Μόνο θαυμασμό και περηφάνεια προκαλούν τα επιτεύγματα των Κουβανών αθλητών και αθλητριών που πήραν μέρος στους 32ους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, κατακτώντας συνολικά 15 μετάλλια και πραγματοποιώντας σπουδαίες επιδόσεις σε μια σειρά αθλήματα.
Αφήνοντας πίσω της πολύ μεγαλύτερες χώρες με πλούσια αθλητική παράδοση, η μικρή σοσιαλιστική Κούβα των 11 εκατομμυρίων κατοίκων κατατάχθηκε στην 14η θέση της διοργάνωσης, έχοντας κατακτήσει επτά χρυσά, τρία αργυρά και πέντε χάλκινα μετάλλια. Ασφαλώς δεν είναι η πρώτη φορά που η Κούβα, παρά τις τεράστιες δυσκολίες και τον εξηκονταετή οικονομικό, εμπορικό και χρηματοπιστωτικό αποκλεισμό που έχουν επιβάλλει οι ΗΠΑ, θριαμβεύει σε Ολυμπιακούς Αγώνες.
Το 2004 στην Αθήνα η Κούβα ήταν στην 11η θέση με συνολικά 27 μετάλλια. Το 2008 στο Πεκίνο κατέκτησε την 19η θέση έχοντας αποσπάσει 30 μετάλλια, ενώ στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου το 2012 βρέθηκε στην 16η θέση με συνολικά 15 μετάλλια.
Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση τον συνολικό αριθμό των μεταλλίων που έχει κατακτήσει σε Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, η Κούβα είναι δεύτερη, μετά τις ΗΠΑ, σε όλη την αμερικάνικη ήπειρο με 241 μετάλλια (85-71-85). Βρίσκεται δηλαδή σε υψηλότερο βάθρο σε σχέση με χώρες-μεγαθήρια όπως η Βραζιλία (150), το Μεξικό (73) και η Αργεντινή (77), ενώ είναι πρώτη σε ολυμπιακά μετάλλια ανάμεσα στα ισπανόφωνα έθνη (η Ισπανία έχει συνολικά 167 μετάλλια).
Η σπουδαία αθλητική παράδοση της Κούβας είναι απότοκο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Με μοναδικό χορηγό την μέριμνα του σοσιαλιστικού κράτους, μακριά από τον εκχυδαϊσμό της εμπορευματοποίησης, οι Κουβανοί αθλητές ήταν και παραμένουν πρεσβευτές του λαού και της Επανάστασης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτέλεσε ο σπουδαίος πυγμάχος Τεόφιλο Στίβενσον, ο οποίος την δεκαετία του 1970 απέρριψε πρόταση 5 εκατομμυρίων δολλαρίων από τις ΗΠΑ προκειμένου να γίνει «επαγγελματίας» και να αγωνιστεί ενάντια στον πρωταθλητή Μοχάμεντ Άλι. Η απάντηση που είχε δώσει τότε αρνούμενος την πρόταση έμεινε στην ιστορία: «Τι είναι πέντε εκατομμυρία δολάρια μπροστά στην αγάπη 8 εκατομμυρίων Κουβανών;».
Ξεπερνώντας τεράστιες δυσκολίες, συνεχή οικονομικό, πολιτικό και μιντιακό πόλεμο, η Κουβανική σημαία κυμμάτισε περήφανα και στο Τόκιο. Κι’ αν είναι κάτι που πρέπει να κρατήσουμε, πέραν της συγκομιδής των 15 μεταλλίων, είναι το μήνυμα που έστειλε με τις δηλώσεις του ο Κουβανός αθλητής της πυγμαχίας και χρυσός ολυμπιονίκης Χούλιο Σέσαρ λα Κρους μετά τη νίκη του απέναντι στον λιποτάκτη πρώην συμπατριώτη του και πολιτογραφημένο Ισπανό Εμάνουελ Ρέγιες Πλα: «Πατρίδα ή Θάνατος! Θα νικήσουμε».