Την ώρα που η κυβέρνηση αποφάσισε “αναβαθμίζει” την ετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού, με σπασμωδικές ενέργειες της πλάκας _θέτοντας πχ τον Δήμο Σαντορίνης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, οι σεισμολόγοι δείχνουν να καταλήγουν όλο και σε λιγότερα σενάρια γύρω από τις εκτιμήσεις τους για τα σεισμικά φαινόμενα στην περιοχή. Συγκεκριμένα, ο καθηγητής Τεκτονικής Γεωλογίας και Γεωδυναμικής Δημήτρης Παπανικολάου, αναφέρει πως ακόμη δεν έχει «χτυπήσει» ο κύριος σεισμός. Χαρακτηριστικά, μιλώντας σε τηλεοπτικό κανάλι για τους σεισμούς στη Σαντορίνη μεταξύ άλλων ανέφερε: «Είναι σαφές ότι το μέγεθος είτε είναι το ρήγμα της Ανύδρου που είναι στο κέντρο της διεγερμένης περιοχής είτε είναι της Ίου που είναι 2-3 χιλιόμετρα πιο βόρεια, πιο κοντά στην Ίο. Και τα δύο αυτά ρήγματα που έχουν τέτοιες διαστάσεις και μετατόπιση. Το ρήγμα της Ίου έχει μεγαλύτερη μετατόπιση. Αυτή έχει βυθίσει όλο το κομμάτι με το Κολούμπο, που μπορεί κάλλιστα να δώσει έναν σεισμό της τάξεως του 6. Το οποίο δικαιολογείται και με βάση τη δραστηριότητα αυτή των σεισμών που έχουμε φτάσει μέχρι το 5,2».
“Καμπανάκι”
Για το ενδεχόμενο ενός μεγαλύτερου σεισμού προειδοποίησε και ο καθηγητής φυσικών καταστροφών Κώστας Συνολάκης, εκφράζοντας ωστόσο «συγκρατημένη αισιοδοξία» αναφορικά με την εξέλιξη της κατάστασης στη Σαντορίνη. «Βρισκόμαστε σε ένα ιδιαίτερα αβέβαιο στάδιο, όπου δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια τη διάρκεια του σεισμικού σμήνους ούτε και την ακριβή προέλευσή του», ανέφερε για τους σεισμούς στη Σαντορίνη ο καθηγητής. Όπως τόνισε είναι απαραίτητο να παραμείνουμε προετοιμασμένοι τόσο για την πιθανότητα ενός μεγαλύτερου σεισμού όσο και για την εκδήλωση μιας «ηφαιστειακής κρίσης».
«Μερικές φορές αυτές τις σμηνοσειρές καταλήγουν σε έναν μεγαλύτερο σεισμό που αποδεσμεύει και πολύ περισσότερη περισσότερη ενέργεια και το φαινόμενο μετά πάλι θα έχουμε μετασεισμούς και θα σταματήσει. Δηλαδή αν γίνει ένας μεγαλύτερος σεισμός θα συνεχίσουν μετασεισμοί για μεγάλο διάστημα. Αυτό είναι το ένα σενάριο. Το άλλο σενάριο θα είναι να σταματήσει από μόνο του», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Τρόμος στους κατοίκους
Επιστήμονες και πολίτες παρακολουθούν με αγωνία την συνεχή σεισμική δραστηριότητα στη Σαντορίνη, ενώ την ίδια ώρα το νησί αδειάζει από τους κατοίκους του. Σε λίγο θα μεταβεί κι ο πρωθυπουργός, μαζί με τον υπουργό Πολιτικής Προστασίας για να … μπλα, μπλα-μπλα κλπ.
