Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //
Στις 10 Μάρτη 1944 συγκροτήθηκε στη Βίνιανη Ευρυτανίας η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), η οποία αποτελούνταν από τους Ευριπίδη Μπακιρτζή (πρόεδρο), Μανώλη Μάντακα, Γιώργη Σιάντο, Ηλία Τσιριμώκο και Κώστα Γαβριηλίδη.
Στις 18 Απρίλη 1944 η ΠΕΕΑ, έχοντας διευρυμένη σύνθεση, ανασχηματίστηκε και κατένειμε ως εξής τις αρμοδιότητές της:
Αλέξανδρος Σβώλος, καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος της ΠΕΕΑ και γραμματέας των Εξωτερικών, της Παιδείας, των Θρησκευμάτων και της Λαϊκής Διαφώτισης. Ευρυπίδης Μπακιρτζής, αντιπρόεδρος της ΠΕΕΑ και γραμματέας Επισιτισμού. Ηλίας Τσιριμώκος, γραμματέας της Δικαιοσύνης. Γιώργης Σιάντος, γραμματέας των Εσωτερικών. Εμμανουήλ Μάντακας, γραμματέας των Στρατιωτικών. Νικόλαος Ασκούτσης, γραμματέας της Συγκοινωνίας. Άγγελος Αγγελόπουλος, καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, γραμματέας των Οικονομικών. Πέτρος Κόκκαλης, καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, γραμματέας της Κοινωνικής Πρόνοιας. Κώστας Γαβριηλίδης, γραμματέας της Γεωργίας. Σταμάτης Χατζήμπεης, γραμματέας της Εθνικής Οικονομίας.
Είναι εξοργιστικό να παρακολουθεί κανείς τη λασπομαχία ανάμεσα στη ΝΔ, στον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ τις μέρες αυτές που καίγεται το πελεκούδι, ο λαός τσουρουφλίζεται…
Στις 19 Απριλίου 1944 δημοσιεύεται το νέο διάγγελμα της που γίνεται εμφανές από το περιεχόμενο της ότι στην ουσία γινόταν από την πλευρά των ΚΚΕ-ΕΑΜ ένας αγώνας δρόμου για την προσέλκυση αστικών δυνάμεων, μέσω μιας σειρά υποχωρήσεων, θεωρώντας ότι έτσι θα πίεζαν την κυβέρνηση του Καΐρου και θα διαπραγματεύονταν από καλύτερες θέσεις κάτι που τελικά αποδείχτηκε βαθιά λαθεμένο. Παρουσιάζουμε στη συνέχεια ολόκληρο το Διάγγελμα.
Ολόκληρο το διάγγελμα της ανασυγκροτημένης ΠΕΕΑ
«Έλληνες και Ελληνίδες
Η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης που ήταν το απαραίτητο όργανο για τον εθνικός αγώνα και για την πολιτική διοίκηση των ελευθέρων περιοχών και που έκανε ως τώρα έργο αξιόλογο, αποχτάει μια πολύ πλατύτερη βάση για να συνεχίσει την προγραμματική της δράση της. Ελληνες με διάφορες πολιτικές πεποιθήσεις θέλησαν, ανεβαίνοντας στα ελεύθερα και δοξασμένα βουνά της Ελλάδας, να πραγματοποιήσουν με έργα και όχι λόγια την εθνικήν ενότητα εναντίον του εχθρού, για να ενισχύσουν τον απελευθερωτικόν αγώνα του Λαού και να συντελέσουν όσο μπορούν στον τελικό σκοπό ενός γενικούς εθνικού συνασπισμού με ενιαία κυβέρνηση, μ’ ενωμένο στρατό και ενωμένον ολόκληρο το Λαό και για να επιδιώξουν την προπαρασκευή μιας ομαλής εισόδου στον ελεύθερο πολιτικό βίο. Έτσι ενωθήκαμε όλοι με την κοινή πεποίθηση πώς έχουμε καθήκον όχι μόνο να συνεχίσουμε στο πλευρό των Συμμάχων τον αγώνα για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Γερμανούς και τους Βουλγάρους, μα και να ζητήσωμε με κάθε προσπάθεια την πλήρη εθνική μας ενότητα και ακόμα να σταθούμε εμείς πλάι στο λαό για να μπορέσει να λύσει μόνο με την κυρίαρχη θέλησή του, τα ζητήματα του, χωρίς πραξικοπήματα, χωρίς δικτατορίες, χωρίς τη βία προσώπων ή ομάδων. Το καθήκον μας αυτό θα το κάνωμε αδιαφορώντας για κάθε μας θυσία.
