Την έναρξη της μεγάλης εκδήλωσης της ΚΝΕ στο γήπεδο Ζωγράφου σήμανε ανεβαίνοντας στο βήμα ο Δημήτρης Γόντικας, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, που στην ομιλία του αναφέρθηκε στον μοναδικό θεσμό του Φεστιβάλ που γιορτάζει τα 50 του χρόνια και τόνισε:
«Καλώς ανταμώσαμε και πάλι,
Καλώς ανταμώσαμε και πάλι σε αυτόν εδώ τον χώρο, όπου πριν 50 χρόνια ξεκίνησε το Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του “Οδηγητή” το μεγάλο του ταξίδι.
Άλλη μια εκδήλωση πραγματοποιεί η ΕΕ σήμερα στη γνωστή προσπάθεια που κάνει εδώ και χρόνια να καθιερώσει την 23η Αυγούστου, ημερομηνία που υπεγράφη το Σύμφωνο…
Τιμάμε σήμερα το ιστορικό πλέον Α’ Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του “Οδηγητή”.
Τη μεγάλη αυτή πρωτοβουλία που εμπνεύστηκε τότε η ΚΝΕ για να συνδέσει πιο καλά τις ανάγκες, τις προσδοκίες και το μέλλον της ελληνικής νεολαίας με τον αγώνα και τις ιδέες του ΚΚΕ.
Ποιος αλήθεια θα μπορούσε να φανταστεί ότι το δεντράκι που φυτέψαμε τότε σε αυτό εδώ το γήπεδο θα γινόταν ένα πελώριο δέντρο που θα σκέπαζε όλη την Ελλάδα από άκρη σε άκρη;
Κι όμως έγινε και μεγαλούργησε. Μεγαλούργησε κόντρα σε κάθε δυσκολία και εμπόδιο. Κόντρα σε απόπειρες απαγόρευσής του, αλλά και κόντρα στα κύματα της αντεπανάστασης και του οπορτουνισμού.
Δικαιολογημένα, λοιπόν, βροντοφωνάζουμε: “Γράψαμε ιστορία, γράφουμε ιστορία, αλλάζουμε τον κόσμο – Το μέλλον μας είναι ο σοσιαλισμός“.
Τίποτα δεν μπορεί να αντισταθεί
σε μία ιδέα που έχει έρθει η ώρα της.
Τα θεμέλια που βάλαμε αποδείχθηκαν πολύ γερά, πολύ βαθιά, ακλόνητα. Τα βάλαμε όλοι μαζί, όλες οι γενιές του αγώνα.
Εδώ, σε αυτό το μικρό γήπεδο συναντήθηκαν, τότε, όλες οι γενιές του ΚΚΕ και του αγώνα, για πρώτη φορά, μετά από 30 χρόνια βαθιάς παρανομίας και απίστευτων διώξεων, για πρώτη φορά μετά από 30 χρόνια σε μια μεγάλη γιορτή χαράς και δικαίωσης.
Εδώ ήταν μαζί με τη γενιά της αντιδικτατορικής πάλης, μαζί με τη νεαρή, τότε, ΚΝΕ η δρακογενιά που ίδρυσε και στέριωσε το ΚΚΕ, ιδρυτικά στελέχη της ΟΚΝΕ, οι πρωταγωνιστές του Μάη του ‘36 και οι δεσμώτες της Ακροναυπλίας και του Άη Στράτη, η μπαρουτοκαπνισμένη γενιά της Εθνικής Αντίστασης και του ηρωικού Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, οι αλύγιστοι της ταξικής πάλης, που πέρασαν τα καλύτερα χρόνια της ζωής τους στις φυλακές και τις εξορίες, για 10 και 20 χρόνια, γιατί δεν υπέγραφαν δήλωση μετανοίας και υποταγής στο βάρβαρο καπιταλιστικό σύστημα και ήταν ακόμη μαζί μας χιλιάδες απόγονοι των ηρώων μας, των εκτελεσμένων από τα Έκτακτα Στρατοδικεία.
Ήταν όλες οι γενιές μαζί, παππούδες, παιδιά κι εγγόνια. Ήταν η κορύφωση και η πιο συγκλονιστική στιγμή στο Α’ Φεστιβάλ. Όλοι μαζί νικητές και περήφανοι γιορτάσαμε τη μεγάλη αυτή γιορτή και ξεπροβοδίσαμε το Α’ Φεστιβάλ στο μεγάλο του ταξίδι.