Όπως είναι φυσικό, το σενάριο του μεγαλύτερου σεισμού προκαλεί ακόμη μεγαλύτερες ανησυχίες στους κατοίκους του νησιού που σήμερα είδαν να καταφθάνουν στο λιμάνι ενισχύσεις των Ενόπλων Δυνάμεων με σκοπό να συνδράμουν στις επιχειρήσεις της Πυροσβεστικής. Είναι χαρακτηριστικό ότι το νησί θυμίζει «φάντασμα» με όσους κατοίκους παρέμειναν, να έχουν περιορίσει αισθητά τις μετακινήσεις τους, ενώ με νεότερη κοινή απόφαση οι Δήμοι ανακοίνωσαν ότι τα σχολεία σε Σύρο, Τήνο, Άνδρο και Μύκονο θα παραμείνουν κλειστά και σήμερα (7-Φεβ).
Είναι τουλάχιστον αστείο να παρουσιάζεται ως αιτία του αποτυχημένου πραξικοπήματος στη Νότια Κορέα μια …τσάντα. Τα ΜΜΕ στη χώρα μας υιοθέτησαν σχεδόν αυτόματα τις παραπολιτικές…
ΕΚΠΑ:
Πάνω από 7.700 σεισμοί σε εννέα ημέρες
Την ίδια ώρα, η Διεπιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ, σε νέα έκτακτη ανακοίνωση που εξέδωσε το μεσημέρι της Πέμπτης (6-Φεβ), κάνει λόγο και για μεγάλο κίνδυνο κατολισθήσεων, όχι μόνο στη Σαντορίνη, αλλά και γενικότερα νησιά των Κυκλάδων. Σύμφωνα με το ΕΚΠΑ, η εξελισσόμενη σεισμική δραστηριότητα ενδέχεται να οδηγήσει σε εντονότερες κατολισθήσεις, ειδικά στην περίπτωση εκδήλωσης ενός ισχυρότερου σεισμού. Μάλιστα, στην ανακοίνωση αναφέρεται πως περισσότεροι από 7.700 σεισμοί έχουν καταγραφεί τις τελευταίες εννέα ημέρες. Αναλυτικά στην ανακοίνωση το ΕΚΠΑ σημειώνει: «Σύμφωνα με τα στοιχεία καθημερινής ανάλυσης σεισμικών δεδομένων του Εργαστηρίου Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ, στις 5 Φεβρουαρίου η σεισμικότητα συνέχισε να μεταναστεύει προς τα βορειοανατολικά με περίπου τον ίδιο ρυθμό όπως και τις αμέσως προηγούμενες ημέρες. Οι μεγαλύτεροι σεισμοί (M³4.0) εντοπίζονται βόρεια της Ανύδρου, σε επικεντρικές αποστάσεις έως ~6 km. Στις 5 Φεβρουαρίου καταγράφηκαν πάνω από 120 σεισμοί, εκ των οποίων 19 με M³4.0, ενώ ο μεγαλύτερος σεισμός είχε μέγεθος Μ=5.1. Κατά τις πρώτες ώρες της 6ης Φεβρουαρίου έχουν καταγραφεί πάνω από 30 σεισμοί, εκ των οποίων 11 με μεγέθη M³4.0 και 5 με Μ³4.5, ενώ ο μεγαλύτερος σεισμός είχε μέγεθος 4.6, με τους περισσότερους σεισμούς να σημειώνονται νοτιοδυτικά της Ανύδρου».
Εντυπωσιακό 3D video
αποτυπώνει τους σεισμούς
Στη δημιουργία ενός πρωτότυπου βίντεο προχώρησε ο Δρ. Παύλος Κρασάκης, ο οποίος μιλώντας στο CNN Greece, τονίζει ότι στο εν λόγω περιεχόμενο αποτυπώνονται τα υπόκεντρα με βάση το βάθος των τελευταίων σεισμικών γεγονότων, ενώ παράλληλα απεικονίζονται το χερσαίο ανάγλυφο της Σαντορίνης και το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο μαζί με διαφορετικές πηγές δεδομένων από τη μορφολογία, όλα σε γρήγορο frame και τρισδιάστατο περιβάλλον. «Στην εν λόγω απεικόνιση δεν φαίνονται τα επίκεντρα, αλλά τα υπόκεντρα των σεισμικών γεγονότων που έχουν πρόσφατα δημιουργηθεί από τις 26 Ιανουαρίου μέχρι και τις 5 Φεβρουαρίου με την υπερβολή του βάθους, τα οποία βλέπουμε σε κατακόρυφη συνιστώσα και όχι πάνω στην επιφάνεια όπως είναι οι περισσότεροι χάρτες», αναφέρει ο Παύλος Κρασάκης.
