• Δευτέρα 2, Σεπτεμβρίου 2024
  • Αίθουσα Εκδηλώσεων Δημαρχείου Καισαριανής Βρυούλων & Κλαζομενών
• Τρίτη 3 και Τετάρτη 4 Σεπτεμβρίου 2024
  • Μουσείο ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης

💥 Δυνατότητα σύγχρονης από απόσταση παρακολούθησης, μέσω live streaming

Σκοπός της διημερίδας, είναι η συμβολή στη διαφύλαξη και την ανάδειξη της ιστορικής μνήμης των προσφυγικών οικισμών, αναγνωρίζοντας ότι το πλούσιο πολιτισμικό τους απόθεμα (ιστορικά τεκμήρια, αρχειακό υλικό, αρχιτεκτονική κληρονομιά, προφορικές μαρτυρίες, κ.λπ.) μπορεί να αξιοποιείται πολλαπλώς ώστε να επιτυγχάνεται η οικειοποίηση της ιστορίας μέσα από την τοπική της έκφραση και εξιστορήσεις, η ευρύτερη διάθεση των πολιτιστικών αγαθών στην κοινωνία, και η διάδοση των κρίσιμων συμπερασμάτων. Τη διημερίδα διαπερνούν οριζόντια, ζητήματα πολιτισμικής διαχείρισης που αντιμετωπίζουν οι δήμοι ως φορείς ιστορικής μνήμης, η επιστημονική διασύνδεσή τους με φορείς εκπαίδευσης, έρευνας και μελέτης, οι σχέσεις τους με την τοπική κοινότητα, καθώς και τα επικοινωνιακά μέσα που αξιοποιούν.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Δευτέρα, 2 Σεπτεμβρίου 2024
17:00-21:30
Αίθουσα Εκδηλώσεων Δημαρχείου Καισαριανής

Επιλεγμένο

Kυρ. Μητσοτάκης: Με περίσσιο θράσος έριξε την ευθύνη στην κλιματική αλλαγή

Τα γνωστά «συγχαρίκια» στους πιλότους των Canadair μοίρασε κατά την επίσκεψή του στην Αεροπορική Βάση της Ελευσίνας ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ενώ για άλλη μία…

Στην εναρκτήρια εκδήλωση επιχειρείται μια εισαγωγική, κυρίως θεωρητική προσέγγιση των θεμάτων που απασχολούν τη διημερίδα: προσφυγική εγκατάσταση και παραγωγή αστικού χώρου, κοινωνικές και πολιτισμικές προεκτάσεις κατά τη διαμόρφωση του νέου “τόπου” και συμβολή της “κοινωνικής μνήμης” στην αποκατάσταση των συνεχειών με το παρελθόν, η συγκρότηση της ιστορικής μνήμης σε σχέση με το χώρο, αλλά και τα κρίσιμα ζητήματα συλλογής, διαχείρισης και αξιοποίησής της από τους σχετικούς φορείς. Ζητήματα που τίθενται στην τελευταία εισήγηση με τίτλο «0 ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης στη δημιουργία, διατήρηση και αξιοποίηση αρχειακού υλικού», αποτελούν “γέφυρα” τόσο με το περιεχόμενο όσο και με το σκοπό μιας συζήτησης στρογγυλής τραπέζης σχετικά με τα αρχεία των προσφυγικών οικισμών, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι των αρμόδιων υπηρεσιών από δήμους της επικράτειας.

• 17:00 | Χαιρετισμοί – Προσφωνήσεις
• Καλωσόρισμα του Δημάρχου Καισαριανής κ. Ηλία Σταμέλου
• Χαιρετισμός της προϊστάμενης της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Υπουργείου Πολιτισμού, κ. Σταυρούλας – Βίλλυς Φωτοπούλου.
• 17:30 | Εισαγωγική ομιλία: ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ: ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ
• Χρύσα Κοντάκη, Ιστορικός-Αρχαιολόγος, εμπειρογνώμων πολιτισμικής διαχείρισης «Η πολιτισμική διαχείριση ως παράγων αξιοποίησης της τοπικής μνήμης»
• 17:45 | Εναρκτήρια συνεδρία: ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: ΤΟΠΟΣ – ΧΩΡΟΣ – ΠΟΛΗ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ, ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ & ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ

