Η Διάσκεψη του Καΐρου στις 22–26 Νοεμβρίου 1943, που πραγματοποιήθηκε στο Κάιρο της Αιγύπτου, περιέγραψε τη θέση των Συμμάχων εναντίον της Ιαπωνίας κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και έλαβε αποφάσεις για τη μεταπολεμική Ασία. Στη συνάντηση συμμετείχαν ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Franklin Roosevelt, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Winston Churchill και ο στρατηγός Chiang Kai-shek της Δημοκρατίας της Κίνας. Είχε προσκληθεί στη συνάντηση αυτή και ο Μολότωφ ως εκπρόσωπος της ΕΣΣΔ όμως δεν πήρες μέρος γιατί η ΕΣΣΔ δεν ήταν σε εμπόλεμη κατάσταση με την Ιαπωνία (Σοβιετικό-Ιαπωνικό Σύμφωνο Ουδετερότητας τον Απρίλιο του 1941) και δεν ήθελε να δοθούν λαβές συμμετέχοντας σε συζητήσεις για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Άπω Ανατολή.
Μαζί με τον Ρούζβελτ ήλθαν στο Κάιρο ο Χ. Χόπκινς και μια πολυπληθής στρατιωτική αντιπροσωπεία με το στρατηγό Μάρσαλ, τον ναύαρχο Λήχυ κ.α Επίσης συμμετείχαν οι : Sir Alexander Cadogan (μόνιμος υφυπουργός στο Υπουργείο Εξωτερικών). Άντονι Ίντεν (Υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας) John G Winant (Πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αγγλία). Harold Macmillan (Μόνιμος Υπουργός Βρετανίας στο Αλγέρι). Δρ Wang Chung-Hui (Γενικός Γραμματέας του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Άμυνας της Κίνας). RG Casey (Βρετανός Υπουργός Επικρατείας στη Μέση Ανατολή). Λόρδος Killearn (Βρετανός Πρέσβης στην Αίγυπτο). Alexander Kirk (Υπουργός των ΗΠΑ στο Κάιρο). Averill Harriman (Πρεσβευτής των ΗΠΑ στην ΕΣΣΔ). Λιούις Ντάγκλας (Αναπληρωτής Διευθυντής της Διοίκησης Πολεμικής Ναυτιλίας των ΗΠΑ).
Στα απομνημονεύματα ο Τσώρτσιλ γράφει ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ ανέμιξε από τη αρχή τον Chiang Kai-shek στις συζητήσεις ενώ έπρεπε να είχαν προηγηθεί συζητήσεις μεταξύ Άγγλων και ΗΠΑ: «Ο πρόεδρος που απέδιδε υπερβολική σημασία στο σινοϊαπωνικό θέατρο των επιχειρήσεων, βυθίστηκε σε ατέλειωτες συζητήσεις με τον αρχιστράτηγο…έτσι το κινέζικο ζήτημα πήρε την πρώτη θέση στη Διάσκεψη του Καΐρου αντί για την τελευταία. Ο πρόεδρος παρ’ όλες τις αντιρρήσεις μου υπεσχέθη στους κινέζους ότι θα εκτελούσε μια σημαντική αμφίβια επιχείρηση διά μέσου του Κόλπου της Βεγγάζης στο διάστημα των ολίγων επόμενων μηνών και αυτό θα έβλαπτε πολύ περισσότερο το ΟΒΕΡΛΟΡΝΤ….απ’ όλα τα προσωπικά μου σχέδια σχετικά με την Τουρκία και το Αιγαίο…»
Οι συζητήσεις για το δεύτερο μέτωπο ήταν πολύ περιορισμένες στο Κάιρο. Ο Τσώρτσιλ ανέπτυξε τις γνωστές απόψεις του ότι η Μεσόγειος είχε παραμεληθεί για χάρη του ΟΒΕΡΛΟΡΝΤ. Επίσης ο Τσώρτσιλ και οι στρατιωτικοί του σύμβουλοι απέρριψαν τη αμερικανική πρόταση για ενοποιημένη διοίκηση. Το ζήτημα έμεινε χωρίς λύση. Τέλος στη διάσκεψη του Καΐρου ήλθε και ο Ηντεν μετά τη διάσκεψη των Υπουργών Εξωτερικών στη Μόσχα είχε συνάντηση με τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών και άλλους Τούρκους επίσημους στο Κάιρο. Προσπάθησε να τους πείσει να βγουν στον πόλεμο. Οι Τούρκοι δεν επείσθησαν γιατί έλεγαν πως φοβούνται τα γερμανικά αντίποινα. Περιορίστηκαν να δηλώσουν ότι θα ανακοίνωναν τις συμμαχικές προτάσεις στην κυβέρνησης τους.
