Ήταν ο Ιούνιος του 1965, όταν ηχογραφήθηκε το τραγούδι “Yesterday” που μετρά πάνω από 2.200 καταγεγραμμένες διασκευές, μεταξύ άλλων του Frank Sinatra, του Elvis Presley, της Joan Baez των συντελεστών της σειράς Glee κλπ.
Ηχογραφήθηκε στο Abbey road του Λονδίνου. Και το συγκρότημα ήταν φυσικά οι (The) Beatles. Το έγραψε ο Paul McCartney και λίγοι πάνω στον πλανήτη δεν γνωρίζουν το μοτόβο του. Σύμφωνα με τους βιογράφους, ο McCartney συνέθεσε την μελωδία ενώ έβλεπε ένα όνειρο στο σπίτι της τότε συντρόφου του Jane Asher. Όταν ξύπνησε έτρεξε στο πιάνο και το αναπαρήγαγε για να μην την ξεχάσει.
Η πρώτη του ανησυχία ήταν να μην είχε αντιγράψει τη μελωδία από κάποιο άλλο κομμάτι, μια διαδικασία που συμβαίνει σχετικά συχνά και ονομάζεται «κρυπτομνησία», η κρυμμένη – ξεχασμένη μνήμη που δεν αναγνωρίζεται από το υποκείμενο, το οποίο πιστεύει ότι πρόκειται για κάτι αυθεντικό. Όπως έχει δηλώσει «Για έναν μήνα τριγυρνούσα σε γραφεία της μουσικής βιομηχανίας, ρωτώντας αν κάποιος την είχε ακούσει ξανά. Ήταν σαν να παραδίδω κάτι στην αστυνομία. Αν περνούσαν μερικές εβδομάδες και κανένας δεν το ζητούσε, τότε μπορούσα να το έχω».
Μόλις πείστηκε ότι δεν έκλεψε κανέναν, άρχισε να γράφει τους στίχους. Στην αρχή το ονόμασε «Scrambled Eggs» και οι στίχοι έλεγαν «Scrambled Eggs/Oh, my baby how I love your legs». Ευτυχώς το ξανασκέφτηκε και τους άλλαξε. Εκείνη την εποχή πήγε διακοπές με την κοπέλα του στην Πορτογαλία. Εκεί γράφτηκαν οι στίχοι του «Yesterday». Πριν το ηχογραφήσουν οι Beatles, προσφέρθηκε στον Chris Farlowe, αλλά εκείνος το απέρριψε επειδή του φάνηκε «πολύ απαλό».
Το 1999 ψηφίστηκε ως το καλύτερο τραγούδι του 20ου αιώνα σε μια ψηφοφορία του BBC Radio, ενώ παραμένει μέχρι και σήμερα εξαιρετικά δημοφιλές, δίνοντας το όνομά του και στην πρόσφατη ομώνυμη ταινία.
Μερικές από τις πιο διάσημες διασκευές
10+1 τραγούδια με τις περισσότερες διασκευές στην ιστορία της μουσικής
Όπως στον κινηματογράφο έτσι και στη μουσική ένα έργο συνηθίζεται να γίνεται remake και σε αυτό συμβάλλει η επιτυχία που είχε κατά την αρχική του κυκλοφορία. Λόγω αυτής, λοιπόν, της επιτυχίας διάφοροι συντελεστές επιθυμούν να δώσουν μια νέα πνοή σε ένα τραγούδι με τη δική τους οπτική και το δικό τους ηχόχρωμα και να το εντάξουν στη δισκογραφία τους.
Ποια όμως τραγούδια αριθμούν τις περισσότερες διασκευές;
Πρόκειται ένα από τα θρυλικότερα τραγούδια της Eurovision και ένα από τα σημαντικότερα που ανέδειξε ποτέ ο διαγωνισμός του San Remo. Αναφερόμαστε στο “Nel blu, dipinto di blu” ή αλλιώς “Volare” που ερμηνεύτηκε από τον Domenico Modugno στον 3ο διαγωνισμό της Eurovision και τερμάτισε στην 3η θέση με 13 βαθμούς. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί καλλιτέχνες το τραγούδησαν στην πορεία όπως oι Gipsy Kings, o Dean Martin, o Luciano Pavarotti και οι Il Volo.