Η Επιτροπή ανασυγκροτημένη στέλνει το θερμότερο της χαιρετισμό στις μαχόμενες δυνάμεις του ΕΛΑΣ που δοξάζει τα όπλα μας και δείχτηκε άξιος της ευγνωμοσύνης του Έθνους. Χαιρετίζει τις ένοπλες Ελληνικές αδελφικές δυνάμεις της Μέσης Ανατολής, καθώς και τις πατριωτικές Οργανώσεις της Αιγύπτου που επιδιώκουν τον ίδιο με μας ενωτικό σκοπό.
Σκύβουμε ευλαβικά μπροστά στις εκατόμβες των ηρωικών θυμάτων του αγώνα, τα’ αναρίθμητα κορμιά που ρίχνουν κάθε μέρα στη σκλαβωμένη Ελλάδα ο κατακτητής και τα ελληνικά οργανά του, χωρίς ν α μπορέσουν να δαμάσουν ούτε μια στιγμή το φρόνημα του αγωνιζόμενου Λαού.
Η Επιτροπή στέλνει επίσης χαιρετισμό τιμής, θαυμασμού και ευγνωμοσύνης σ’ όλο το λαό των ελεύθερων περιοχών που προσφέρει τόσες θυσίες, τόσες υπηρεσίες στον αγώνα, με τόσες δυσκολίες και στερήσεις.
Έχοντας υπόψη τις επικείμενες συζητήσεις του Καϊρου που θα συνεισφέρουμε όσο μπορούμε για την ευόδωσή τους, πιστεύουμε πώς άμα παραπεμφούν τα βασικά ζητήματα του λαού στην κυρίαρχη θέλησή του, μ΄ ένα ελεύθερο δημοψήφισμα πριν από κάθε επιστροφή του βασιλιά και με μια Συνταγματική Συνέλευση, θα πραγματοποιηθεί η εθνική ενότητα γύρω από τους σκοπούς που βάζουν ο εθνικός αγώνας και οι επιτακτικές αξιώσεις του Λαού για το μέλλον του, με μιάν ενιαία Κυβέρνηση με τμήματα στην Ελεύθερη Ελλάδα και έξω απ’ αυτήν. Έτσι θα ολοκληρωθεί, θα δυναμώσει ακόμα περισσότερο ο απελευθερωτικός αγώνας στο πλευρό των Συμμάχων και θα συντελέσει στην κοινή νίκη των Ενωμένων Εθνών.
Εμείς δίνουμε απ’ αυτή τη στιγμή και πάλι το χέρι σ’ όσους πιστεύουν και θέλουν τον κοινό αγώνα εναντίον των εχθρών. Τους καλούμε όλους να ενταχθούν μαζί μας για την κοινή νίκη. Κάθε διαίρεση εξυπηρετεί μόνο τους εχθρούς. Δίνουμε γι’αυτό το παράδειγμα της ενότητας με το μαχόμενο Λαό. Κάναμε και κάνουμε ότι μπορούμε για την ενότητα, γιατί ξέρουμε τι προσφέρουμε έτσι στην Πατρίδα ας και στη νίκη.
