυχαγωγική περιπέτεια, είναι ο τρόπος με τον οποίο ψηλαφεί τους δαιδάλους γύρω από την προστασία της εμπιστοσύνης σε μια σχέση αφοσίωσης. Οι κατάσκοποι, άνθρωποι δηλαδή που έχουν τη μηχανορραφία και την αμφισβήτηση στο αίμα τους, αποδεικνύονται ιδανικό παράδειγμα ώστε να εξεταστούν τα όρια στα οποία μπορεί να φτάσει κανείς για να αποδείξει την αγάπη του. Κι αυτό, χάρη στο ταλέντο του Σόντερμπεργκ, δίχως ίχνος σοβαροφάνειας και με εύστοχες δόσεις τσαχπίνικου χιούμορ.
- Οι «Πικρές Αλήθειες» του Μάικ Λι μας δίνουν μια εκπληκτική ερμηνεία της Μαριάν Ζαν – Μπατίστ, αλλά πέραν τούτου ουδέν. Ο Λι αρκείται στην ανάλυση ενός δύσκολου χαρακτήρα, χωρίς να μας δίνει και το υπόλοιπο πλαίσιο στο οποίο αυτός ο άνθρωπος κινείται, και δυστυχώς δεν φτάνει βαθιά στις αιτίες που τον διαμόρφωσαν…
- Οι «Άγριες Πληγές» Feng liu yi dai του Ζία Ζανγκ – Κε, του Κινέζου ποιητή των θραυσμάτων της πραγματικότητας, είναι στην ουσία ένα οδοιπορικό στην τελευταία εικοσαετία μέσα από εικόνες και ήχους που παρατήρησε με την κάμερά του, με μια μικρή ερωτική ιστορία να υπάρχει στο περιθώριο, από την οποία όμως λείπουν τα κοινωνικά χαρακτηριστικά μιας χώρας που εξελίσσεται σε υπερδύναμη, χωρίς συγκεκριμένη ιστορία για να βοηθήσει τους θεατές να καταλάβουν τι θέλει πραγματικά να πει.
- Τα «Γράμματα από τη Σικελία» Iddu των Φάμπιο Γκρασαδόνια και Αντόνιο Πιάτσα είναι άλλο ένα κομμάτι στο τεράστιο ψηφιδωτό των ταινιών που ασχολούνται με την ιταλική μαφία, και εστιάζει στην αλληλογραφία δύο μαφιόζων που παρακολουθούνται από τις αρχές. Θα οδηγήσει πουθενά αυτή η καταδίωξη ή ο μηχανισμός του κράτους τελικά θα κάνει τα στραβά μάτια, μιας και είναι «νύχι – κρέας» με αυτόν τον κόσμο που διαπερνά όλα τα κοινωνικά στρώματα; Αξιόλογη μεν, αλλά όχι κάτι που δεν ξέραμε.
Γυναίκες Μαχήτριες __2ο 1944 – 1960
Λεωνίδας Βαρδαρός / 2025 / 80λ
18 αγωνίστριες καταθέτουν αυτά που έζησαν από το 1944 έως το τέλος της δεκαετίας του ’50, από τον Δεκέμβρη του 1944 και κατόπιν στον εμφύλιο πόλεμο, είτε ως μαχήτριες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας είτε ως φυλακισμένες και εξόριστες. Μετά τη συμμετοχή της στο 27o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, ξεκινά τις προβολές της από σήμερα στον κινηματογράφο «Τριανόν» στην Αθήνα.
