Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //
Ήταν 21 Μαρτίου 1960 όταν η αστυνομία άνοιξε πυρ κατά τη διάρκεια ειρηνικής διαμαρτυρίας στην πόλη Σάρπβιλ της Νότιας Αφρικής. Από τα πυρά των αστυνομικών σκοτώνονται 69 (ανάμεσά τους 8 γυναίκες και 10 παιδιά) διαδηλωτές και τραυματίζονται 180 (31 γυναίκες και 19 παιδιά).
Έξι χρόνια μετά τη σφαγή στο Σάρπβιλ, ο ΟΗΕ ανακήρυξε την 21η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων.
Σε δηλώσεις του (26/3- Ασς. Πρες) για το όλο ζήτημα ο πρωθυπουργός δρ. Βερβέρντ τονίζει ανερυθρίαστα: «Οι λευκοί δύνανται να ε΄πιβιώσουν εις την Νότιον Αφρικήν μολονότι τα προβλήματα της χώρας αυτής αυξάνουν από ημέρας εις ημέραν. Ο Ευρωπαίος της Νοτίου Αφρικής, του οποίου υπερισχύουν από απόψεως αριθμού οι μη λευκοί, δεν δύναται να παραμείνη αδιάφορος και να αφήση τους άλους να εργάζωνται και να διευθύνουν. Οφείλει να κατοχυρώση την κληρονομίαν του, διότι εν εναντία περιπώσει δεν θα είναι δυνατόν εις αυτόν να διατηρήση την σημερινήν του θέσιν του, την οποίαν εξησφάλισεν ακριβώς ως εκπρόσωπος του πολιτισμού. Η Νοτιααφρικανική Ενωσις εξακολουθεί να είναι το πλέον πολιτισμένον κράτος της Αφρικής και τα προβλήματά της πρέπει να αντιμετωπισθούν με θάρρος και πίστιν»
Σύμφωνα με καταγγελία της «Ενωτικής Συνδικαλιστικής Κίνησης ΥΠΑ» την Πέμπτη 22/08/2024, κατά τη διάρκεια περιόδου αυξημένης αεροπορικής κίνησης, περίπου στις 21:00 και για πάνω από…
Τα τραγικά γεγονότα απασχολούν πρωτοσέλιδα τις εφημερίδες και της Ελλάδας (ΦΩΤΟ από ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ και ΕΜΠΡΟΣ) στις οποίες υπάρχει και ρεπορτάζ στηριγμένο στα ειδησεογραφικά πρακτορεία.
Πρωτοσέλιδα η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (22.3) αναφέρει: «ΣΤΡΑΤΟΣ , ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ, ΤΑΝΚΣ ΕΦΟΡΜΟΥΝ ΚΑΤΑ ΙΘΑΓΕΝΩΝ ΚΑΙ ΦΟΝΕΥΟΥΝ ΑΔΙΚΑΡΙΤΩΣ. ΣΦΑΓΗΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΟΥΝ ΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΤΗΝ ΕΝΟΠΛΟΝ ΕΠΙΘΣΙΝ ΕΙΣ ΤΟ ΚΑΙΗΠΤΑΟΥΝ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΜΕΝΩΝ ΔΙΑΔΗΛΩΤΩΝ»
Και στηριγμένη στο Ασς. Πρες δίνει μία εικόνα των γεγονότων: « Λευκοί αστυνομικοί έβαλαον ενάντιον πλήθους ιθαγενών κατά τας νέας ταραχάς, αι οποίαι έλαβον χώραν δια δευτέραν κατά σειράν ημέραν εις τον συνοικισμόν Λαγκανέγκρο, πλησίον του Καιηπταουν. Το Λαγκανέγκρο εις εκ των συνοικισμών εις τον οποίον η αστυνομία επετέθη την Δευτέραν ενάντιον ηγανακτισμένων διαδηλωτών φονεύσασα τουλάχιστον 64 και τραυματίσασα 250 εξ αυτών. Ο έτερος συνοικισμός είναι της Σαρπβίλ εις τον οποίον χιλιάδες αστυνομικών υποστηριζόμενοι υπό τεθωρακισμένων αυτοκινήτων επέβαλον διά της βίας τη τάξιν και υπάρχει φόβος επαναλήψεως των ταραχών.
Εις Λαγκανέγκρο οι πυροσβέσται ηγωνίζοντο μέχρι μεσηβρίας να καταστείλουν οκτώ πυρκαϊας εκ των οποίων δύο εξεράγησαν εις ναούς, ενώ ελιθοβολούντο υπό των διαδηλωτών. Οι πυροσβέσται ηναγκάσθησαν να υποχωρήσουν με τους πρώτους λιθοβολισμούς αλλά επανήλθον αργότερον συνοδευόμενοι υπό αστυνομικών και τεθωρακισμένων αυτοκινήτων…
Αι σημεριναί συγκρούσεις ήρχισαν όταν ισχυραία δυνάμεις λευκών και ιθαγενών αστυνομικών προέβησαν εις έρευνας εις τον συνοιικισμόν τούτον δια την σύλληψιν των υπευθύνων των ταραχών. Οι αστυνομικοί ήσαν εξοπλισμένοι με αυτόματα όπλα, τυφέκια, περίστροφα και ράβδους και υπεστηρίζοντο υπό δύο θωρακισμένων οχημλάτων..»