Είμαστε σταθερά προσανατολισμένοι στις αρχές του Συμμαχικού αγώνα που διακηρύχθηκαν στις πιο επίσημες κοινές δηλώσεις και κορυφώνονται στην οριστική καταδίκη του φασισμού και στην πίστη στην ελευθερία και κυριαρχία των Λαών. Άσοι γίνονται θεληματικά όργανα του καταχτητή ας αναλογιστούν πώς το Ελληνικό αίμα που χύνουν, όχι μόνο θα πέσει επί τας κεφαλάς των, μα και μάταια το χύνουν, γιατί δεν πρόκειται τίποτα να πετύχουν. Γιατί πάνω απ’ όλους μας είναι ο ο λαός και τα δικαιώματά του. Ποιος θα μπορέσει ν’ αντισταθεί αύριο στη θέληση του, το αίμα που έχυσε και χύνει για τη λευτεριά;
Ποιος τολμά να φανταστεί πώς την εποχή μας, που ολόκληρος ο κόσμος με τον τιτάνιο αγώνα των Ενωμένων Εθνών σκοτώνει για πάντα το τέρας του φασισμού, αυτό που κουρέλιασε κάθε ανθρώπινη αξία κι’ έριξε τους λαούς μέσα σ’ ένα κατακλυσμό αίματος και φθοράς, ποιος μπορεί να φανταστεί πως θα εμποδιστεί ο λαός να γίνει νοικοκύρης στο σπίτι του και να οργανώσει τη ζωή του όπως θέλει; Οι ηθικές αρχές της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της προόδου, της κοινωνικής δικαιοσύνης και των λαοκρατικών θεσμών, η αντίθεση στη βία, στη μισαλλοδοξία και την καταπίεση κάθε είδους φασισμού είναι αρχές που τις λαχταράει ο λαός. Αυτό σημαίνει το σύνθημα της Λαοκρατίας που συγκινεί παντού τις μάζες, που έγινε τραγούδι των νέων, πράξη κι απαίτηση των μεγάλων και που εμπνέει σ’ αποφασιστικές θυσίες την αγωνιζόμενη Ελλάδα. Ποιος θα μπορέσει ν’ αγνοήσει το ιστορικό αυτό αίτημα του Λαού;
Η ΠΕΕΑ χαιρετίζει με ιδιαίτερο ενθουσιασμό τους θεσμούς της Αυτοδιοίκησης που γεννήθηκαν στην ελεύθερη Ελλάδα από την ανάγκη των πραγμάτων και το αίσθημα του Λαού. Είναι θεσμοί δημοκρατικοί. Δίνουν περιεχόμενο και βάθος στη Λαϊκή Κυριαρχία. Θα τους περιβάλλουμε με στοργή και θα τους ενισχύσουμε γιατί πιστεύουμε πως ο Λαός, κυρίαρχος, δεν θα θελήσει να τους εγκαταλείψει. Γιατί όσες ατέλειες κι αν παρουσιάζει σήμερα ή λειτουργία τους, όμως είναι δικοί του θεσμοί.