Η Μαρία Σιδέρη της δρακογενιάς των αλύγιστων της ταξικής πάλης (Φωτο/Βίντεο αφιέρωμα)
Τα ντοκιμαντέρ του Λεωνίδα Βαρδαρού _δείτε αφιέρωμα Ριζοσπάστη είναι μια σταθερή πυξίδα για όλους εμάς, αλλά και για τους δημιουργούς τού σήμερα και του αύριο, προσανατολισμένα σταθερά στη σωστή πλευρά της Ιστορίας, με την εργατική τάξη και τους αγώνες της. Ο Βαρδαρός ακούραστα κινηματογραφεί ό,τι δεν πρέπει να χαθεί, ό,τι πρέπει να ειπωθεί και να γίνει κτήμα όλων μας για να πάμε παρακάτω με γνώση, για να κρατήσουμε το νήμα της Ιστορίας του λαού μας και να το παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Μέσα από τις αφηγήσεις των σπουδαίων γυναικών που κινηματογράφησε διδασκόμαστε, εμπνεόμαστε, συνειδητοποιούμε, και το κυριότερο όλων είναι ότι μας δείχνει πόσο μεγάλη σημασία έχει η αρχειακή δουλειά μυρμηγκιού στην οποία έχει αφιερώσει τη ζωή του. Αυτό το μέρος, όπως και το προηγούμενο, μας δείχνει τι σημαίνει γυναικεία απελευθέρωση και με πόσες θυσίες κατακτιέται, κόντρα στο ρεύμα και πάντα στην πρωτοπορία των αγώνων. Περιμένουμε την επόμενη δουλειά του ανυπόμονα, πριν ακόμα αυτή βγει στους κινηματογράφους. Στον «Ριζοσπάστη» του προηγούμενου Σαββατοκύριακου είχαμε συνέντευξη με τον αγαπημένο μας δημιουργό.
Γιάννης Θεοδωράκης:
Ναι… Μπορούμε και Πάλι να Ελπίζουμε
Αντώνης & Στέλιος Διαμαντής / 2023 / 61λ
Η ταινία σκιαγραφεί την πολύπλευρη προσωπικότητα και το δημοσιογραφικό και ποιητικό έργο του Γιάννη Θεοδωράκη, μέσα από αρχειακό υλικό και αφηγήσεις ανθρώπων που τον γνώριζαν.
Η δουλειά των Αντώνη και Στέλιου Διαμαντή ήταν πραγματικά μια αποκάλυψη και ένα οφειλόμενο ντοκιμαντέρ σε αυτόν τον σπουδαίο ποιητή, δημοσιογράφο και αγωνιστή. Το ντοκιμαντέρ καταφέρνει να αναδείξει, εκτός από τις πτυχές της προσωπικότητας του Γ. Θεοδωράκη, τη μεγάλη του συνεισφορά στη δημοσιογραφία, με σοβαρές ιστορικές αποκαλύψεις, και τους αγώνες του στις κρισιμότερες περιόδους της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας. Μέσα από το ντοκιμαντέρ γνωρίζουμε τον Γιάννη Θεοδωράκη των «Λιποτακτών», της «Ομορφης Πόλης», της «Φαίδρας», των «Δακρυσμένων Ματιών», του «Χάθηκα». Γνωρίζουμε τον Γιάννη Θεοδωράκη των «Δρόμων της Ειρήνης», της προδικτατορικής «Αυγής» και του «Ριζοσπάστη». Η συγκεκριμένη δουλειά μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για να γνωρίσουμε καλύτερα το έργο του, την προσωπικότητά του, και να διδαχθούμε τι σημαίνει μαχόμενος δημοσιογράφος με όλη τη σημασία της λέξης.
Κλείνουμε με τον τίτλο του ντοκιμαντέρ. Στις 10 Νοέμβρη 1996, λίγο πριν «φύγει» από τη ζωή, έστειλε και δημοσιεύτηκε στον «Ριζοσπάστη» ένα τελευταίο κείμενό του, με αφορμή το βιβλίο του Β. Αποστολόπουλου για τον ΔΣΕ στη Ρούμελη. Τέλειωνε με τη φράση: «Ναι… Μπορούμε και πάλι να ελπίζουμε».