Ειδικότερα:
- Οι κίτρινες κουκίδες αντιπροσωπεύουν τα πρόσφατα σεισμικά γεγονότα από τις 25 Ιανουαρίου μέχρι και χθες (5 Φεβρουαρίου 2025).
- Οι μπλε κύκλοι αντιπροσωπεύουν ιστορικά σεισμικά γεγονότα με μέγεθος μικρότερο από 6R.
- Οι κόκκινες κουκίδες σηματοδοτούν ιστορικά σεισμικά γεγονότα >6 R όπως ο σεισμός της Αμοργού το 1956, ένα από τα ισχυρότερα γεγονότα στην ιστορία της περιοχής.
- Οι κόκκινες γραμμές αντιπροσωπεύουν λάθη με υψηλό κίνδυνο και οι κίτρινες γραμμές σφάλματα με μεσαίο κίνδυνο.
Σημειώνεται ότι τα επιστημονικά δεδομένα για τη δημιουργία του βίντεο έχουν αντληθεί από τις μελέτες της Εύης Νομικού, καθηγήτριας Γεωλογικής Ωκεανογραφίας και Φυσικής Γεωγραφίας και από το Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (Δεδομένα βαθυμετρίας: Νομικού κ.ά. (2019), Onshore δεδομένα: Copernicus, Σεισμικά δεδομένα: NKUA – Τμήμα Γεωφυσικής, Στοιχεία για λάθη: NOA).
Εγκαταστάθηκε υπερσύγχρονος σεισμογράφος
Εν τω μεταξύ, ένας υπερσύγχρονος σεισμογράφος εγκαταστάθηκε την Πέμπτη (6-Φεβ) στην περιοχή του Γαβρίλου στο νησί της Σαντορίνης, όπως τόνισε ο σεισμολόγος Κώστας Παπαζάχος στο πλαίσιο της παρακολούθησης της σεισμικής δραστηριότητας στο νησί. Αυτή η διαδικασία επισπεύσθηκε και αναβαθμίστηκε λόγω των αλλεπάλληλων σεισμών που δοκιμάζουν τις Κυκλάδες τα τελευταία 24ωρα. «Σκοπός είναι τόσο να καταγράψουμε την υφιστάμενη ακολουθία, όσο και μακροπρόθεσμα για την καταγραφή και μελέτη της ηφαιστειακής δραστηριότητας και των σεισμικών δονήσεων που σχετίζονται με αυτή», εξηγεί ο σεισμολόγος. Ήδη με το Εθνικό Αστεροσκοπείο, η ομάδα του κ. Παπαζάχου προχώρησε το προηγούμενο διάστημα στην αναβάθμιση δύο σεισμογράφων και την επισκευή ακόμη ενός.
Παράλληλα, στη μάχη παρακολούθησης του φαινομένου έχουν ήδη αρχίσει να ρίχνονται τέσσερις ψηφιακοί σεισμογράφοι και ένας γεωδαιτικός σταθμός μελέτης εδαφικής παραμόρφωσης στη Νέα Καμένη. Ένας από τους σεισμογράφους αυτούς εγκαταστάθηκε στον Μονόλιθο, σήμερα ακόμη ένας στην περιοχή του Γαβρήλου, ένας θα τοποθετηθεί στη Νέα Καμένη, αύριο (7/2) και ο τέταρτος στην περιοχή της Θυρασιάς το Σάββατο (8/2).