Από την αρχή που ιδρύθηκε η ΠΕΕΑ επεδίωξε και θα επιδιώξει με μεγαλύτερη δύναμη πολλά και βαρειά καθήκοντα που θα της επιβάλουν οι περιστάσεις. Θα προσπαθήσουμε να ανακουφίσουμε όσο μπορούμε τις μεγάλες επισιτιστικές ανάγκες του Λαού κι ιδιαίτερα των ορεινών [περιοχών που τόσα προσφέρουν στον αγώνα. Θα προσέξουμε ιδιαίτερα, έστω και με πρόχειρα μέσα, τις ανάγκες της υγιεινής, της κοινωνικής πρόνοιας, της μόρφωσης των πληθυσμών. Η επιβίωση του Λαού είναι πρωταρχικός σκοπός. Θα προσέξουμε ιδιαίτερα τους πληθυσμούς της Μακεδονίας και Θράκης που τους βαραίνει διπλή σκλαβιά. Θα τους βοηθήσουμε ν’ αντισταθούν στη μανία των Βουλγάρων καταχτητών που ζητάν ν’ αλλάξουν με τη βία την εθνική τους υπόσταση. Η κατάσταση κι οι ανάγκες του αγωνιζόμενου Μωρηά θάναι επίσης αντικείμενο ξέχωρης φροντίδας της Επιτροπής. Θα κάναμε τέλος ότι είναι δυνατό μέσα στις δυσκολίες του αγώνα να εξασφαλίσουμε τη ζωή, την προσωπική ελευθερία και την ασφάλεια των πολιτών. Έχουν κιόλας από χτες σ’ ένα τέτοιον αγώνα και που δεν μπορούν να ελαττώσουν τη σημασία του, καταβάλλεται κάθε προσπάθεια ν’ αποφεύγονται και να τιμωρούνται από όλους τους υπεύθυνους. Δεν θα θεωρήσουμε εχθρούς μας εκείνους που δεν είναι μαζί μας. Όσοι όμως μένουν αδιάφοροι στον αγώνα πρέπει να νιώσουν πώς θα συγκεντρώσουν μια μέρα την περιφρόνηση του Λαού. Σεβόμαστε τις ιδέες καθενός, αλλά πρέπει ν’ αμυνθούμε εναντίον των προδοτών με όλα τα νόμιμα μέσα. Δεν έχομε δικαίωμα να παραδώσομε τον αγώνα στους εχθρούς. Δεν μπορούμε να ανεχθούμε τα ελληνόφωνα δυστυχώς γερμανικά τάγματα ασφαλείας που όχι μόνον ο Λαός έχει καταδικάσει, αλλά κι’ οι μεγάλοι μας Σύμμαχοι τόσο πανηγυρικά κι’ ανεπιφύλακτα έχουν στιγματίσει. Αυτοί είναι οι εχθροί του έθνους κι’ έχομε καθήκον να τους πολεμήσουμε.
Είναι περιττό να επαναλάβουμε πώς η Εκκλησία και η Θρησκεία απολαμβάνουν και θ’ απολαμβάνουν τον πιο μεγάλο σεβασμό. Το ίδιο κι η ιδιωτική περιουσία. Όποιος κάνει μιάν απλή διαδρομή στις ελεύθερες περιοχές θ’ αντιληφθεί τι αισχρές συκοφαντίες έχουν ξεχυθεί πάνω σ’ αυτά τα ζητήματα για να βλάψουν σκόπιμα τον αγώνα.
Έλληνες αξιωματικοί και υπαξιωματικοί
Ο λαός δημιουργεί αυτή τη στιγμή τη νέα μας ιστορία. Δημιουργεί τη λευτεριά του. Δεν περιμένει μοιρολατρικά να του τη χαρίσουν έστω και οι καλύτεροι φίλοι του. Τη σφυρηλατεί με το σπαθί του, την πλάθει με τον ιδρώτα του μόχθου του, με τα δάκρυα της σκλαβιάς του. Την ποτίζει παντού με το αίμα του. Έχει πλέρια τη συνείδηση πως ο αγώνας του αρχίζοντας απ’ το Αλβανικό και το Μακεδονικό μέτωπο είναι ένα μέρος του αγώνα των Συμμάχων όπου προσέφερε και προσφέρει όλες τους τις δυνάμεις, όλη του την ψυχή. Ενωθείτε γύρω από τα συνθήματα που δονούν εδώ πάνω τον αμόλυντο αέρα των βουνών όπου ζωντανεύουν όλοι οι θρύλοι των Ελληνικών αγώνων και ξαναγεννιούνται τα μεγάλα χρόνια. Η ελληνική σημαία υψώθηκε και πάλι κι η Λευτεριά αναστήθηκε στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας. Αναπνεύστε μαζί μας το αέρα που δεν μολύνει η ντροπή της σκλαβιάς και της τρομοκρατίας της γερμανόδουλης Κυβέρνησης των Αθηνών και των μισθοφόρων της. Και σηκωθείτε όλοι ενωμένοι αποφασιστικοί, όχι για να περιφρουρήσετε την Ελεύθερη Ελλάδα μα για να μη μείνει ελληνική γωνιά κάτω από τη σκλαβιά. Εδώ είναι η θέση κάθε αληθινού πατριώτη αξιωματικού. Έτσι μόνο θ’ απομονωθούν τα όργανα του καταχτητή. Αλλιώς θα μεγαλώσει η ντροπή της Ελλάδος κι η ζημιά της αύριο στο Συνέδριο της Ειρήνης
Ελληνες, Ελληνίδες
Ενωθείτε. Κάθε διαίρεση μας είναι σκοπός και έργο του καταχτητή που τον δυναμώνει στην απάνθρωπη κι εξοντωτική δράση του. Σοι γίνονται όργανα των Γερμανών και των Βουλγάρων, όσοι είναι φίλοι των εχθρών του αγωνιζόμενου Έθνους, όσοι είναι εχθροί της Ελευθερίας, είναι εχθροί του Λαού. Δεν είναι Έλληνες.