Κοντά στα 4,3 δισ. ευρώ υπολογίζεται ότι θα κλείσει φέτος το πρωτογενές πλεόνασμα, με τη φοροληστεία να εκτινάσσεται πάνω από τα 60 δισ. ευρώ, το…
Η Διακήρυξη του Καΐρου εκδόθηκε στις 27 Νοεμβρίου 1943 και κυκλοφόρησε σε ανακοινωθέν του Καΐρου μέσω ραδιοφώνου την 1η Δεκεμβρίου 1943, δηλώνοντας τις προθέσεις των Συμμάχων να συνεχίσουν να αναπτύσσουν στρατιωτική δύναμη μέχρι την άνευ όρων παράδοση της Ιαπωνίας.
“Οι πολλές στρατιωτικές αποστολές έχουν συμφωνήσει για μελλοντικές στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά της Ιαπωνίας. Οι τρεις μεγάλοι Σύμμαχοι εξέφρασαν την αποφασιστικότητά τους να ασκήσουν αμείλικτη πίεση εναντίον των βάναυσων εχθρών τους από θάλασσα, ξηρά και αέρα. Αυτή η πίεση ήδη αυξάνεται.
“Οι τρεις μεγάλοι Σύμμαχοι πολεμούν αυτόν τον πόλεμο για να περιορίσουν και να τιμωρήσουν την επιθετικότητα της Ιαπωνίας. Δεν επιθυμούν κανένα κέρδος για τον εαυτό τους και δεν σκέφτονται την εδαφική επέκταση. Στόχος τους είναι η Ιαπωνία να απογυμνωθεί από όλα τα νησιά στον Ειρηνικό έχει καταλάβει ή έχει καταλάβει από την αρχή του πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου το 1914 και όλα τα εδάφη που έχει κλέψει η Ιαπωνία από τους Κινέζους, όπως η Μαντζουρία, η Φορμόζα και οι Pescadores, θα αποκατασταθούν στη Δημοκρατία της Κίνας, θα εκδιωχθούν επίσης από όλα τα άλλα εδάφη που έχει καταλάβει με τη βία και την απληστία. σε εύθετο χρόνο η Κορέα θα γίνει ελεύθερη και ανεξάρτητη.
«Έχοντας υπόψη αυτούς τους στόχους, οι τρεις Σύμμαχοι, σε αρμονία με εκείνους των Ηνωμένων Εθνών σε πόλεμο με την Ιαπωνία, θα συνεχίσουν να επιμένουν στις σοβαρές και παρατεταμένες επιχειρήσεις που είναι απαραίτητες για την άνευ όρων παράδοση της Ιαπωνίας».
2 Δεκεμβρίου 1943 (ΦΩΤΟ) – Η αμερικανική εφημερίδα The New York Times ανέφερε σχετικά με την κατάσταση του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου, με τον τίτλο της πρώτης σελίδας να έγραφε: “Η συντριβή της Ιαπωνίας χαρτογραφήθηκε στο Κάιρο Πάρλεϋ: Η αυτοκρατορία θα απογυμνωθεί σε κατάσταση πριν από το 1895, η 8η στρατιά οδηγεί, ΗΠΑ Fliers Hit Against Reich» συνοδευόμενη από φωτογραφία του στρατηγού Chiang Kai-shek, του προέδρου των ΗΠΑ Franklin D. Ρούσβελτ, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Ουίνστον Τσόρτσιλ και η Σουνγκ Μέι-λινγκ. Το πρωτοσέλιδο άρθρο στα μεγάλα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης ανέφερε τις λεπτομέρειες της Διάσκεψης του Καΐρου, δηλώνοντας ρητά ότι η Ιαπωνία πρέπει να μειωθεί στην προ του 1895 κατάσταση, που σημαίνει ότι η Ιαπωνία πρέπει να επιστρέψει το κινεζικό έδαφος που κατέλαβε κατά τον Πρώτο Σινο-Ιαπωνικό Πόλεμο, συμπεριλαμβανομένης της Ταϊβάν. Penghu. Αυτό το τεύχος των New York Times έχει γίνει ένα σημαντικό ιστορικό ντοκουμέντο.
Τελικά το μόνο που βγήκε από αυτή τη συνάντηση ήταν μία κοινή δήλωση για την ανεξαρτησία της Κορέας μετά τον πόλεμο, ενώ όλα τα άλλα ζητήματα έμειναν εκκρεμή. Ο Τσώρτσιλ στα απομνημονεύματα του παρατηρεί: «….Ένα ισχυρό ρεύμα εκδηλωνόταν στους αμερικανικούς κυβερνητικούς κύκλους να φαίνεται να επιθυμούν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των Ρώσων έστω και σε βλάβη ενός καλού συντονισμού της αγγλοαμερκανικής πολεμικής προσπάθειας…». Στις 28 Νοέμβρη ακολούθησε η Διάσκεψη της Τεχεράνης με τη συμμετοχή και του Στάλιν.