Σάουντρακ για ένα Πραξικόπημα
Soundtrack to a Coup d’ Etat __
Γιόχαν Γκριμονπρές / 2024 / 150λ
Το 1960 η εκπομπή «Jazz Hour» μεταδίδει Λούις Αρμστρονγκ και Ντίζι Γκιλέσμπι στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, ενώ τα κινήματα αποαποικιοποίησης μεσουρανούν στην Αφρική και ο αντιρατσιστικός αγώνας συνεχίζεται στις ΗΠΑ. Στο Κονγκό ο Πατρίς Λουμούμπα, ηγέτης των κινημάτων ανεξαρτησίας της χώρας, γίνεται ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρωθυπουργός. Ομως, εταιρικά και αποικιακά συμφέροντα και μηχανορραφίες στα Ηνωμένα Εθνη συνωμοτούν για τη δολοφονία του.
Ένα από τα πιο ξεχωριστά και ιδιαίτερα ντοκιμαντέρ, τόσο σε μορφή όσο και σε περιεχόμενο, που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια. Ο σκηνοθέτης μέσα από τους ήχους της τζαζ μάς ξεναγεί στην πολιτιστική διπλωματία των ΗΠΑ την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Ταυτόχρονα, μέσα από πλούσιο ανέκδοτο αρχειακό υλικό φωτίζει όχι μόνο τον αντιαποικιακό αγώνα των χωρών της Αφρικής και το κίνημα των Αφροαμερικανών στις ΗΠΑ, αλλά και τις διαβουλεύσεις στον ΟΗΕ και τον ρόλο που έπαιξαν σ’ αυτόν τον αγώνα.
Πατρίς Λουμούμπα: Ένας παγκόσμιος θρύλος ενάντια στην αποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό.
Κυριαρχεί η ιστορία του Κονγκό και του ηγέτη του, Πατρίς Λουμούμπα. Παράλληλα αναδεικνύεται η στήριξη της ΕΣΣΔ, αλλά και η υποκρισία του Βελγίου και των ΗΠΑ: Την ίδια στιγμή που στα λόγια, στις διεθνείς διασκέψεις αλλά και στον ΟΗΕ, συμφωνούσαν για την ανεξαρτησία του Κονγκό, έστελναν τους πληρωμένους μισθοφόρους τους όχι μόνο να σφαγιάσουν τους εξεγερμένους στο Κονγκό αλλά και να δολοφονήσουν τον Λουμούμπα, μια σημαίνουσα μορφή στην παγκόσμια Ιστορία. Μια ιστορία γραμμένη μέσα από τις αποκαλύψεις των ιμπεριαλιστών και των πρακτόρων τους, αλλά και σημαντικών μορφών του κινήματος, όπως ο Μάλκολμ Χ. Υπήρχε πραγματική πρόθεση να αφήσουν οι ιμπεριαλιστές, οι επιχειρηματικοί όμιλοι τα κέρδη τους, τα κοιτάσματα του Κονγκό να περάσουν στα χέρια του λαού της χώρας; Μπορείς να καθίσεις στο ίδιο τραπέζι με τους αιμοσταγείς ιμπεριαλιστές; Πώς ολοκληρώνεται ένας αντιαποικιακός αγώνας; Υπάρχει άλλος δρόμος από το να πάρει ο λαός την εξουσία, τα μέσα παραγωγής στα χέρια του; Μερικά μόνο από τα ερωτήματα που μπορούν να γεννηθούν βλέποντας το ντοκιμαντέρ. Ξεχωριστό ζήτημα, που δεν μπορεί να αναλυθεί στην παρούσα κριτική, είναι η στάση της ΕΣΣΔ όχι στο κομμάτι που αφορά τη στήριξη του αντιαποικιακού αγώνα, αλλά στο στο τι προοπτική έδωσε.
Επίσης, πώς χρησιμοποίησαν οι ΗΠΑ τη μουσική και την Τέχνη γενικότερα ως αντιπερισπασμό και ως πολιορκητικό κριό για την ενσωμάτωση του «ελεύθερου κόσμου» εκείνη την περίοδο; Ενα πολύ μικρό παράδειγμα φαίνεται από τις σχέσεις του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης με τη CIA…