Μην αφήσετε να σας δηλητηριάζουν με συκοφαντίες και ψευτιές όσοι διαβάλλοντας τον εθνικό αγώνα εξυπηρετούν συνειδητά ή ασυνείδητα τον εχθρό. Μάθετε όσοι το αγνοείται πώς πάνω στα Ελληνικά βουνά δημιουργήθηκε ένας νέος κόσμος. Θ’ αρκούσε να τον δείτε από κοντά, να τον ζήσετε για να νοιώσετε πώς βγήκε ολοζώντανος απ’ τα ίδια τα σπλάχνα του Λαού και να τον αγκαλιάσετε αν είστε πραγματικοί φίλοι του Λαού.
Νέοι και Νέες
Νοιώθουμε βαθειά τον παλμό σας. Βλέπουμε τις θυσίες σας. Αισθανόμαστε την αγανάκτησή σας. Θαυμάζουμε την αυταπάρνησή σας. Συγκινούμεθα με τη χαρά της καθημερινή σας δημιουργίας.
Σ σας στηρίζεται η νέα Ελλάδα. Σεις θα νομιμοποιήσετε με τη δροσερή ψυχή σας το νέο πνεύμα του Λαού, τις ελπίδες και τις αξιώσεις του. Σεις θα κρατήσετε ψηλά τη σημαία της ξαναγεννημένης και λαοκρατικής Ελλάδας.
Οι κατακτητές μας μεταχειρίζονται μ’ έναν τρόπο που θ’ αποτελέσει αιώνιο στίγμα της ιστορίας τους.
Ελάτε όλοι οι Έλληνες ενωμένοι να τους απαντήσουμε όπως απαντήσαμε, όπως απάντησε άλλοτε ο Κολοκοτρώνης στον Ιμπραήμ μέσα στα ερείπια του κατακαμένου τότε Μωρηά. «Όχι τα κλαριά να κόψεις όχι τα δένδρα, όχι τα σπίτια που μας έκαψες, μόνο πέτρα πάνω στην πέτρα να μη μείνει, εμείς δεν προσκυνούμε. Τι τα δένδρα αν τα κόψεις και τα κάψεις, την γην δεν θέλει να τη σηκώσεις κι η ίδια γης τα έθρεψε αυτά μένει δική μας και τα ματακάνει. Μόνον ένας Έλληνας να μείνει πάντα θα πολεμούμε. Και μην ελπίζεις πώς την γην ετούτη θα την κάνεις δική σου. Βγάλτο απ’ το νου σου»
Στην έδρα της Επιτροπής
19 Απριλίου 1944»
Δημιουργός και διαχειριστής του Ατέχνως. Δημοσιογράφος – Συγγραφέας. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Από το 1991 έως το 2013 εργάστηκε στον Ριζοσπάστη. Από το 2013 αρθρογραφεί σε διαδικτυακά Μέσα. Από το 2010 συνεργάτης του περιοδικού «Θέματα Παιδείας».
Facebook
