Ας θυμηθούμε μια μικρή, παλιά και αληθινή ιστορία, όπως την είχε καταγράψει με γλαφυρό τρόπο στις σελίδες του “Ρίζου” πριν χρόνια (2009) ο παλαίμαχος δημοσιογράφος δάσκαλος Γιώργος Τσαπόγας, που “έφυγε” 25 Φλεβάρη 2013. Την ιστορία την είχε διηγηθεί πριν 10ετίες ο ίδιος ο πρωταγωνιστής της, ένας πρωτόπειρος νέος δημοσιογράφος:

• Μόλις μπήκα στο γραφείο της εφημερίδας μετά το ταξίδι του Σαββατοκύριακου στην Τήνο – διηγήθηκε – και διαπιστώνω ότι οι συνάδελφοι με έβλεπαν σα να είχα πέσει από τον ουρανό. Το ίδιο και ο αρχισυντάκτης μου, που, αφού με χτύπησε προστατευτικά στον ώμο, μου λέει:
  • Γράφε και δίνε μου αμέσως χειρόγραφα να φύγουν για το τυπογραφείο.
• Και πόσο να γράψω, σε έκταση;
  • Γράφε όσο πάει, ήταν η απάντηση.

Άρχισα λοιπόν – (κατά τη διήγησή του) – να γράφω: …«Με τη συνηθισμένη λαμπρότητα ετελέσθη ο πανηγυρισμός της Παναγίας στην Τήνο. Πλήθη πιστών που είχαν συρρεύσει και δε βρήκαν κατάλυμα, κατέλαβαν την προκυμαία και άλλους υπαίθριους χώρους.
(…)
Κατά την λιτάνευσιν της εικόνος, με την καθιερωμένην θρησκευτικήν τάξιν και την συμμετοχήν τιμητικού αγήματος και μουσικής μπάντας, πολλοί πιστοί παρηκολούθησαν ανυπόδητοι και γονυπετείς, εκπληρούντες το “τάμα” τους.
Και κατ’ αυτόν το έτος, ένας κωφάλαλος ωμίλησεν, ενώ άλλοι πάσχοντες ανέμενον το “θαύμα”».

Από πάνω μου – συνέχισε να διηγείται – η σκιά του αρχισυντάκτη:

• Δώσε μου τα πρώτα χειρόγραφα, είπε. Τα πήρε, τα διάβασε όρθιος και ξαφνικά έχασε το χρώμα του, γούρλωσε τα μάτια και φώναξε έξαλλος:
• Έγιναν λοιπόν και θαύματα, βρε παλιάνθρωπε; Το θαύμα ότι απολύεσαι δεν το είδες;

Ο νεαρός απεσταλμένος είχε διαπράξει την ιστορική γκάφα, καθώς αντί για την Τήνο όπου τον είχαν στείλει, πήγε αλλού με τη φίλη του. Προτίμησε, ποιος ξέρει; Ξενοδοχείο; Ερημική παραλία; “Έρως ανίκατε μάχαν”!! Περιχαρής για την ερωτική του επιτυχία και χωρίς να γνωρίζει ότι εκείνη ακριβώς την ημέρα που δεν πήγε στην αποστολή του, το ιταλικό υποβρύχιο είχε τορπιλίσει το καταδρομικό “Έλλη”, επέστρεψε στην εφημερίδα για να γράψει ότι ο τορπιλισμός (για τον οποίο δεν είχε πάρει χαμπάρι) συνέβη με τη … “συνήθη λαμπρότητα”.

Επιλεγμένο

ΚΚΕ: Η κυβέρνηση με φτηνές δικαιολογίες εξακολουθεί να μην απαντά για την έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδίου αντιπυρικής προστασίας

Σε σχόλιό του το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ για τις δηλώσεις του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας σημειώνει: «Η κυβέρνηση της ΝΔ…

Παρεμπιπτόντως, για την ιστορία _πάλι από το Ριζοσπάστη (Κυριακή 13 Αυγούστου 2006 _Σελ 16 _Ένθετη Έκδοση: “7 Μέρες Μαζί”