Συντονισμός: Νικόδημος Κατσαρέλης, Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Καισαριανής

• Γιώργος Μαργαρίτης, Καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας, Συγγραφέας «Προσφυγική Αθήνα: η νέα αφετηρία μιας ιστορικής πόλης.»
• Θανάσης Αλεξίου, Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου «Κοινωνικές ανισότητες, χωρικοί διαχωρισμοί και κοινωνική δράση»
• Μαρία ΑραχωΒίτη, Αρχιτέκτονας, Αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων, Ανάπτυξης, Προγραμματισμού & Πολιτικής Προστασίας Δήμου Καισαριανής
  • «Ο Αστικός χώρος ως αντανάκλαση της ιστορικής μνήμης. Ιστορική και πολεοδομική εξέλιξη του Δήμου Καισαριανής»
• Αλέξανδρος Κουλούρης, Αντιπρόεδρος και Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής
  • «Κρίσιμα θέματα στην αρχειοθέτηση, συλλογή και αξιοποίηση της ιστορικής μνήμης»
• Δημήτρης ΧρυσοΒέργης, Αναπληρωτής Προϊστάμενος Τμήματος Πολιτισμού Δήμου Καισαριανής
  • «0 ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης στη δημιουργία, διατήρηση και αξιοποίηση αρχειακού υλικού»

19:00 | Συζήτηση
19:15 | Διάλειμμα

19:30 | Στρογγυλή Τράπεζα:
ΑΡΧΕΙΑ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ _
ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ.

Η συζήτηση στρογγυλής τραπέζης στοχεύει στον γόνιμο προβληματισμό και τον δημιουργικό διάλογο για τη συλλογή, διαχείριση και αξιοποίηση αρχειακού υλικού στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων, και των δυνατοτήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Εξειδικευμένα στελέχη δήμων καταθέτουν τις εμπειρίες τους και ανταλλάσουν απόψεις για καίρια θέματα που αφορούν την οργάνωση, λειτουργία και δραστηριότητα των οικείων υπηρεσιών συγκρότησης – φύλαξης – διαχείρισης  παραγωγής αρχειακού υλικού, αλλά και την ανάδειξη της σημασίας και της αξίας, αποδεικτικής και πληροφοριακής, των τεκμηρίων που απόκεινται σε αυτές.
Παράμετρος αποτελεσματικότητας του έργου που διεξάγεται από τους δημοτικούς φορείς αποτελεί η ανάπτυξή του σε συνάφεια με την ευρύτερη επιστημονική μελέτη περιοχών και οικισμών στον τομέα της τοπικής ιστορίας, αλλά και σε σχέση με σύγχρονα εργαλεία, μεθοδολογίες και πρακτικές που εφαρμόζονται σε αυτό το πεδίο. Τον ορίζοντα της συζήτησης διευρύνουν με τη παρουσία και τη συνδρομή τους, ένας ιδιωτικός φορέας πρότυπο για τη μικρασιατική έρευνα και ένας ακαταπόνητος ιδιώτης συλλέκτης προσφυγικών υλικών τεκμηρίων.

Στη συζήτηση συμμετέχουν (με αλφαβητική σειρά):