Όπως θα παρατηρήσουμε και παρακάτω, οι Beatles είναι αυτοί που κυριαρχούν στη σχετική λίστα, έχοντας 4 τραγούδια στα κομμάτια που έχουν διασκευαστεί τις περισσότερες φορές. Το 1969 ηχογράφησαν το “Something“, το οποίο έμελλε να γνωρίσει περισσότερες από 150 επανεκτελέσεις. Σε αυτές διακρίνουμε αυτή της Shirley Bassey, των Ike & Tina Turner, του Elvis Presley και του Joe Cocker, για τον οποίο προοριζόταν αρχικά.
Συνεχίζουμε με το τραγούδι που έγραψε ο συνθέτης και παραγωγός Burt Bacharach για την ταινία “Casino Royale” του James Bond. To “The Look Of Love” κυκλοφόρησε το 1967 και ερμηνεύθηκε από την Αγγλίδα Dusty Springfield. Aνάμεσα στις αμέτρητες διασκευές ξεχωρίζουμε αυτή της Diana Ross, των Sergio Mendes & Brasil ’66 και του Isaac Hayes. Επιπλέον μπορούμε να αναφέρουμε και τις jazz και τις blues διασκευές.
Συνεχίζουμε με το τρίτο καλύτερο τραγούδι όλων των εποχών όπως το χαρακτήρισε το περιοδικό Rolling Stone. Αναφερόμαστε στο “Imagine” του John Lennon που κυκλοφόρησε το 1971 και βρίσκεται ακόμη και σήμερα σε υψηλές θέσεις πολλών μουσικών charts. Τη δική τους πινελιά στο ”Imagine” έδωσαν οι συντελεστές της σειράς Glee, o Elton John, η Lady Gaga και οι Queen.
To “And I Love Her” των Beatles ηχογραφήθηκε το 1964 και μέχρι να τελειώσει η δεκαετία του ’60 μετρούσε ήδη πάνω από 30 διασκευές. Μερικοί από τους καλλιτέχνες που επέλεξαν να ερμηνεύσουν το κομμάτι είναι οι John Denver, Smokey Robinson, Richard Marx και Esther Phillips.
Το επόμενο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά το 1953 αλλά έγινε ευρέως γνωστό δύο χρόνια αργότερα από την ερμηνεία της Julie London. Το “Cry Me A River” ήταν να το τραγουδήσει αρχικά η Ella Fitzgerald στην ταινία του 1920 “Pete Kelly’s Blues”. Για αυτό το κομμάτι ξεχωρίζουν οι διασκευές των Barbra Streisand, Aerosmith και Bjork.
To “Eleanor Rigby” είναι ένα baroque pop/ art rock κομμάτι των Beatles που δημοσιεύτηκε το 1966. Γράφτηκε από τον Paul McCartney, προήλθε από έναν φανταστικό συνδυασμό ενός καταστήματος στο Μπρίστολ και της ηθοποιού Eleanor Bron. Το κομμάτι που αργότερα αφιερώθηκε στη μοναξιά διασκευάστηκε από την Aretha Franklin, τον Alice Cooper και την Joan Baez. Αυτό είναι το δεύτερο από τα τέσσερα τραγούδια των Beatles που συμπεριλαμβάνονται στη σχετική λίστα.
Τραγούδι των θρυλικών Rolling Stones δεν θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα μας. To ”(Ι Can’t Get No) Satisfaction” πρωτο- κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 1965 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το περιοδικό Rolling Stone το κατέταξε 2ο στη λίστα με τα 500 καλύτερα τραγούδια όλων των εποχών και έτσι αμέτρητοι καλλιτέχνες έκαναν τη δικιά τους διασκευή πάνω σε αυτό. Ανάμεσα σε αυτές διακρίνουμε την αμφιλεγόμενη διασκευή της Britney Spears, της Aretha Franklin, του Jose Feliciano και των Devo.
