Σαν σήμερα 💥 2 Μαΐου
__Γεγονότα και πρόσωπα
που έμειναν στην ιστορία
1519 Πέθανε ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, Ιταλός ζωγράφος, γλύπτης, επιστήμονας, εφευρέτης, οραματιστής, η προσωποποίηση του αναγεννησιακού ανθρώπου
1536 Η βασίλισσα της Αγγλίας, Άννα Μπολέυν, συλλαμβάνεται και φυλακίζεται κατηγορούμενη για μοιχεία, αιμομιξία, προδοσία και μαγεία.
1729 Γεννήθηκε η Αικατερίνη η Μεγάλη, αυτοκράτειρα της Ρωσίας
1808 Ξεσπά ο Πόλεμος της Ιβηρικής Χερσονήσου: Ο λαός της Μαδρίτης ξεσηκώνεται εναντίον της γαλλικής κατοχής. Αργότερα ο Φρανθίσκο Γκόγια αποτυπώνει αυτό το γεγονός στον πίνακα “η 2α Μαΐου 1808″ (μαζί με το “ταίρι” του, τον πίνακα “3η Μαΐου 1808, εκτίθεται στο Μουσείο ντελ Πράδο, στη Μαδρίτη).
1892 Γεννήθηκε ο “Κόκκινος Βαρόνος”, ο Γερμανός πιλότος Μάφρεντ φον Ριχτόφεν, ο οποίος πήρε την επωνυμία ο “Άσος των άσων” κερδίζοντας 80 αερομαχίες κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο
1893 Διοργανώνεται στο Παναθηναϊκό Στάδιο το πρώτο συλλαλητήριο στην Ελλάδα για την Εργατική Πρωτομαγιά, με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη. Σε αυτό πήραν μέρος περίπου 2.000 εργάτες, οι οποίοι ενέκριναν ειδικό ψήφισμα με βασικά αιτήματα την Κυριακάτικη αργία, το 8ωρο και τη σύνταξη. Το ψήφισμα επιδόθηκε στη Βουλή, αλλά αντιμετωπίστηκε με χλευασμό. Ο Στ. Καλλέργης επιχείρησε να το διαβάσει στους δημοσιογράφους που βρίσκονταν εκεί, ωστόσο συνελήφθη από την αστυνομία και παραπέμφθηκε στο Πλημμελειοδικείο, το οποίο και τον καταδίκασε σε 10ήμερη φυλάκιση (902.gr)
1919 Η 1η Μεραρχία του ελληνικού στρατού αποβιβάζεται στη Σμύρνη με εντολή του συμμαχικού συμβουλίου και γίνεται δεκτή με ενθουσιασμό από το πολυπληθές ελληνικό στοιχείο της πόλης.
1933 Μία ημέρα μετά από την Πρωτομαγιά, η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση του Α. Χίτλερ στη Γερμανία διαλύει όλες τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, που δεν πρόσκειντο στους Ναζί. Τάγματα εφόδου (S.A.) καταλαμβάνουν τα γραφεία των συνδικάτων και συλλαμβάνουν τους συνδικαλιστές.
1935 Υπογράφεται Σύμφωνο Αμοιβαίας Βοήθειας μεταξύ Σοβιετικής Ένωσης και Γαλλίας, το οποίο προέβλεπε κοινή δράση στην περίπτωση επίθεσης σε κάποια από τις δύο χώρες. Η ναζιστική Γερμανία αντέδρασε έντονα και άμεσα, οι δε αντιδράσεις της θεωρήθηκαν από τη Μ. Βρετανία «πλήρως δικαιολογημένες», ενώ όπως δήλωσε ο ίδιος ο Λόυντ Τζορτζ (τέως Πρωθυπουργός) από το βήμα του βρετανικού κοινοβουλίου, «ο Χίτλερ θα ήταν προδότης της Γερμανίας αν δεν υπερασπίζονταν τη χώρα του».
1938 Πέθανε η Γαλλίδα ιερόδουλη Αδελίνα Γκιτάρ, γνωστότερη ως Μαντάμ Ορτάνς (γεννήθηκε το 1863) γνωστή στην Ελλάδα στις αρχές του εικοστού αιώνα, όταν εγκαταστάθηκε στην Κρήτη. Τις τελευταίες 10ετίες της ζωής της έζησε στην Ιεράπετρα Η Μαντάμ Ορτάνς αποτέλεσε την ηρωίδα σε πολλά λογοτεχνικά έργα, όπως στο Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά του Νίκου Καζαντζάκη, ενώ στον κινηματογράφο την υποδύθηκε η ηθοποιός Λίλα Κέντροβα.