• Ιωαννίδου Ελένη, Ιστορικός, Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς
• Καπετανόπουλος Περικλής, Δημοσιογράφος-Ιστορικός, υπεύθυνος Μουσείου Εθνικής Αντίστασης Ηλιούπολης
• Κούρου Κατερίνα, ΒιΒλιοθηκονόμος, προϊσταμένη Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πατρών
• Μπαφούνη Ευαγγελία, Ιστορικός – Αρχειονόμος, διευθύντρια Πολιτισμού Δήμου Πειραιά, Ιστορικό Αρχείο Δήμου Πειραιά
• Παπαδόπουλος Ευγένιος, ΒιΒλιοθηκονόμος, Αν. Προϊστάμενος Δνσης Αρχείων, Μουσείων Βιβλιοθηκών Δήμου Βόλου
• Παπαθανασοπούλου Κυριακή, Διδάκτορας Νεότερης Ιστορίας Πάντειο Πανεπιστήμιο, Επιστημονική Συνεργάτης στον Δήμο Νίκαιας Αγ. I. Ρέντη
• Παπαλουκά Ευτυχία, Ιστορικός – Αρχαιολόγος, αντιδήμαρχος Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας, Μουσείο Μικρασιατικού Ελληνισμού «Φιλιώ Χαϊδεμένου»
• Σαρρής Χάρης, Προϊστάμενος Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου ΚΜΣ
• Σφήκα Βασιλική, Αρχαιολόγος, MSc ΕΑΠ, Προϊσταμένη Τμήματος Δημοτικού 6t Ιστορικού Αρχείου, Δήμος Αθηναίων
• Χριστοδούλου Λουκάς Π., Πρόεδρος Διοικούσας Επιτροπής ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. και Πρόεδρος Ενώσεως Σπάρτης Μ. Ασίας
• Χριστοφιλάκης Μίμης, Συλλέκτης, Συγγραφέας
• Χρυσοβέργης Δημήτρης, Αναπληρωτής Προϊστάμενος Τμήματος Πολιτισμού Δήμου Καισαριανής &
• Γαβριλάκης Κωσταντίνος, Πρόεδρος του παραρτήματος Καισαριανής της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης και Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, Υπεύθυνος Μουσείου Εαμικής Εθνικής Αντίστασης Καισαριανής

Συντονισμός: Χρήστος Χρυσανθόπουλος, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών/Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Τρίτη, 3 Σεπτεμβρίου 2024
19:00-21:30
Μουσείο ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης
στο Σκοπευτήριο

Ιχνηλατώντας την εξέλιξη και μεταμόρφωση των προσφυγικών εγκαταστάσεων σε σύγχρονες πόλεις, ανατρέχουμε σε διαθέσιμες πηγές και τεκμήρια, σε κάθε πληροφορία που μπορεί να εντοπιστεί σε αρχεία, προφορικές μαρτυρίες, αλλά και στο εναπομείναν αρχιτεκτονικό απόθεμα. Επικεντρώνουμε στην εμπειρία του χώρου και την κοινωνική προσέγγιση της κατοίκησης, διερευνώντας τους νέους όρους που θέτει η πολεοδομική ανάπτυξη, και αναδεικνύοντας παράγοντες και ζητήματα κοινωνιολογικά στη σχέση του ανθρώπου με τον τόπο του. Στο πλαίσιο αυτό, και δεδομένου ότι η έννοια της μνήμης έχει κρίσιμο ρόλο για την αντίληψη του χώρου, μεγαλύτερη έμφαση δίνεται στη συγκρότηση της ιστορικής και της συλλογικής μνήμης, τη διαχείριση και την εμπλοκή της στη διαμόρφωση της κοινωνικής συνείδησης. Παράγοντες κρίσιμης σημασίας είναι η εκπαίδευση και η συμμετοχικότητα.

19:00  | 1^η Θεματική Συνεδρία: από τους προσφυγικούς οικισμούς του μεσοπόλεμου στην κοινωνιολογία των σύγχρονων πόλεων

Συντονισμός: Δήμητρα Παπακωνσταντίνου, Δρ. Αρχαιολόγος, Διαχείριση και Ανάδειξη Πολιτιστικής Πληροφορίας