_Κώστας Παπαζάχος
“Ούτε ο σεισμός ξέρει πόσο μεγάλος θα είναι”
«Με βάση τα επιστημονικά και ιστορικά δεδομένα, η σεισμική ακολουθία δεν θα προκαλέσει έκρηξη του ηφαιστείου», δηλώνει ο Κώστας Παπαζάχος. Η πιθανότητα ενός μεγάλου σεισμού στην ευρύτερη περιοχή των Κυκλάδων δεν μπορεί ακόμη να αποκλειστεί, λέει ο καθηγητής Σεισμολογίας, ο οποίος αυτές τις ημέρες βρίσκεται διαρκώς στη Σαντορίνη, και προσθέτει ότι τα νέα μηχανήματα που εγκαταστάθηκαν αυτή την εβδομάδα στην ευρύτερη περιοχή θα δώσουν στοιχεία για ακριβέστερη επιστημονική εξήγηση _πάντως τονίζει ότι, με βάση τα επιστημονικά και ιστορικά δεδομένα, η σεισμική ακολουθία δεν θα προκαλέσει έκρηξη του ηφαιστείου.
– Τα τελευταία 24ωρα υπάρχουν αλλαγές στη σεισμική ακολουθία;
– Εχουμε μια ακολουθία που θα συνεχιστεί για δυο-τρεις εβδομάδες, δεν αλλάζουν τα πράγματα μέρα με τη μέρα. Το επίκεντρο έχει μετατοπιστεί βορειοανατολικά προς την Αμοργό, και πάλι όμως προς την περιοχή της Ανύδρου. Συχνά η σεισμικότητα «περπατάει» κατά μήκος του ρήγματος. Σε αυτή την περίπτωση ξεκίνησε από την περιοχή ανάμεσα στο Κολούμπο και στην Ανυδρο, το πρώτο διάστημα, από 26 Ιανουαρίου έως 1η Φεβρουαρίου, που είχαμε σεισμούς 2 και 3 Ρίχτερ. Από την 1η Φεβρουαρίου προχώρησε πιο βορειοανατολικά και από τα ξημερώματα της 3ης Φεβρουαρίου μπήκαμε πλέον στο «τρίτο» κομμάτι και έχουμε πάρα πολλούς σεισμούς και 4 και 5 Ρίχτερ.
– Η πιθανότητα ενός μεγάλου σεισμού έχει απομακρυνθεί;
– Η εικόνα που είχαμε χθες είναι ότι έχει σπάσει ένα κομμάτι γύρω στα 15 χιλιόμετρα. Υπάρχουν όμως κομμάτια που δεν έχουν σπάσει, οπότε η πιθανότητα να σπάσει ξαφνικά ένα μεγάλο κομμάτι και να έχουμε έναν μεγάλο σεισμό παραμένει. Μιλάμε για ένα σεισμό της τάξης των 6 Ρίχτερ, που είναι ένας τυπικός σεισμός για τον ελλαδικό χώρο. Σαν τον σεισμό που έγινε στον Τύρναβο, στο Αρκαλοχώρι, στην Αθήνα το 1999. _«Δεν νομίζω ότι θα αλλάξει η διάρκεια της σεισμικής ακολουθίας. Εχουμε μέλλον μπροστά μας, θέλει υπομονή», επισημαίνει ο κ. Παπαζάχος.
– Λέτε, λοιπόν, ότι δεν μπορούμε ακόμα να γνωρίζουμε.