Κι ήταν μαζί μας κι ο Ρίτσος με το έργο του και πολλοί ακόμη μεγάλοι ποιητές και συγγραφείς, οι καλύτεροι τραγουδιστές, φημισμένοι σκηνοθέτες και μεγάλοι ηθοποιοί, το θρυλικό “Ταμπούρι”, οι εικαστικοί μας και γενικότερα ό,τι καλύτερο έχει αναδείξει ο λαϊκός μας πολιτισμός.
Να ποιες, είναι, σύντροφοι και συντρόφισσες, οι ρίζες και τα υλικά που χτίστηκε το Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του “Οδηγητή”.
Να γιατί κάθε χρόνο γίνεται όλο και πιο μαζικό, πιο φωτεινό, πιο δυναμικό, πιο ελπιδοφόρο, πιο ανατρεπτικό.
Εκφράζει με μεγάλη ακρίβεια τους αγώνες, τις θυσίες, τους πόθους και τις ελπίδες όλων των γενιών του ΚΚΕ και του αγωνιζόμενου λαού μας για έναν κόσμο στο μπόι των ονείρων μας.
Και εκφράζει ακόμα την ακλόνητη πίστη μας, τη μεγάλη μας αισιοδοξία και σιγουριά ότι αυτοί οι αγώνες και όλες οι θυσίες θα δικαιωθούν.
Δεν μας τρομάζουν οι θηριωδίες και τα εγκλήματα των ιμπεριαλιστών, τα ουρλιαχτά και οι απειλές τους, οι κάθε είδους δυσκολίες.
Το Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του “Οδηγητή” ήταν, είναι και θα είναι πάντα ένας φωτεινός φάρος προς το μέλλον. Ένα άπαρτο κάστρο αγώνα και διεθνιστικής αλληλεγγύης, φιλίας και συνεργασίας με τις νεολαίες και τους λαούς όλου του κόσμου που μάχονται να απαλλαγούν από τα δεσμά του ιμπεριαλισμού.
Παλεύουμε χέρι-χέρι με τα παιδιά της Παλαιστίνης και της Κούβας, της Αφρικής, της Ασίας, της Ουκρανίας και της Ρωσίας, της Τουρκίας και των Βαλκανίων.
Ξέρουμε τι θέλουμε και ξέρουμε να αγωνιζόμαστε με πείσμα, αντοχή και σιγουριά για την τελική νίκη. Γνωρίζουμε τις δυσκολίες του αγώνα, δεν τις υποτιμάμε, αλλά δεν υποτασσόμαστε σ’ αυτές, τις αντιπαλεύουμε μαχητικά.
Οι ιδέες μας είναι ακατανίκητες,
γιατί είναι αληθινές και έχουν δοκιμαστεί στην πράξη.
- Καμία δύναμη και ποτέ δεν μπόρεσε να τις βάλει στο περιθώριο.
- Ούτε οι πόλεμοι.
- Ούτε οι δικτατορίες και οι χούντες.
- Ούτε οι εξορίες, οι φυλακές και τα εκτελεστικά αποσπάσματα.
- Ούτε η βαθιά παρανομία.
- Ούτε οι συκοφαντίες, οι διαστρεβλώσεις της ιστορίας, οι αντεπαναστάσεις και ο αντικομμουνισμός.
- Ούτε οι αστικές κοινοβουλευτικές διαδικασίες και οι αυταπάτες που κουβαλούν.
- Είναι παντοδύναμες, γιατί εκφράζουν το καινούργιο και είναι μεγάλο κίνητρο για μεγάλα έργα.
- Ένα τέτοιο μεγάλο έργο είναι και το Φεστιβάλ της ΚΝΕ – “Οδηγητή” που φέτος συμπληρώνει 50 χρόνια.
- Εξελίσσεται και κάθε χρόνο γίνεται πιο ελκυστικό για χιλιάδες νέους σε όλη την Ελλάδα, σε πόλεις και χωριά. Είναι ένα μεγάλο εργαστήρι ιδεών όπου ο κάθε νέος και νέα μπορεί να βρει απαντήσεις σε όλα όσα τον προβληματίζουν, τον πληγώνουν και τον ανησυχούν. Είναι ένα διαρκές προσκλητήριο για πρωτοπόρα δράση και δημιουργία.