Ας δούμε ορισμένα ζητήματα βαθύτερα:
Η συνδιάσκεψη της Μόσχας προετοίμασε την πρώτη συνάντηση των ηγετών των τριών μεγάλων δυνάμενων που έγινε αργότερα στη Τεχεράνη (27/11/1943). Στο δρόμο προς τη Τεχεράνη οι Τσώρτσιλ και Ρούζβελτ συναντήθηκαν στο Κάιρο με στόχο να ξεπεραστούν οι αντιθέσεις τους, ώστε να μπορέσουν να τηρήσουν στην Τεχεράνη κοινή στάση σχετικά με το άνοιγμα δευτέρου μετώπου. Η απόπειρα αυτή απέτυχε. Η Κυβέρνηση των ΗΠΑ έπαιρνε ολοένα και πιο αρνητική στάση απέναντι στην «βαλκανική στρατηγική» του Τσώρτσιλ.Ο πρόεδρος Ρουζβελτ έλεγε αυτές τις μέρες στο γιό του ότι είναι ανάγκη «η εισβολή στη Δ. Ευρώπη. Κοίταξε αν τα πράγματα στη Ρωσία προχωρήσουν όπως και τώρα, τότε μπορεί την προσεχή άνοιξη το δεύτερο μέτωπο να μην χρειάζεται»
Όσον αφορά τις συζητήσεις με την Κίνα, οι ΗΠΑ υποσχέθηκαν να δώσουν όπλα και δάνεια στο Τσαγκ και Σεκ ενώ στην πραγματικότητα προσπαθούσαν να δουν τις προθέσεις και τα σχέδια του και να τον πείσουν να προετοιμάζει δυνάμεις για τον εμφύλιο πόλεμο. Άλλωστε το ενδιαφέρον ΗΠΑ-Αγγλίας δεν ήταν η δράση του εναντίον των Ιαπώνων, αλά των ελεύθερων περιοχών της Κίνας.
Στο ζήτημα των πολεμικών επιχειρήσεων στο θέατρο του Ειρηνικού πάλι εκδηλώθηκαν οι αντιθέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Αγγλίας. Η δράση του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού στην Ν.Α Ασία όλο και μεγάλωνε, ενώ η Αγγλία προσπαθούσε να την αναχαιτίσει βάζοντας εμπόδια στη προέλαση των αμερικανικών στρατευμάτων δια της Βόρειας Βιρμανίας. Όμως μαζί με αυτά ο Τσώρσιλ ζητούσε και τη οργάνωση αποβάσεων, υπολογίζοντας να χρησιμοποιήσει τον αμερικανικό στόλο για να επανακτήσει τις αποικιακές της κτήσεις στην περιοχή. Η αντιπαράθεση τέλειωσε με την αναγνώριση από τη Αγγλία του σχεδίου των ΗΠΑ για πολεμικές επιχειρήσεις στην Βόρεια Βιρμανία, γεγονός που σήμαινε τη δημιουργία προϋποθέσεων για την εξάπλωση της αμερικανικής επιρροής στην αγγλικές κτήσεις της Ν.Α Ασίας.
Οι τρεις δυνάμεις υπόσχονταν να συνεχίσουν να ενεργούν σοβαρές και διαρκείς επιχειρήσεις που θάναι αναγκαίες, για να πετύχουν τη άνευ όρων συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας. Αυτό το σημείο της διακήρυξης δεν ανταποκρινόταν στη πραγματική κατάσταση του θεάτρου του Ειρηνικού επειδή η πολεμική δράση των ΗΠΑ, Αγγλίας και Κίνας σ’ αυτή τη περίοδο όπως και πρώτα είχε περιορισμένο χαρακτήρα.
Τελικά η διακήρυξη του Καΐρου διατύπωσε τους σκοπούς του πολέμου κατά της Ιαπωνίας μέσα σε πνεύμα «δικαιοσύνης» καλύπτοντας τους πραγματικούς στόχους των ιμπεριαλιστών ΗΠΑ και Αγγλίας και ιδιαίτερα των πρώτων να στερεώσουν στην Κίνα την αντιλαϊκή δικτατορία του προστατευόμενου τους Τσαγκ- Και- Σεκ. Οι ΗΠΑ ήθελαν να χρησιμοποιήσουν τα εδάφη που θα απελευθερώνονταν από τους Ιάπωνες, σαν σφαίρα τοποθέτησης των κεφαλαίων τους και σαν βάσεις στον Ειρηνικό. Ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός δεν μπορούσε να εκθέσει ανοιχτά τα επεκτατικά του σχέδια, μέσα σε συνθήκες του κοινού πολέμου με τη συμμέτοχη της ΕΣΣΔ.