• Η προσφορά της Τήνου στην Επανάσταση του 1821 ήταν μεγάλη. Όταν το Γενάρη του 1823 βρέθηκε η εικόνα του Ευαγγελισμού, θεωρήθηκε θεϊκό σημάδι για την καλή έκβαση του αγώνα. Λέγεται πως την εικόνα προσκύνησαν οι αγωνιστές της Επανάστασης. Η Τήνος ενσωματώθηκε με το νεοσύστατο ελληνικό κράτος το 1832 μαζί με όλα τα νησιά των Κυκλάδων.
• Τον Αύγουστο του 1940, η Τήνος βρίσκεται και πάλι στο προσκήνιο, όταν ένα ιταλικό υποβρύχιο τορπίλισε την “Έλλη”.
• Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ιστορία αυτού του πλοίου: Η “Έλλη” (πρώην κινεζικό FEI – HUNG) ήταν ελληνικό πολεμικό πλοίο, “ελαφρύ καταδρομικό”. Ναυπηγήθηκε το 1912 – 1913 στις ΗΠΑ για λογαριασμό της κινεζικής κυβέρνησης. Αγοράστηκε από την ελληνική κυβέρνηση το 1914. Μετασκευάστηκε σχεδόν ριζικά στη Γαλλία μεταξύ 1925-1927. Έλαβε μέρος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Βυθίστηκε στις 15-Αυγ-1940, σε ειρηνική περίοδο, από ιταλικό υποβρύχιο και ενώ ήταν αγκυροβολημένο έξω από το λιμάνι της Τήνου όπου και συμμετείχε στις εκδηλώσεις του εορτασμού της Παναγίας.
• Από το 1945, ανήμερα της βύθισής του, τελείται σχετική δέηση μνήμης, με ρίψεις στεφάνων πάνω από τον υγρό τάφο του. Σήμερα διατηρείται ως μοναδικό κειμήλιο του πλοίου, μικρό πυροβόλο επιφανείας δίπλα από το μνημείο ηρώων του ΕΛΛΗ στον εσωτερικό λιμενοβραχίονα της Τήνου και στο σημείο που εξερράγη η πρώτη τορπίλη του ιταλικού υποβρυχίου. Το 1950 στα πλαίσια των πολεμικών επανορθώσεων και σε αντικατάσταση αυτού, η Ιταλία παραχώρησε στην Ελλάδα το Καταδρομικό «Eugenio Di Savoia», το οποίο μετονομάστηκε ΕΛΛΗ τον Ιούνη του 1951, οπότε και ύψωσε την ελληνική σημαία.

Ο τορπιλισμός του ΕΛΛΗ _
Το βράδυ της 14/15 Αυγούστου το «Έλλη» απέπλευσε από τον όρμο Αδάμαντος της Μήλου με προορισμό την Τήνο. Κατά την πορεία (υποτίθεται πως) τηρήθηκε αυστηρή επαγρύπνιση με τον κυβερνήτη και τον ύπαρχο να βρίσκονται στη γέφυρα και φυλακές περιμετρικά του σκάφους. Σημειωτέον πως δεν διέθετε σύγχρονα μέσα κατάδειξης (radar ή sonar) και η οπτική και ακουστική παρατήρηση ήταν τα μόνα μέσα του πλοίου.

Ο ήλιος υψώθηκε, η προκυμαία της Τήνου έσφιζε από προσκυνητές, ενώ τα ατμόπλοια «Έσπερος» και «Έλση» γέμιζαν το μικρό λιμάνι με 10άδες βάρκες και ατμάκατους να πηγαινοέρχονται μεταφέροντας κόσμο. Πάνω στο σημαιοστολισμένο «Έλλη» το άγημα ναυτών ετοιμαζόταν να αποβιβαστεί για να συμμετάσχει στην περιφορά της εικόνας, όταν, στις 08:25 μια ισχυρή δόνηση και «θέαμα συγκλονιστικό: «το πλοίο υψώθη ολόκληρον» από πλώρη ως πρύμνη αρκετά μέτρα πάνω από την θάλασσα. Κλονισμένο το «Έλλη» παλινδρόμησε βίαια μερικές φορές ενώ μια υπόκοφη βοή ακολουθούμενη από υπερπίεση το συντάραξε από άκρο σε άκρο. Στο πλοίο σήμανε συναγερμός. Η έκρηξη έδειχνε να έχει προέλθει από το λεβητοστάσιο «καθώς τμήμα του καταστρώματος μεταξύ των καπνοδόχων είχε εκτιναχθεί στον αέρα, αφήνοντας κρατήρα διαμέτρου δύο μέτρων, το μεσόστεγο είχε καταστραφεί και τμήμα του πρωραίου ιστού κατέπεσε», ενώ «στο κατάστρωμα κομματιασμένες λέμβοι, τραυματίες και συντρίμια συνέθεταν ένα χαοτικό σκηνικό».
Μαύροι καπνοί έβγαιναν από την τρύπα πάνω από τους λέβητες. Πολλοί ναύτες είχαν εκσφενδονιστεί στη θάλασσα από το ωστικό κύμα, τα αυτιά όλων βούϊζαν και εκκωφαντικοί κρότοι από θραύσεις ελασμάτων, θυρών και εξαρτημάτων αντηχούσαν σε όλο το σκάφος. Ρωγμή πλάτους δέκα εκατοστών ανακαλύφθηκε στα δεξιά του πλοίου στο ύψος του λεβητοστασίου. Οργανώθηκαν ομάδες ερευνών που διέτρεξαν το εύδρομο σπάζοντας πόρτες και βοηθώντας εγκλωβισμένους ναύτες αφού οι περισσότερες είχαν στρεβλώσει από την έκρηξη. Δέκα λεπτά μετά το πλήγμα στο καταδρομικό δύο απανωτές εκρήξεις συγκλόνησαν το νησί. Η πρώτη τίναξε στον αέρα τον λιμενοβραχίονα δημιουργώντας ένα ρήγμα επτά μέτρων, θρυμμάτισε τα τζάμια των παραλιακών κτιρίων και «ψέκασε» με πέτρες και νερό το συγκεντρωμένο πλήθος. Σαν από θαύμα δεν σημειώθηκαν θάνατοι αλλά μόνο μικροτραυματισμοί.