- Ζωντανεύει τις όμορφες και τις πιο δυνατές στιγμές των αγωνιστικών μας παραδόσεων και τις μετουσιώνει στις σύγχρονες συνθήκες σε πηγή έμπνευσης για νέα ηρωικά επιτεύγματα.
- Παλεύουμε και τραγουδάμε αντλώντας δύναμη από την πρωτοπόρα καλλιτεχνική και πνευματική δημιουργία μεγάλων μορφών του λαϊκού μας πολιτισμού.
- Το Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του “Οδηγητή” είναι ο πιο αδιάλλακτος και αμείλικτος πολέμιος της υποκουλτούρας, της σήψης και της διαφθοράς που το καπιταλιστικό σύστημα παράγει και αναπαράγει σε μαζική κλίμακα. Προβάλλει κριτήρια και αξίες για να στέκονται οι νέοι μας στη ζωή με το κεφάλι ψηλά, αγωνιστικά, με ενδιαφέροντα, με ιδανικά και υψηλές φιλοδοξίες στην προσωπική και κοινωνική τους ζωή για ρήξεις και συγκρούσεις με τη σαπίλα και τη βαρβαρότητα που μας περιβάλλει.
Σε λίγες μέρες το Φεστιβάλ θα ανοίξει τις πύλες του και θα γιορτάσει τα 50 χρόνια του.
Αν επιχειρήσουμε να κάνουμε μία γενική αποτίμηση της προσφοράς του θα λέγαμε ανεπιφύλακτα:
Το Φεστιβάλ κάθε χρόνο συμβάλλει αποφασιστικά στο άνοιγμα του δρόμου προς το μέλλον. Το δικό μας μέλλον, του λαού μας, όλων των λαών, τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό.
Μας φέρνει πιο κοντά με το Πρόγραμμά του και με τη βοήθεια των σύγχρονων τεχνολογιών μας παρουσιάζει εικόνες από τη μελλοντική κοινωνία όπου: Ο εργαζόμενος λαός και τα παιδιά του θα χαίρονται τη ζωή απαλλαγμένοι από όλα όσα σήμερα τους πληγώνουν και τους στερούν το δικαίωμα από μία ευτυχισμένη και αξιοπρεπή ζωή.
Το ντοκιμαντέρ που σε λίγο θα απολαύσουμε θα επιβεβαιώσει αυτή μας την εκτίμηση.
Ένα ντοκιμαντέρ που το ετοίμασαν “τα παιδιά της ΚΝΕ”.
Ετούτα τα παιδιά, όπως λέει ο ποιητής μας,
φτάνουν από πολύ μακριά, τραβούν πολύ μακριά
στα σακάκια τους έχουν σταγόνες κόκκινη μπογιά
από τις νυχτερινές γραφές στους τοίχους
στα μαλλιά τους έχουν σταγόνες ασβέστη και τσιμέντο
από τα κτίρια του μέλλοντος που κτίζουν
στα φανελάκια τους έχουν κρυφές σταγόνες αίμα από τις
πληγές τους
που χαρίζουνε στον κόσμο για να γεννηθούν τριαντάφυλλα…
Σύντροφοι και συντρόφισσες,
Ξαναπιάσαμε το νήμα από την αρχή και συνεχίζουμε πιο έμπειροι, πιο ώριμοι και πιο αποφασισμένοι ως την τελική νίκη.
Ο 21ος αιώνας θα είναι αιώνας των λαών και νικηφόρων σοσιαλιστικών επαναστάσεων.
Ζήτω τα 50 χρόνια του Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του “Οδηγητή”».
Σκόρπισε συγκίνηση η προβολή του ντοκιμαντέρ
“Η μικρογραφία του μέλλοντος που έγινε θεσμός”!
