Του αγίου Σταματίου σήμερα –κατά την Εκκλησία – και γιορτάζουν όλα τα σχετικά με τον Σταμάτη ονόματα.
Το όνομα Σταμάτης είναι ένα από τα ευχετικά ονόματα, συνήθεια η οποία υπάρχει από την αρχαιότητα (θα μιλήσουμε με άλλη ευκαιρία)
«Kαλή λευτεριά και με ένα αγόρι»
Οποιος έχει διαβάσει τη «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη καταλαβαίνει σε όλο της το βάθος την ευχή που δίναν στην έγκυο, «καλή λευτεριά και με ένα αγόρι». Η θέση της γυναίκας υποβαθμισμένη και η μοίρα της προδιαγραμμένη. Θύμα της ανδροκρατούμενης ελληνικής υπαίθρου, ο γάμος της ήταν αποτέλεσμα της θέλησης των γονιών της, η προίκα της ήταν λίγη, ενώ ο αδελφός ευνοημένος στο μοίρασμα της γονικής περιουσίας. Οι γονείς δεν ήθελαν να αποκτούν κορίτσια, τα θεωρούσαν βάρος επειδή έπρεπε να τα προικίσουν. Μόνο βάσανα θα έφερναν σε μια οικογένεια. Γι’ αυτό θα ήταν καλύτερα να μη γεννιούνται καν. Οταν το πρώτο παιδί γεννιόταν κορίτσι του δίναν το όνομα Αγορίτσα για να γεννηθεί το επόμενο αγόρι (σε μερικές περιοχές έδιναν στην έγκυο να φάει και σερνικοβότανο). Οταν γεννιόταν συνέχεια κορίτσια τότε το τελευταίο το ονόμαζαν Αγόρω για να σταματήσει η θηλεογονία (πόσο διαφορετικά είναι σήμερα που μπορούμε να παραγγείλουμε το φύλλο και τα χαρακτηριστικά του παιδιού…). Σε αυτήν την κατηγορία ανήκει και το Αγορή.
Την ευχή των γονιών να σταματήσει η θνησιγονία εξέφραζε και το όνομα Σταμάτης που μαρτυρείται το όνομα από τον 16ο αιώνα (να σταματήσει ο δαίμονας του θανάτου) ή δινόταν σε κορίτσια το όνομα Σταμάτα, Σταματία Σταμάτω για να σταματήσει η θηλεογονία.
«Ψύλλοι στα άχυρα» χαρακτηρίζει το σχολικό καλάθι η Ομοσπονδία Γονέων Αττικής, μπροστά στην τεράστια ακρίβεια που έχει γονατίσει τις λαϊκές οικογένειες και σε σχετική ανακοίνωσή…
Το Σταμάτιος με ποσοστό 0,32% είναι στην 44η θέση πανελλαδικά. Σε ποσοστό υψηλότερο από το πανελλαδικό το συναντάμε στη Σάμο (2,40%), στη Χίο (1,78%), στην Κέρκυρα (1,42%), στην Εύβοια (1,24%) και στα Δωδεκάνησα (1,23%). Έξι φορές συναντήσαμε στο δείγμα μας τον τύπο Σταμάτης, τα το Σταμούλης, 4 το Σταμούλος από 2 τα Στάμος και Σταματέλος και 1 το Σταμέλος.
Ο θηλυκός τύπος Σταματία με ποσοστό 0,54% είναι στην 36η θέση πανελλαδικά. Σε ποσοστό υψηλότερο από το πανελλαδικό το συναντάμε στη Λακωνία (1,89%), στα Δωδεκάνησα (1,36%) και σε Αττική και Πιερία.
Παράγωγα αυτού είναι και τα Σταματούλα (39 εμφανίσεις), Σταματίνα (20 εμφανίσεις), Σταματίκη (7), Σταμούλα (6), Σταματέλα (1), Σταματούδα (1), Σταμούλω (1), Στάμω (1), Σταμάτω (1),και τα Σταματινού, Σταμάτα, που δε συναντήσαμε στο δείγμα μας. Για το μεν Σταμάτα βρήκαμε αρκετές καταγραφές στη γενική αναζήτηση στον κατάλογο του ΟΤΕ, το Σταματινού όμως το βρήκαμε μόνο ως επίθετο.
Επίσης σχετικά είναι και τα Ματούλα (Σταμάτης – Σταματούλα και το Ματούλα υποκοριστικό), με 5 εμφανίσεις στο δείγμα μας, Μάτα(3), Ματίνα (31) και το Ματιώ το οποίο δεν καταγράψαμε στην έρευνά μας αλλά το βρήκαμε στη γενική αναζήτηση.
Την ίδια έννοια με τα προηγούμενα είχε και ένα παλαιότερο όνομα, το Δωχτινιώ (να διώξει τα άλλα θήλεα) το οποίο βρήκαμε στη γενική αναζήτηση.
(Το δείγμα μας 99.246 ανδρών και 52.927 γυναικών είναι αντιπροσωπευτικό κατά νομό και το αντλήσαμε από τους τηλεφωνικούς καταλόγου του ΟΤΕ. Για τα ονόματα που δε συναντήσαμε στην έρευνα αλλά είχαμε ενδείξεις για τη χρήση τους, κάναμε μια γενική αναζήτηση στον ηλεκτρονικό κατάλογο του ΟΤΕ – Στην ενότητα Ονομαστικός Κατάλογος στο πεδίο Ποιος συμπληρώσαμε για παράδειγμα το όνομα Σταμάτα)
Επιμέλεια – Έρευνα Ηρακλής Κακαβάνης