• Άννα Κουλικούρδη, Αρχειονόμος Προϊστάμενη Αρχειακής Έρευνας ΓΑΚ & Κατερίνα Ζωγράφου, Αρχειονόμος Κεντρική Υπηρεσία ΓΑΚ.
  • «Μικρασιατική Καταστροφή και Αποκατάσταση των προσφύγων: οι αρχειακές πηγές στην Κεντρική Υπηρεσία (Κ.Υ.) των Γενικών Αρχείων του Κράτους (Γ.Α.Κ.)»
• Σταύρος Σταυρίδης, Δρ. Αρχιτέκτονας, Καθηγητής, Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ
  • «Ανακτώντας τη δυναμική των αστικών κοινών. Επεμβάσεις στα προσφυγικά της Αθήνας (ένα μάθημα σχεδιασμού στη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ)»
• Γιώργος Μ. Σαρηγιάννης, Αρχιτέκτων Πολεοδόμος Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ
  • «Αναπλάσεις γιά Βελτίωση των όρων διαβίωσης ή γιά διάλυση της κοινωνικής συνοχής;»
• Κωνσταντίνος Αβραμίδης, Λέκτορας, Τμήμα Αρχιτεκτονικής, Πανεπιστήμιο Κύπρου & Κωνσταντίνος Διαμαντής, Υποψήφιος Διδάκτωρ, Τμήμα Πολιτισμού, Δημιουργικών Μέσων και Βιομηχανιών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
  • «Ενεργοποιώντας Χώρους, Επιτελώντας Αρχεία: Σκέψεις πάνω στη Δημιουργία μιας Συμμετοχικής Τοιχογραφίας στην Καισαριανή»
• Παναγιώτης Κουμαριώτης, Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω
  • «Η διαχείριση των ιστορικών αρχείων και τα θεσμοθετημένα νομικά της εργαλεία στο πεδίο των ανταγωνισμών ενός σύγχρονου αστικού κράτους – Ένα πολυπαραμετρικό ζήτημα, σε Βάση ταξική, μέσα από τα μάτια ενός νομικού»

20:15 Συζήτηση
20:30 I Διάλειμμα

20:30  2^η Θεματική Συνεδρία:
Μνήμες προσφύγων και κοινωνική συνείδηση

Συντονισμός: Δήμητρα Παπακωνσταντίνου, Δρ. Αρχαιολόγος, Διαχείριση και Ανάδειξη Πολιτιστικής Πληροφορίας

• Γιώργος Τσιμουρής, Ομότιμος Καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Παντείου Πανεπιστημίου.
  • «Οι προφορικές μαρτυρίες των Μικρασιατών, η δύσκολη συμβίωση τους με τα γραπτά αρχεία και η συμβολή τους στη συγκρότηση της προσφυγικής μνήμης.»
• Ανάστασης I. Γκίκας, Δρ. Πολιτικών Επιστημών
  • «Ιστορική μνήμη και ο ρόλος της στη διαμόρφωση της συλλογικής συνείδησης»
• Γιάννης Γκλαβίνας, Αρχειονόμος – Ιστορικός, Προϊστάμενος Τμήματος Προβολής, Επικοινωνίας και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, ΓΑΚ.
  • «Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα “Συμπληρώνοντας τις ψηφίδες της ιστορίας μιας προσφυγικής οικογένειας μέσα από τα αρχεία των ΓΑΚ”»
• Αγγελική Αντωνίου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
  • «Προσαρμοστικές Εκπαιδευτικές Τεχνολογίες στην Πολιτιστική Πληροφόρηση: η περίπτωση της προσφυγικής Αττικής»

Θα ακολουθήσει ξενάγηση στο Μουσείο ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης.

Τετάρτη, 4 Σεπτέμβρη
19:00-21:30

Μουσείο ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης

Η τρίτη ημέρα είναι αφιερωμένη στην Καισαριανή, την ιστορία και την πολιτιστική της κληρονομιά. Οι εισηγήσεις της θεματικής ενότητας πλαισιώνονται από έκθεση με τίτλο «Ιστορίες από τον συνοικισμό». Στην έκθεση φιλοξενούνται επιλογές από την πλούσια εκδοτική παραγωγή που έχει λάβει χώρα σχετικά με την Καισαριανή. Επιλεγμένα αποσπάσματα κειμένων παρουσιάζονται από Καισαριανιώτες καλλιτέχνες που συμβάλλουν στην εκδήλωση. Παράλληλα, δύο ψηφιακές εφαρμογές ξενάγησης στον προσφυγικό οικισμό θα είναι διαθέσιμες στο κοινό.