– Το αν θα γίνει κάποιος μεγάλος σεισμός εξαρτάται από λεπτομέρειες που σχεδόν ποτέ η Σεισμολογία δεν μπορεί να έχει. Φανταστείτε ότι πάτε να σπάσετε ένα κομμάτι ξύλο και το ξύλο έχει ρόζο στη μέση που σας εμποδίζει. Αν θα σπάσει ο ρόζος μια και κάτω ή αν θα σπάσει λίγο λίγο εξαρτάται από λεπτομέρειες. Τέτοιες λεπτομέρειες σε αυτόν τον βαθμό για το εσωτερικό της γης δεν έχουμε. Στη Σεισμολογία λέμε ότι ούτε ο ίδιος ο σεισμός όταν ξεκινάει δεν ξέρει πόσο μεγάλος θα είναι. Φανταστείτε ένα φερμουάρ που ξεκινάει να ανοίξει αλλά σε κάποιο σημείο στομώνει. Τότε σταματάει ο σεισμός. Και μετά ανοίγει βίαια και τότε έχουμε έναν μεγάλο σεισμό. Δεν έχουμε ούτε επιστημονικά ούτε ιστορικά δεδομένα ότι ένας σεισμός μπορεί να προκαλέσει έκρηξη του ηφαιστείου.
– Τι ξέρουμε έως τώρα;
– Ξέρουμε ότι η ακολουθία είναι μικρότερη σε χωρική έκταση από αυτή που νομίζαμε στην αρχή. Τα επίκεντρα της πρώτης εβδομάδας κατανέμονταν σε μια τεράστια έκταση. Τώρα ξέρουμε με πιο μεγάλη ακρίβεια ότι είναι τα επίκεντρα κοντά στην Ανυδρο, άρα το ρήγμα που βλέπουμε πάνω στην Ανυδρο είναι πιθανότατα το κυρίαρχο ρήγμα. Ξέρουμε όμως ότι υπάρχει κάποιο σημείο που δεν έχει σπάσει ακόμα. Ετσι, δεν μπορούμε να πούμε στην πολιτεία και στους πολίτες ξεχάστε τον μεγάλο σεισμό. Δεν ψυχανεμιζόμαστε αυτά που λέμε, προσπαθούμε να έχουμε ποσοτικά στοιχεία. Γι’ αυτό είμαστε πολύ επιφυλακτικοί.
– Υπήρξε ενεργοποίηση πολλών διαφορετικών ρηγμάτων όλο αυτό το χρονικό διάστημα
από τότε που ξεκίνησαν οι δονήσεις;
– Όταν ξυπνάει ένα ρήγμα, πολλές φορές δεν είναι ένα μόνο ρήγμα αλλά αυτό που ονομάζουμε ρηξιγενής ζώνη, πολλά ρήγματα δεξιά και αριστερά. Ομως, όταν ξεκίνησαν όλα αυτά δεν υπήρχαν τα μηχανήματα που χρειαζόμασταν στην περιοχή. Οι σταθμοί μας ήταν στη Σαντορίνη αλλά το ρήγμα βρισκόταν σε απόσταση από το νησί, οπότε δεν μπορούσαμε να έχουμε καθαρή εικόνα. Τα δεδομένα των πρώτων ημερών ήταν θολά, έδειχναν μια κατανομή σε τεράστια περιοχή και αυτό δημιουργεί παρερμηνείες ως προς την έκταση του ρήγματος και κατά συνέπεια και ως προς το μέγεθος του σεισμού. Βάλαμε μηχάνημα στην Ανυδρο, στην Ανάφη και σήμερα στην Αμοργό και έτσι έχουμε σεισμογράφους πάνω στα σημεία. Τώρα θα ξέρουμε περισσότερα.
– Όσον αφορά την επίδραση των σεισμικών δονήσεων στο ηφαίστειο;
Υπάρχει περίπτωση να πυροδοτηθεί μια έκρηξη;
– Δεν έχουμε τέτοια στοιχεία αυτή τη στιγμή, ούτε ιστορικά έχουμε τέτοια δεδομένα. Το 1956 έγινε ένας τεράστιος σεισμός στην περιοχή που κράτησε πάνω από 30 δευτερόλεπτα και δεν προκάλεσε ηφαιστειακή έκρηξη. Το 1865 μ.Χ. σημειώθηκε σεισμός στα Φαλάσαρνα, ανύψωσε το ρήγμα 15 μέτρα και τη στεριά 9 μέτρα, ήταν 8,2 Ρίχτερ, κράτησε 2 λεπτά και κούνησε συθέμελα το Αιγαίο. Και δεν προκλήθηκε καμία ηφαιστειακή έκρηξη. Δεν έχουμε λοιπόν ούτε επιστημονικά ούτε ιστορικά δεδομένα ότι ένας σεισμός μπορεί να προκαλέσει έκρηξη του ηφαιστείου.