Και τελικά τι είναι το Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του «Οδηγητή»;
Είναι οι άνθρωποί του, τα παιδιά της ΚΝΕ… Είναι η ομορφιά που δημιουργεί η οργανωμένη ζωή… Είναι η συντροφιά, η αλληλεγγύη, η αισιοδοξία… Πάντα ένα σκαλί πιο πάνω, συνεχώς κάτι καινούργιο, είναι οι κομμουνιστές… Είναι η εικόνα από το μέλλον που θα φτιάξουμε… Κάτι μεγαλειώδες… Έλκει γιατί προσφέρει, καλλιεργεί το ανυπότακτο, το αδιάλλακτο, το αγωνιστικό… Ένα σταθερό ραντεβού με τα πεπρωμένα της Ιστορίας…
Αυτά και πολλά ακόμα είναι τα Φεστιβάλ της ΚΝΕ… Όλα αυτά αναβλύζουν σε κάθε καρέ από το ντοκιμαντέρ της ΚΝΕ προς τιμήν της συμπλήρωσης των 50 χρόνων του Φεστιβάλ ΚΝΕ – «Οδηγητή», με τίτλο «Η μικρογραφία του μέλλοντος που έγινε θεσμός». Ένα ντοκιμαντέρ που γενιές και γενιές αναγνωρίζουν τον εαυτό τους μέσα σε αυτό!
Το ντοκιμαντέρ επιμελήθηκε η Επιτροπή Προπαγάνδας του ΚΣ της ΚΝΕ, ενώ ιδιαίτερες ευχαριστίες εκφράστηκαν σε όλα τα μέλη και στελέχη της ΚΝΕ που συνέβαλαν σε όλα τα στάδια της δημιουργίας του.
Με την ανοιχτή καρδιά, το κέφι, τη συντροφικότητα
Καλύτερη πρεμιέρα δεν θα μπορούσε να γίνει εκτός από το σημείο που ξεκίνησαν όλα, το Γήπεδο του Ζωγράφου, πριν 50 χρόνια, τον Σεπτέμβρη του 1975.
«Βουίζει η Αθήνα σαν ένα μελίσσι με τη σημερινή έναρξη της τριήμερης λαϊκής γιορτής της ΚΝΕ στο γήπεδο του Ζωγράφου. Η Αθήνα κάνει τις τελευταίες προετοιμασίες της. Από τα προάστια οι νέοι προγραμματίζουν τη μαζική τους προσέλευση στο Φεστιβάλ. Με τα πανό τους, τα κόκκινα μαντήλια της ΚΝΕ, τις κονκάρδες και προπαντός: Την ανοιχτή καρδιά, το κέφι, τη συντροφικότητα».
Με αυτά τα λόγια «προϋπαντούσε» ο «Ριζοσπάστης» το 1ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβρη του 1975. Και σε αυτόν τον χώρο, σήμερα το βράδυ, ξανασμίξανε όλες οι γενιές των Φεστιβάλ της ΚΝΕ, των Φεστιβάλ μας. Η συγκίνηση ήταν μεγάλη, όπως και τα χαμόγελα. Και αυτή η συγκίνηση, αλλά και η περηφάνια μεγάλωσε ακόμα πιο πολύ όταν χαμήλωσαν τα φώτα και προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ. Σκουντούσε ο ένας τον άλλο, «αυτό είναι το δικό μου Φεστιβάλ»…
Ο Σεπτέμβρης το δικό μας καλοκαίρι
Για το ντοκιμαντέρ παραχώρησαν συνεντεύξεις οι διατελέσαντες Γραμματείς του ΚΣ της ΚΝΕ, Δημήτρης Γόντικας, Σπύρος Χαλβατζής, Νίκος Σοφιανός, Θέμης Γκιώνης, Γιάννης Πρωτούλης, Θοδωρής Χιώνης, Νίκος Αμπατιέλος και ο νυν Γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ, Θοδωρής Κωτσαντής. Ταυτόχρονα, συμμετέχουν, με μαρτυρίες – συνεντεύξεις η λογοτέχνις, μέλος του ΚΣ κατά την ίδρυση της ΚΝΕ, Ιωάννα Καρυστιάνη, ο ποιητής Φώντας Λάδης, σκηνοθέτης, συνεργάτης Θ. Αγγελοπούλου, μέλος της ομάδας οπτικοακουστικής κάλυψης του Φεστιβάλ τη δεκαετία του ’80 Αλέξανδρος Λαμπρίδης, η ζωγράφος – χαράκτρια και μέλος του Τμήματος Πολιτισμού Εύα Μελά, ο Γιώργος Μπαγιαρτάκης που είχε διατελέσει επικεφαλής της ομάδας στησίματος των Φεστιβάλ τη δεκαετία του ’90, η ερμηνεύτρια Νατάσσα Μποφίλιου, ο Σταμάτης Νικολάου, υπεύθυνος του Οργανισμού Φεστιβάλ την περίοδο 1982-1987, ο μουσικός Θύμιος Παπαδόπουλος, ο τραγουδοποιός Μίλτος Πασχαλίδης, ο Θανάσης Σκαμνάκης, δημοσιογράφος, μέλος του γραφείου ΚΣ έως το 1983 και ο Κώστας Χατζάρας, στέλεχος του ΚΚΕ, οικοδόμος.