19:00 | 3^η Θεματική Συνεδρία: ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ

Συντονισμός: Αποστολής Κοπριτέλης, Εκπαιδευτικός

• Σπύρος Τζόκας, Πανεπιστημιακός – Συγγραφέας
  • «Καισαριανή… Η φυσιογνωμία μιας πόλης
• Νίκος Σάμιος, Μαθηματικός – Ερευνητής
  • «Η Ιστορία του Δήμου Καισαριανής (Μέσα από τα πρακτικά του Δημοτικού Συμβουλίου) – περίοδος 1934-1994»
• Μήτσος Κασόλας, Λογοτέχνης, Συγγραφέας _«Οι αφηγήσεις της πρώτης γενιάς προσφύγων όπως έχουν διασωθεί στην εκδοτική παραγωγή»
• Νικόδημος Κατσαρέλης, πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Καισαριανής _«Το διαχρονικό αίτημα της ανάπλασης/διάσωσης των προσφυγικών κατοικιών και η ανάδειξη των “πυροβολημένων”».
• Βίβιαν Σιμάτου, Θεατρολόγος – θεατροπαιδαγωγός – δραμστοθεραπεύτρια – σκηνοθέτης. «Όποιο κι αν είναι τ’ όνομά μου ήμουν κι εγώ εκεί, ένα πρόγραμμα μουσειακού θεάτρου για τη γυναίκα στην αντίσταση.»

Οι ομιλίες της Θεματικής Συνεδρίας «ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ» θα πλαισιώνονται από σύντομα αποσπάσματα κειμένων (λογοτεχνικών, ιστορικών, ποιητικών) που αναφέρονται στην πόλη.

Ανάγνωση – απαγγελία κειμένων (προσκεκλημένοι με αλφαβητική σειρά): Βαρβαγιάννης Σπύρος | Βερλέκης Νίκος | Κυλάφη Ανδριανή | Μακρομαρίδου Βέρα | Παπαθεοδώρου Έφη | Πέππας Γιώργος | Σαλευρής Βαγγέλης | Σουβατζή Ευδοκία | Χειμώνα Μίνα

• Παράλληλη δράση: Έκθεση με τίτλο «ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟ»
• Εκτίθενται Βιβλία που διασώζουν μνήμες, όψεις αλλά και πτυχές του βίου της εκατοντάχρονης πόλης. Παρουσιάζονται, επίσης, δύο ψηφιακές εφαρμογές ξενάγησης στον προσφυγικό οικισμό.

Επιλογή των κειμένων που πλαισιώνουν τη Συνεδρία «ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ» & Επιμέλεια της έκθεσης Βιβλίου: Σταυρούλα Κουφού, Αντιπρόεδρος ΔΣ Μικρασιατικού Συλλόγου Καισαριανής

Κατάλογος Εισηγητών >
Βιογραφικά και Περιλήψεις εισηγήσεων

Οργανωτική – Επιστημονική Επιτροπή

• Κανέλλα Γεωργοπούλου, αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής, Πρόνοιας, Παιδείας και Πολιτισμού, Πρόεδρος Επιτροπής
• Χρύσα Γκίκα, αντιδήμαρχος Επικοινωνίας, Εθελοντισμού και Νέας γενιάς
• Χρύσα Κοντάκη, Ιστορικός-Αρχαιολόγος, εμπειρογνώμων πολιτισμικής διαχείρισης
• Σταυρούλα Κουφού, εκπρόσωπος Μικρασιατικού Συλλόγου Καισαριανής-
  • Αντιπρόεδρος ΔΣ Νίκος Σάμιος, Συγγραφέας – Ερευνητής
• Γιώργος Σάμπας, Εκπρόσωπος ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ παραρτήματος Καισαριανής – Μέλος ΔΣ
• Σπύρος Τζόκας, Πανεπιστημιακός – Συγγραφέας
• Δημήτρης ΧρυσοΒέργης, Προϊστάμενος Τμήματος Πολιτισμού Δήμου Καισαριανής