Πέντε δευτερόλεπτα μετά μία ακόμα έκρηξη μπροστά από τον λιμενοβραχίονα σε φυσικό εμπόδιο. Πανικός κατέλαβε το πλήθος των προσκυνητών που άρχισαν να τρέχουν προς τους λόφους στο εσωτερικό του νησιού. Στο μεταξύ, στο λαβωμένο πλοίο, οι προσπάθειες να κλείσει το ρήγμα απέτυχαν διότι με την καταστροφή των λεβήτων κάθε ηλεκτρομηχανική λειτουργία είχε πάψει, ενώ αν και ζητήθηκε βοήθεια για ρυμούλκηση από τα ατμόπλοια που ναυλοχούσαν στο λιμάνι, αυτά άργησαν υπερβολικά.
Το «Έλλη» άρχισε να παίρνει κλίση 15-20 μοιρών και όταν το νερό έφτασε στο ύψος των φινιστρινιών ο κυβερνήτης πλοίαρχος Χατζόπουλος έδοσε εντολή εγκατάλειψης του πλοίου, η οποία έγινε με τάξη και με τη βοήθεια των αλιευτικών που είχαν φτάσει αφού μόνο μία λέμβος είχε γλυτώσει από την έκρηξη.
Το «Έλλη» βυθίστηκε στο σημείο αγκυροβολίας του 550 μέτρα από τον λιμενοβραχίονα σε πλήρη σημαιοστολισμό και με την σημαία να κυματίζει ακόμα στις 10:20 το πρωί και σε κλίμα απόγνωσης και τρομοκρατίας.
Ο ύπαρχος του ευδρόμου πλωτάρχης Κ. Δούσης έφτασε από τους πρώτους στο λιμάνι μετά το τριπλό χτύπημα και μέσα σε κλίμα γενικής σύγχισης και πανικού οργάνωσε τη βοήθεια στο πλοίο και την περίθαλψη των τραυματιών. Ήταν ο πρώτος που τηλεγράφησε στην Αθήνα τα νέα του τορπιλισμού.

Ο Μεταξάς συνέστησε σιωπή και αυτοσυγκράτηση,
ενώ τα γεωπολιτικά παιχνίδια των συμμάχων ήταν σε εξέλιξη.

Την επόμενη μέρα οι εφημερίδες δημοσίευσαν ότι το εύδρομο βυθίστηκε αιφνιδιαστικά από «υποβρύχιο αγνώστου εθνικότητας». Ήδη όμως από το απόγευμα της ίδιας ημέρας ο ύπαρχος Δούσης είχε ανελκύσει με δική του πρωτοβουλία τα θραύσματα της τορπίλης που έπληξε τον λιμενοβραχίονα και οι επιγραφές πρόδιδαν τορπίλες που χρησιμοποιούσε αποκλειστικά το ιταλικό ναυτικό.
Τα θραύσματα όμως περέμειναν κλειδωμένα στον «Αβέρωφ» και οι εμπλεκόμενοι τηρούσαν σιγή. Μόνο την 30ή Οκτωβρίου, δύο μέρες μετά την κήρυξη του πολέμου αποκαλύφθηκε η πληροφορία στον Τύπο, ενώ το καταδρομικό ήταν χαμένο, εννέα υπαξιωματικοί και ναύτες νεκροί, εικοσιεπτά τραυματίες και από τους προσκυνητές και επισκέπτες μία γυναίκα πέθανε από καρδιακή προσβολή, ενώ αρκετοί τραυματίστηκαν ελαφρά από τις πέτρες, τα θρυμματισμένα. Στους νεκρούς του «Έλλη» απονεμήθηκε μεταθανάτια μετάλλιο εξαίρετων πράξεων.

Δείτε

• Ριζοσπάστης Συνθήκες δράσης του ΚΚΕ
• Η τοποθέτηση του ΚΚΕ για τον ιταλοελληνικό πόλεμο