1940 Ματαιώνονται οριστικά οι Ολυμπιακοί Αγώνες, λόγω των πολεμικών γεγονότων. Αρχικά ήταν προγραμματισμένοι να γίνουν στο Τόκιο και στη συνέχεια στο Ελσίνκι.
1941 Ο 17χρονος μαθητής Μαθιός Πόταγας εκτελείται στη Βυτίνα από τις δυνάμεις Κατοχής. Είναι ο πρώτος αντιστασιακός: Aμέσως μετά την κατάληψη της Πάτρας στις 26 Απριλίου 1941 η μεραρχία «Σωματοφυλακή SS Αδόλφος Χίτλερ» κινείται νότια με κατεύθυνση την Καλαμάτα. Λίγο έξω από τη Βυτίνα, στη γέφυρα Κουτρουμπή βρίσκει απέναντί της έναν ατρόμητο έφηβο που υψώσει το χέρι του φωνάζοντας: «Σταθείτε. Δεν θα μας σκλαβώσετε. Είμαι εδώ μόνος. Αλλά η Ελλάδα ολόκληρη ακολουθεί». Μόλις ο διερμηνέας μετέφρασε τα λόγια του αμούστακου νέου, ο διοικητής της επίλεκτης γερμανικής μονάδας εκτέλεσε εν ψυχρώ τον ηρωικό μαθητή. Διέταξε δε τους στρατιώτες του να πολτοποιήσουν το κεφάλι του Μάθιου Πόταγα με μία μεγάλη πέτρα, γιατί, κατά τη ναζιστική ιδεολογία αυτό το τέλος πρέπει να έχουν όσοι αντιστέκονται… (Μανώλης Γλέζος, Εθνική Αντίσταση 1940–1945, Εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 2006, τόμος Α’, σελ. 339–341)
1941 Πέθανε η συγγραφέας Πηνελόπη Δέλτα (27 Απριλίου πήρε δηλητήριο, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την κατάληψη της Αθήνας από τους Γερμανούς)
1943 Ιδρύεται το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ
1945 Β΄ Παγκόσμιος _Πτώση του Βερολίνου. Οι Σοβιετικοί καταλαμβάνουν το κτήριο του Ράιχσταγκ. Η μάχη του Βερολίνου _γνωστή ως Επιχείρηση Στρατηγικής Επίθεσης στο Βερολίνο από την Σοβιετική Ένωση, καθώς και ως Πτώση του, αποτελεί τον θρίαμβο του Κόκκινου Στρατού, που περικύκλωσε την πόλη στις 20 Απριλίου: οι δυνάμεις υπό τον στρατάρχη Γκεόργκι Ζούκοφ, προχωρώντας από ανατολικά και νότια, άρχισαν να βομβαρδίζουν το κέντρο του Βερολίνου, ο Ιβάν Κόνεφ πέρασε την Στρατιωτική Ομάδα Κέντρου και προχώρησε προς τα νότια προάστια ενάντια σε μια φρουρά, που αποτελούνταν από διάφορες αποδεκατισμένες μεραρχίες της Βέρμαχτ και των Βάφφεν-ΣΣ, μαζί με ελλειπώς εκπαιδευμένες μονάδες των Φόλκστουρμ και της Νεολαίας του Χίτλερ, συνολικά 90.000 άνδρες και γυναίκες. Εντός της επόμενης εβδομάδας ο Κόκκινος Στρατός κατέλαβε την υπόλοιπη πόλη. Στις 30 Απριλίου, ο Χίτλερ αυτοκτόνησε (ενώ αρκετοί αξιωματούχοι του το έκαναν λίγο αργότερα). Η πόλη ουσιαστικά παραδόθηκε στις 2 Μαΐου αλλά οι μάχες συνέχισαν στα ΒΔ, τα δυτικά και τα ΝΔ μέχρι το τέλος του πολέμου στην Ευρώπη στις 8 (ή στις 9 Μαΐου με βάση την ώρα Μόσχας στην ΕΣΣΔ) καθώς μερικές γερμανικές μονάδες πολεμούσαν στα δυτικά για να έχουν την δυνατότητα παράδοσης στους Δυτικούς …
1949 Ο Άρθουρ Μίλερ τιμάται με το βραβείο Πούλιτζερ για το θεατρικό έργο του “Ο Θάνατος του Εμποράκου”.