Προχωρώντας προς το τραγούδι που διακρίνεται για τις περισσότερες διασκευές, συναντάμε ένα ακόμη κομμάτι των Beatles που δεν είναι άλλο από το “Yesterday“. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, το τραγούδι μετρά πάνω από 2.200 καταγεγραμμένες διασκευές, μεταξύ άλλων του Frank Sinatra, του Elvis Presley, της Joan Baez και των συντελεστών της σειράς Glee.
Το κομμάτι με τις περισσότερες διασκευές δεν μετρά ούτε 10.000, ούτε 40.000 επανεκτελέσεις αλλά πάνω από 67.000 καταγεγραμμένες διασκευές. Πρόκειται για το “Summertime” που το ερμήνευσε η σοπράνο Helen Jepson για την όπερα “Porgy & Bess”. Όπως ήταν αναμενόμενο το τραγούδι μπήκε στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες. Κέρδισε μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα το 1957 με την εκτέλεση των Louis Armstrong και Ella Fitzgerald. Το κομμάτι τραγούδησαν επίσης ο Al Martino, o Billy Stewart και η Janis Joplin.
Ερχόμενοι στα ελληνικά δεδομένα, το τραγούδι που έχει διασκευαστεί εκατοντάδες (αλλά και τις περισσότερες) φορές είναι η “Μισιρλού“. Το τραγούδι ακούστηκε κάπου το 1910 στη Σμύρνη, μάλλον από αυτοδίδακτους και πλανόδιους μουσικούς. Στη συνέχεια επιλέχτηκε από την εβραϊκή κοινότητα ως ένα τραγούδι ΄γάμου παρόλο που οι στίχοι του αφορούν μια σαγηνευτική γυναίκα που σκορπά τον πόνο και το πάθος. Διασκευάστηκε πολλάκις και εκτός συνόρων από τον Jan August και τον Dick Dale. Στην Ελλάδα διασκευάστηκε από τον Μιχάλη Πατρινό με τον τίτλο “Μουσουρλού”, από τον Μανώλη Αγγελόπουλο, τον Τίτο Δημητριάδη και τη Γλυκερία.
Το τζαζ “Summertime” του George Gershwin (ΗΠΑ) (στίχοι DuBose Heyward), ηχογραφημένο από την Αμερικανίδα σοπράνο Helen Jepson (1904–97) για την όπερα Porgy and Bess του Gershwin το 1935, έχει καλυφθεί 214 φορές, σύμφωνα με το WhoSampled.com. Χιλιάδες καλλιτέχνες έχουν ηχογραφήσει το “Summertime” όλα αυτά τα χρόνια, συμπεριλαμβανομένων των Billie Holiday (1936), Ella Fitzgerald & Louis Armstrong (1957), Miles Davis (1958), Sam Cooke (1960), Gerry & The Pacemakers (1964), Sonny & Cher (1966), Rick Wakeman (1979), Fun Boy Three (1982), Paul McCartney (1988), Herbie Hancock (1998), Michael Bolton (2003), Leona Lewis (2006), Annie Lennox (2014) και Willie Nelson (2016).
Η ερμηνεία του “Summertime” ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά στις 19 Ιουλίου 1935 (με τον Gershwin να παίζει πιάνο) από την Αμερικανίδα σοπράνο Abbie Mitchell, η οποία υποδύθηκε τη γυναίκα του ψαρά Τζέικ, Κλάρα στην πρώτη παράσταση του Porgy and Bess, στο Colonial Theatre στη Βοστώνη, Μασαχουσέτη, ΗΠΑ. , στις 30 Σεπτεμβρίου 1935.