Από τις ξεχωριστές παρεμβάσεις κάθε συμμετέχοντος στο ντοκιμαντέρ αναδεικνυόταν πως όλα αυτά τα χρόνια στο Φεστιβάλ αντανακλάται η πορεία του Κόμματος και της ΚΝΕ. Το Φεστιβάλ αντηχεί όλη την Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, αλλά και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος τα τελευταία 50 χρόνια. Δένει την Τέχνη με τις πολιτικές εξελίξεις σε κάθε εποχή και συγκυρία.
Οι αφηγήσεις φωτίζουν την πορεία του Φεστιβάλ, ζωντανεύουν πτυχές της κόκκινης πολιτείας που στήνεται πεισματικά εδώ και μισό αιώνα, έχοντας κατακτήσει, δικαιωματικά, τον τίτλο του μεγαλύτερου πολιτικού – πολιτιστικού γεγονότος στη νεολαία.
Το ντοκιμαντέρ περιδιαβαίνει σε στιγμές της 50χρονης Ιστορίας του Φεστιβάλ αποδεικνύοντας ότι σε κάθε στιγμή, σε κάθε δύσκολη καμπή το Φεστιβάλ της ΚΝΕ κατόρθωνε και κατορθώνει να βάζει τη σφραγίδα του στην ιδεολογική, πολιτική και αγωνιστική διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς, με τις αξίες, τα ιδανικά και την πολιτική πρόταση του Κόμματός μας.
Ιδιαίτερη αναφορά χρειάζεται να γίνει και στο ξεχωριστό οπτικοακουστικό υλικό που «ντύνει» το Φεστιβάλ. Σπάνια πλάνα, πλάνα που βγαίνουν για πρώτη φορά στη δημοσιότητα, χαρακτηριστικά ο Μάνος Λοΐζος να τραγουδά στο 2ο Φεστιβάλ το «Δέντρο», ο δικός μας ποιητής, ο Γιάννης Ρίτσος να «υποκλίνεται» στα παιδιά της ΚΝΕ, αφού πρώτα απήγγειλε το ομώνυμο ποίημα μέσα σε μια θάλασσα χειροκροτημάτων, ο Μίκης να τραγουδά το «Ήταν 18 Νοέμβρη», οι ΚΝίτες που συγκεντρώθηκαν έξω από το εργοστάσιο της ΕΤΜΑ για να διαμαρτυρηθούν για τη δολοφονία της Σωτηρίας Βασιλακοπούλου και πολλά ακόμα…
Τέκνο της ανάγκης
Ξεχωριστή είναι η αναφορά στα πρώτα Φεστιβάλ… Φεστιβάλ που και για αυτούς που ακόμα κι αν τα έχουν ζήσει έχουν περάσει πια στη σφαίρα του μύθου.
1975, έναν χρόνο μετά τη ντε φάκτο νομιμοποίηση του Κόμματος, μετά από δεκαετίες σκληρών διώξεων και βαθιάς παρανομίας, τότε που η ΚΝΕ στα 7 της μόλις χρόνια έκανε τα πρώτα της βήματα στο πλευρό του Κόμματος… Παράλληλα η πολιτική πάλη φουντώνει, η πολιτιστική δραστηριότητα εκρήγνυται. Το ερώτημα που «γέννησε» το Φεστιβάλ ήταν πώς αυτό το κίνημα θα αποκτήσει μεγαλύτερη δύναμη και ζωντάνια, πώς θα συνδεθεί πιο δημιουργικά με τους σκοπούς της ΚΝΕ.
Το Φεστιβάλ της Ουμανιτέ, της εφημερίδας του Γαλλικού ΚΚ δίνει την έμπνευση. Στελέχη της ΚΝΕ το επισκέπτονται και φέρνουν τις πρώτες πληροφορίες, τις πρώτες ιδέες.