Τα γεγονότα προκαλούν διεθνή κατακραυγή
Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (23/3) μεταφέρει τις σχετικές ανταποκρίσεις: «Η ΕΣΣΔ διαβεβαίωσε τους Αφρικανούς ότι η Σοβιετική Ενωση υποστηρίζει ευθαρσώς αυτούς εις τον αγώνα των κατά της κυβερνήσεως της Νοτίου Αφρικής…Αι καρδιαί του σοβιετικού λαού είναι έμπλεαι οργής και αγανακτήσεως δια τας διαπρατομένας εις την Νότιον Αφρικήν δολοφονίας. Ο σοβιετικός λαός υποστηρίζιε ανεπιφυλάκτος τον δίκαιον αγώνα του γηγενούς πληθυσμού της Νοτιαφρικανικής Ενώσεως και αξιοί την αυστηροτάτην τιμωρίαν των δολοφόνων…
Αι Ηνωμέναι Πολιτείαι αποκηρύσουν την βίαν υπό οιανδήποτε μορφήν και ελπίζουν ότι οι ιθαγενείς κάτοικοι της Νοτίου Αφρικής θα δυνηθούν να λάβουν ικανοποίησιν διά τα παράπονά των με ειρηνικά μέσα. Ενώ αι Ηνωμέναι Πολιτείαι δεν προβαίνουν συνήθως εις σχόλια περί εσωτερικών υπποθέσων κυβερνήσεων μετά των οποίων έχουν διπλωματικάς σχέσεις, δεν δύνανται ειμή να εκφράσουν την λύπην των διά τας απωλείας συνεέπια των μέτρων των ληφθέντων κατά των διαδηλωτών εις την Νότιον Αφρικήν…
Λονδίνον: Πενήντα εργατικοί βουλευταί υπέγραψαμ διαμαρτυρίαν διά τον φόνον 63 ιθαγενών κατά τα γεγονότα εις νότιον Αφρικήν. Διά της διαμαρτυρίας αυτής η αγγλική κυβέρνησις καλείται να προβή εις παραστάσεις παρά τη κυβερνήσει της Νοτιαφρικανικης Ενώσεως και να ζητήση από την τελευταίαν όπως άρη τα περιοριστικά μέτρα εις τας μετακινήσεις των ιθαγενών…»
Τη δική του οπτική δίνει το ΕΜΠΡΟΣ (26/3)
«…Οι ιθαγενείς χωρίς να φθάσουν εις ανοικτήν επανάστασιν, διαμαρτύροντο δια τους περιορισμούς μετακινήσεως και εργασίας των, καθώς και δια την αβάστακτον φορολογίαν (χαράτσι) των πενιχρών των ημερομισθιών. Εν γένει η πολιτική δυσμενών διακρίσεων (Απαρτχαιντ) της κυβερνήσεως έχει καταστήσει δραματικήν την ζωή των 13.000.000 εγχρώμων τους οποίους θέλουν μερικοί «καλοί Λευκοί» νε μεταβάλουν εις υποζύγια των 2.000.000 εκεί εκπροσώπων της Καυκασίας φυλής.
Η κυβέρνησις του δόκτορος Χέντρικ Φερβάντ έχει τώρα να αντιμετωπίση πραγματικήν εξέγερσιν των μαύρων, οι οποίοι κατήλθον εις γενικήν απεργίαν που παραλύει τας βιομηχανίας της χώρας και ανεγείρουν οδοφράγματα. Τα όπλα των, όμως, είναι εκείνα του αρχαίου Δαυιβ, δηλαδή σφενδόναι και τόξα. Και με αυτά πρέπει να αμυνθούν κατά των τανκς και των αεροπλάνων των κυριάρχων των, δια να προστατεύσουν την ζωή των…»
Η εξέλιξη
Στις 30/3 συγκαλείται το Συμβούλιο Ασφάλειας του ΟΗΕ για να καταδικάσει τα γεγονότα μετά από αίτημα κυρίως Αφρικανικών χωρών. Η στάση όμως «στρουθοκαμήλου» μεγάλων αποικιοκρατικών χωρών (π.χ Αγγλία, Γαλλία) παρά το ότι οι σφαγές τέθηκαν στην ημερήσια διάταξη, να θεωρηθεί ως εσωτερικό ζήτημα» δεν επέτρεψε την καταδίκη από μέρους του ΟΗΕ.
Στις 29/3 η «Βουλή» της Νότιας Αφρικής ψηφίζει νόμο που απαγορεύει τη λειτουργία των κομάτων Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο και Παναφρικανικό Κογκρέσο. Στις 8 Απρίλη, ο γενικός εισαγγελέας της Νότιας Αφρικής απαγόρευσε το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο και το Παναφρικανικό Κογκρέσο, τα οποία πέρασαν στην παρανομία, χωρίς, φυσικά, να σταματήσουν την δράση τους.
Στις 30 Μάη το καθεστώς επιβάλει καθεστώς «έκτακτης ανάγκης» το οποία κράτησε μέχρι τις 31 Αυγούστου του 1960. Κατά την διάρκεια αυτή πραγματοποιήθηκε πογκρόμ συλλήψεων και φυλακίσεων του αντιρατσιστικού κινήματος.
Η σφαγή του Σάρπβιλ έμεινε στην ιστορία ως η αρχή του τέλους του Απαρτχάιντ αν και αυτό κράτησε άλλα 30 χρόνια. Ήταν η αρχή όπου η διεθνής κοινή γνώμη είδε το αληθινό πρόσωπο του Απαρτχάιντ. Όλο και περισσότερες χώρες κήρυξαν εμπάργκο και η Ν. Αφρική βρέθηκε σε διεθνή απομόνωση. Δημοσιογράφος και εκδότης της εφημερίδας «Η Άλλη Άποψη της Ημαθίας» και του alli-apopsi.gr. Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, περιοδικά και site εδώ και δεκαετίες, ενώ έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε μια σειρά ιστορικά συνέδρια και ημερίδες. Έχει εκδώσει 9 βιβλία και συμμετέχει σε συλλογικούς τόμους.