– Θα περιοριστεί η διάρκεια της σεισμικής ακολουθίας;
– Δεν νομίζω ότι θα αλλάξει η διάρκεια της ακολουθίας. Εχουμε μέλλον μπροστά μας, θέλει υπομονή. Ευτυχώς η εποχή για τη Σαντορίνη και την Ελλάδα είναι βολική. Αυτές οι ακολουθίες τραβάνε πολύ. Και αν γίνει και κάποιος πιο μεγάλος, θα έχει και μετασεισμική ακολουθία που θα σβήσει σιγά σιγά. Σβήνει σημαίνει αραιώνουν οι σεισμοί, δεν σημαίνει μικραίνουν τα μεγέθη. Μπορεί να γίνει και ένα πεντάρι τον Ιούλιο, δυστυχώς.
– Ωστόσο έχετε πει ότι ένας σεισμός 6 Ρίχτερ,
για παράδειγμα, δεν σημαίνει και μεγάλες καταστροφές για τη Σαντορίνη.
– Οι σεισμοί δεν είναι σαν τις λάμπες που ακτινοβολούν την ενέργεια με τον ίδιο τρόπο παντού. Ο σεισμός μπορεί να στείλει περισσότερη ενέργεια σε ένα σημείο και λιγότερη σε άλλο. Αρα δεν ξέρουμε ποιες περιοχές θα μπορούσαν να επηρεαστούν και πόσο. Πάντως έχω μιλήσει με τους μηχανικούς εδώ στο νησί και λένε ότι τα περισσότερα κτίρια είναι σίγουρα, έχουν κτιστεί καλά.
Σε επιφυλακή για τσουνάμι το Ισραήλ
Το Ισραήλ ετοιμάζεται για την πιθανότητα τσουνάμι από τη σεισμική δραστηριότητα στη Σαντορίνη. Την Τετάρτη ο αναπληρωτής πρόεδρος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας συγκάλεσε επείγουσα σύσκεψη για το ζήτημα, καλώντας τα αρμόδια όργανα και υπουργεία να τεθούν σε επιφυλακή. Ανάμεσα στους φορείς που συμμετείχαν στη σύσκεψη συγκαταλέγονται το υπουργείο Εθνικής Ασφαλείας και Εξωτερικών, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις και η αστυνομία. Παράλληλα, το υπουργείο Ενέργειας και Υποδομών προετοιμάζεται για ενδεχόμενες ζημιές στο δίκτυο ηλεκτροδότησης καθώς και στις εγκαταστάσεις αφαλάτωσης, αλλά και για την ανάγκη απομάκρυνσης εργαζομένων. Το Ισραήλ συμμετέχει στο περιφερειακό σύστημα προειδοποίησης για τσουνάμι, που εκπέμπει συναγερμό μόλις αυτό εντοπιστεί. Η χώρα έχει επίσης αισθητήρες που είναι εγκατεστημένοι σε διάφορα σημεία κατά μήκος των ακτών. Το Ισραήλ δεν αποκλείει επίσης να χρειαστεί μια αποστολή για την παροχή βοήθειας προς την Ελλάδα, αν κατατεθεί σχετικό αίτημα. Αυτό το σενάριο των ισραηλινών αρχών θα ενεργοποιηθεί σε περίπτωση ισχυρού σεισμού χωρίς να προκληθεί τσουνάμι.