Με ενθουσιασμό οι δυνάμεις της ΚΝΕ ρίχνονται στη μάχη. Αρχιτέκτονες, εργάτες, φοιτητές, όλοι, χωρίς να λυπούνται κόπο. Όταν υπάρχει ανάγκη να γίνει κάτι, ξεπερνιούνται οι προσδοκίες…
Όπως λέει ο Δ. Γόντικας, Γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ εκείνη την περίοδο, φανερά συγκινημένος, συναντήθηκαν όλες οι γενιές. Οι γενιές της ίδρυσης του Κόμματος, της Ακροναυπλίας, της Εθνικής Αντίστασης, του ΔΣΕ, οι αλύγιστοι του αγώνα, η γενιά της αντιδικτατορικής πάλης. Και η Ι. Καρυστιάνη μεταφέρει τον σημερινό νέο, θεατή του ντοκιμαντέρ, στις συνθήκες τού τότε. Ξέρεις τι είναι… Να μπορείς να πεις δυνατά τη λέξη σύντροφε! Να σηκώσεις φανερά τη γροθιά! Να τραγουδήσεις τα απαγορευμένα τραγούδια! Να συντονιστείς σε έναν ρυθμό ανιδιοτέλειας και ελπίδας!
Κι όλο φυλλωσιές πετάει
Η επιτυχία του πρώτου Φεστιβάλ, η συμμετοχή της νεολαίας που ξεπέρασε κάθε προσδοκία οδηγεί, νομοτελειακά, το 2ο Φεστιβάλ να απλωθεί σε όλη την Ελλάδα. Στην Αττική έγινε στην Καισαριανή. Όλη η Καισαριανή έγινε ένα Φεστιβάλ… Οι γυναίκες της Καισαριανής κάθε πρωί έφερναν φαγητό στα συνεργεία της ΚΝΕ.
Το 3ο Φεστιβάλ είναι πια θεσμός. Φεστιβάλ παντού. Ένα τεράστιο ποτάμι που απλώθηκε. Η κυβέρνηση Καραμανλή, εκτιμώντας τη δυναμική του, επιχειρεί να το ανακόψει. Με γελοία επιχειρήματα απαγορεύει την πραγματοποίησή του στο Περιστέρι. Τότε… και οι πέτρες ξεσηκώθηκαν. Σε κάθε μαζικό χώρο άκουγες ένα πράγμα: Το Φεστιβάλ θα γίνει στο Περιστέρι. Και έγινε! Και έτσι ένας σκουπιδότοπος έγινε άλσος.
Κάθε Φεστιβάλ γινόταν καλύτερο από το προηγούμενο. Το Φεστιβάλ έγινε τρόπος ζωής.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο καλλιτεχνικό συνεργείο, την ομάδα καλλιτεχνών που επιμελούνταν το Φεστιβάλ, σε μια εποχή που όλα γίνονταν στο χέρι, χωρίς τις δυνατότητες που σήμερα μας παρέχει η τεχνολογία. Μετασχημάτιζαν την ιδέα. Ήταν μεγάλη πρόκληση πώς την ιδέα θα την κάνεις πραγματικότητα. Ξεχωριστή είναι η αναφορά στον αξέχαστο σύντροφό μας Περικλή Δουραμάνη, που ως ζωγράφος των γιγαντοαφισών στους κινηματογράφους είχε την ευθύνη όλων των γιγαντοπανό του Φεστιβάλ.
Δεν θα μπορούσε να μη γίνει ξεχωριστή αναφορά στους σπουδαίους κομμουνιστές καλλιτέχνες, όπως τον Ρίτσο, τον Κατράκη, την Αλεξίου, τον Τάσσο, που λάμπρυναν την ίδια την υπόσταση του Φεστιβάλ. Δεν συμμετείχαν απλά, αλλά έβαλαν τη σφραγίδα τους.
Δεκαετία του ’80 και νέες προκλήσεις. Καταστολή από τη μία, αλλά και πολιτική εξαπάτηση και πολιτικός αποπροσανατολισμός από την άλλη. Το Φεστιβάλ γίνεται ο χώρος όπου φιλοξενούνται όλοι οι μεγάλοι απεργιακοί αγώνες. Το 1982 σημαδεύεται από δύο γεγονότα. Την πρώτη μέρα ανακοινώνεται η σφαγή χιλιάδων Παλαιστινίων στη Σάμπρα και τη δεύτερη μέρα ανακοινώνεται ο χαμός του Μάνου Λοΐζου.
