Στα τέλη Σεπτέμβρη του 1929 το κλίμα ευφορίας στην αμερικανική κοινωνία ήταν έκδηλο. Και γιατί όχι; Το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης από το 1921 μέχρι και τις τελευταίες μέρες του Σεπτέμβρη είχε προσφέρει συνολική απόδοση κάτι λιγότερο από 400%! Εκατομμύρια Αμερικανοί απολάμβαναν τον πλούτο που νόμιζαν ότι είχαν.
Στις αρχές Οκτώβρη, ωστόσο, ένας πολύ μεγάλος αριθμός επενδυτών χωρίς κάποιο ιδιαίτερο λόγο κατέληξε στην απόφαση ότι ήρθε η ώρα να πουλήσει. Διάσημοι οικονομολόγοι της εποχής τροφοδοτούσαν τις θετικές προσδοκίες επενδυτών και κερδοσκόπων με αισιόδοξες εκτιμήσεις.
Το Σάββατο 19 Οκτώβρη του 1929 το Χρηματιστήριο έκανε βουτιά. Μέχρι το μεσημέρι περίπου 3,5 εκατομμύρια μετοχές είχαν αλλάξει χέρια. Ο αμερικανικός Τύπος ήταν γεμάτος από διαβεβαιώσεις ότι η πτώση ήταν κάτι παροδικό και πως η αγορά θα ανέκαμπτε πολύ σύντομα. Την Τετάρτη 23 Οκτώβρη, στο τέλος της συνεδρίασης εκδηλώθηκε νέο μαζικό κύμα πωλήσεων.
Την επόμενη μέρα, την Πέμπτη 24 Οκτώβρη σχεδόν κανείς δεν ήταν διατεθειμένος να αγοράσει. Τις πρώτες ώρες της συνεδρίασης υπήρχε σημαντικό κύμα πωλήσεων. Εξελίχθηκε όμως σε έναν ανεξέλεγκτο πανικό. Περίπου 13 εκατομμύρια μετοχές άλλαξαν χέρια και κάποιες μετοχές δεν ήταν δυνατόν να πουληθούν σε οποιαδήποτε τιμή. Η κορδέλα των συναλλαγών παρουσίασε πάλι μεγάλη καθυστέρηση, με αποτέλεσμα να βρουν πρόσφορο έδαφος οι καταστροφολογικές φήμες. Ενα πλήθος επενδυτών συγκεντρώθηκε έξω από το κτίριο του Χρηματιστηρίου στη Γουόλ Στριτ της Νέας Υόρκης πεπεισμένο ότι κάτι τρομερό συνέβαινε στην αίθουσα συναλλαγών. Η αστυνομία αναγκάστηκε να επέμβει, για να διατηρηθεί η τάξη. Μέχρι το μεσημέρι έντεκα πολύ γνωστοί κερδοσκόποι είχαν αυτοκτονήσει… Οι Αμερικανοί δεν μπορούσαν να καταλάβουν τι ακριβώς τους είχε συμβεί. Τα πρόσωπά τους δεν έδειχναν λύπη ή απογοήτευση. Εδειχναν τρόμο και απόγνωση.
Ωστόσο, ήταν μόνο η αρχή. Από τον Οκτώβρη του 1929 μέχρι και τον Ιούλη του 1932 ο βιομηχανικός δείκτης Ντάου Τζόουνς έχασε το 89% της αξίας του. Χρειάστηκαν 25 χρόνια – 1954 – για να ξαναπιάσει τα προ του «κραχ» επίπεδα.
Πολύ σύντομα οι επιπτώσεις του «κραχ» πέρασαν στην «πραγματική οικονομία». Η φτώχεια, η πείνα, η ανεργία άρχισαν να γίνονται καθημερινότητα για εκατομμύρια Αμερικανούς. Το «κραχ» του 1929 ήταν ένα από τα πιο έντονα φαινόμενα της πρώτης μεγάλης κρίσης του καπιταλισμού στον 20ό αιώνα.
Πηγή: Ριζοσπάστης