Από το 1984 συστήθηκε και ο Οργανισμός Φεστιβάλ με ετήσια λειτουργία.
Θα ‘μαι στην πρώτη τη γραμμή
Φτάνοντας στο τέλος της δεκαετίας του ’80 και στις αρχές του ’90 οι θεατές γυρνάνε πίσω στα δύσκολα χρόνια της κρίσης και της αντεπάναστασης. Κρίση που εκφράζεται ανοιχτά στο 15ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ. Ακολουθεί η αποχώρηση της πλειοψηφίας του ΚΣ της ΚΝΕ το 1989 και έπειτα η προσπάθεια διάχυσης της ΚΝΕ στη νεολαία Συνασπισμού. Το 1990 είχε πραγματοποιηθεί μια εκδήλωση μόνο της Οργάνωσης Αθήνας της ΚΝΕ στην Γκράβα και είχε δοθεί βάρος στο Φεστιβάλ της νεολαίας του ΣΥΝ στο Ζάππειο. Ύστερα η νέα διάσπαση…
Και όμως η ΚΝΕ αντέχει. Η προσπάθεια να κρατήσουμε την ΚΝΕ ως νεολαία του ΚΚΕ. Μέσα Ιούλη του 1991 επανεκδίδεται ο «Οδηγητής» και τον Σεπτέμβρη ξαναδιοργανώνεται το Φεστιβάλ της ΚΝΕ. Επιλέγεται συμβολικά το Περιστέρι ως χώρος διεξαγωγής του για να σηματοδοτήσει την επιστροφή στις ρίζες του και έπειτα η Καισαριανή.
Σηκώσαμε την κόκκινη σημαία. Η επιτυχία των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ έδωσε ώθηση. Εκεί αγκαλιάστηκαν όλες οι γενιές του ΚΚΕ. Συγκροτήθηκαν πολλές Οργανώσεις.
Το Φεστιβάλ όλο και μεγάλωνε, όπως και το Κόμμα και η ΚΝΕ. Οι απαιτήσεις μεγάλωναν. Στήθηκε μηχανισμός, επιτελείο. Η πείρα μεταδιδόταν. Αυτό το μεγαλείο της δουλειάς που συντελείται στο Φεστιβάλ σε όλους έχει αφήσει κάτι… Νεαροί σύντροφοι πλάι στους συντρόφους οικοδόμους κάνουν δική τους υπόθεση το στήσιμο του Φεστιβάλ.
Μεγάλοι καλλιτέχνες δίνουν το «παρών» σταθερά. Παπακωνσταντίνου, Μαχαιρίτσας, Τσακνής, Μητροπάνος, Δημητριάδη και τόσοι άλλοι… που σε αλλεπάλληλα πλάνα μνημονεύονται μέχρι το τέλος του ντοκιμαντέρ. Στα Φεστιβάλ των αρχών της δεκαετίας του ’90 βρίσκεται η έναρξη της συμμετοχής, αδιάλειπτης από τότε, του Μίλτου Πασχαλίδη. Με το Φεστιβάλ της ΚΝΕ με συνδέει το «Αγύριστο κεφάλι». Το είπα πρώτη φορά εκεί και έγινε χαμός.
Ρίξε κόκκινο στη νύχτα
Από την οθόνη περνάνε οι μεγάλες «κόκκινες» γιορτές στην Πανεπιστημιούπολη στα Ιλίσια.
Η ΚΝΕ μαζικοποιείται και ωριμάζει. Οι μεγάλες μαθητικές και φοιτητικές κινητοποιήσεις, οι μεγάλες αντιιμπεριαλιστικές διαδηλώσεις του λαού μας ενάντια στη σφαγή του ΝΑΤΟ σε Γιουγκοσλαβία, Αφγανιστάν, Ιράκ, αλλά και η έμπρακτη ταξική αλληλεγγύη στους πληγέντες από τις μεγάλες καταστροφές των πυρκαγιών αντικειμενικά σφραγίζουν εκείνα τα Φεστιβάλ. Παράλληλα η Πρώτη Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ για τη νεολαία συμβάλλει αποφασιστικά στη δράση και τη λειτουργία της Οργάνωσης.
Τα Φεστιβάλ χρονιά με τη χρονιά είχαν κάτι διαφορετικό, το πετύχαμε, γιατί δυνάμωνε και το Κόμμα μας. Στο 36ο Φεστιβάλ, το Φεστιβάλ μετά από χρόνια επιστρέφει στις Δυτικές Συνοικίες. Η επιστροφή στις λαϊκές γειτονιές της Αθήνας, μαζί με την υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα του πάρκου ενάντια στα σχέδια ιδιωτικοποιήσής του, δίνει νέα πνοή στα Φεστιβάλ.
Η εκδήλωση της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, οι διεργασίες που συντελούνται στο αστικό πολιτικό σύστημα, η άνοδος του φασισμού και η όξυνση του αντικομμουνισμού επηρεάζουν τα Φεστιβάλ των επόμενων χρόνων. Το 2012, στο 38ο Φεστιβάλ δόθηκε μια αποστομωτική απάντηση σε όσους επιχειρούσαν να ορθώσουν τείχη ανάμεσα στο ΚΚΕ και τη νεολαία, ενώ το 2013, το 39ο Φεστιβάλ μετατράπηκε σε μια αντιφασιστική διαδήλωση για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Στην έναρξη των εκδηλώσεων του 40ού Φεστιβάλ κρατήσαμε ενός λεπτού σιγή με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από τη δολοφονία του Παύλου. Μια βουβή οργή και μια υπόσχεση…
Ένα παράθυρο ανοιχτό
Φτάνουμε στην τελευταία δεκαετία… Το Φεστιβάλ δυναμώνει και ανανεώνεται και άλλο. Πήγαμε ένα βήμα παραπέρα.
Η σύνδεση του Φεστιβάλ με σημαντικούς σταθμούς της Ιστορίας του ελληνικού και διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος στην πορεία γιορτασμού των 100 χρόνων του Κόμματος, όλη αυτή η τετραετία με κορύφωση το 2018 του δίνει νέα δυναμική. Επιβεβαιώνεται για ακόμα μια φορά η τεράστια συμβολή που έχει στην πολιτική και πολιτιστική διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς. Το Φεστιβάλ έχει πυξίδα.
Σπουδαίοι καλλιτέχνες παρελαύνουν από τις σκηνές του. Αναγνωρίζουν και οι ίδιοι ότι τα τραγούδια τους μπολιάστηκαν μέσα στο Φεστιβάλ, κατορθώνουν και περνάνε από γενιά σε γενιά. Όπως σημειώνει και ο Θ. Παπαδόπουλος, η ατμόσφαιρα του Φεστιβάλ ήταν ένα τεράστιο κίνητρο για να παίξουμε τραγούδια που σπάνια ακούγονταν, όπως η Καντάτα για τη Μακρόνησο, η ποίηση του Μαγιακόφσκι και του Μπρεχτ του Θάνου Μικρούτσικου.
Η διεθνιστική αλληλεγγύη είναι πάντα παρούσα. Η παρουσία της Παλαιστίνιας Αχεντ Ταμίμι, αλλά και οι διπλανές θέσεις των συντρόφων από τις Κομμουνιστικές Νεολαίες της Ρωσίας και της Ουκρανίας έχουν σημαδέψει τα τελευταία χρόνια.
Και ναι. Το Φεστιβάλ ανοίγει ένα παράθυρο στο όμορφο μέλλον που θέλουμε να στήσουμε. Η ευχή είναι μία. Να καταγράψουμε πολλά Φεστιβάλ ακόμα. Γιατί, όσοι πέρασαν, αλλά και όσοι θα περάσουν στο μέλλον από το Φεστιβάλ της ΚΝΕ χρωστάνε σε αυτό το μάθημα συλλογικότητας και αγωνιστικότητας την ταυτότητά τους…
- Για τις ανάγκες του ντοκιμαντέρ διασκευάστηκε και ηχογραφηθηκε ξανα το «Ρόδι» του Δημήτρη Ραβάνη – Ρεντή σε μουσική του Θάνου Μικρούτσικου, που είχε πρωτοπαρουσιαστεί στο 7ο Φεστιβάλ ΚΝΕ – «Οδηγητή» σε παράσταση – αφιέρωμα στο ΚΚΕ, με τη φωνή της αξέχαστης Μαρίας Δημητριάδη. Στη νέα εκτέλεση στο ντοκιμαντέρ το ακούμε με τις φωνές των Πολυξένης Καρακογλου και Αλεξάνδρου Δάικου.