1953 Πραγματοποιείται η ενθρόνιση του Βασιλιά Χουσεΐν Α΄ της Ιορδανίας, ο οποίος διαδέχεται σε ηλικία 16 ετών τον πατέρα του Βασιλιά Αμπντάλα Α’.
1955 Ο Τένεσι Ουίλιαμς τιμάται με βραβείο Πούλιτζερ για το θεατρικό του έργο “Λυσσασμένη Γάτα”.
1957 Πεθαίνει ο Αμερικανός Γερουσιαστής Τζόζεφ Μακάρθι, γνωστός για τις διώξεις εναντίον των κομμουνιστών ή των υπόπτων ως κομμουνιστών, που ξεκίνησε το 1950 στις ΗΠΑ (ο λεγόμενος «Μακαρθισμός»). Εκατοντάδες κομμουνιστές, συνδικαλιστές, κ.α. ριζοσπάστες έπεσαν θύματα του Μακαρθισμού, δικάστηκαν και φυλακίστηκαν. Ακόμα περισσότεροι δημόσιοι υπάλληλοι, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών μπήκαν σε «μαύρες λίστες» (μεταξύ αυτών, ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, ο Ρόμπερτ Οπενχάϊμερ, κ.α.). Σχεδόν 3.000 ναυτεργάτες και λιμενεργάτες απολυθήκαν ως ύποπτοι για «αντι-αμερικανικές» δράσεις.
1964 Πρώτη ανάβαση του Σισαπάνγκμα, του 14ου υψηλότερου βουνού στον κόσμο και το χαμηλότερο από τις κορυφές οκτώ χιλιάδων μέτρων.
1965 Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Λίντον Τζόνσον διακηρύσσει το ομώνυμο Δόγμα για την αντιμετώπιση της «κομμουνιστικής διείσδυσης» στη Λατινική Αμερική.
1969 Το μεγαλοπρεπές πλοίο Κουίν Ελίζαμπεθ ΙΙ ξεκινά το παρθενικό του ταξίδι από το Σαουθάμπτον της Αγγλίας για τη Νέα Υόρκη.
1972 Πέθανε ο Έντγκαρ Χούβερ, ο μακροβιότερος διευθυντής του FBI
1977 Ο κομμουνιστής ποιητής Γιάννης Ρίτσος τιμάται με το βραβείο «Λένιν».
1982 Πόλεμος των Φώκλαντ: Βρετανικό πυρηνικό υποβρύχιο βυθίζει το αργεντίνικο καταδρομικό Στρατηγός Μπελγκράνο.
1995 Ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β’, με επιστολή του προς τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, αναφέρει ότι το σχίσμα είναι λάθος και καλεί τους πιστούς σε συναδέλφωση.
1996 Στα Τίρανα της Αλβανίας, ανοίγει το πρώτο Χρηματιστήριο στην ιστορία της χώρας.
1997 Ο ηγέτης του Εργατικού Κόμματος, Τόνι Μπλερ, γίνεται ο νεότερος πρωθυπουργός της Βρετανίας από το 1812. «Στις 2 Μαΐου του 1997, έφτασα στην Ντάουνινγκ Στριτ ως πρωθυπουργός για πρώτη φορά. Ουδέποτε ως τότε είχα τοποθετηθεί σε κάποια κυβερνητική θέση, ούτε καν στο πλέον μικρό των μικρών υπουργείων. Ήταν η πρώτη και μοναδική θέση την οποία κατέλαβα στην κυβέρνηση», γράφει ο ίδιος το 2011 στο ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ, το βιβλίο- μαρτυρία του από την πρωθυπουργική του θητεία και πέρα από αυτήν.
1998 Πέθανε ο χορευτής και χορογράφος Βαγγέλης Σειληνός.
2011 Σκοτώνεται από τη CIA στο Πακιστάν ο Οσάμα Μπιν Λάντεν.
2013 Πέθανε ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Λευτέρης Βογιατζής: Για αρκετά χρόνια δίδαξε στην ιδιωτική εκπαίδευση ως καθηγητής Αγγλικών. Στο θέατρο εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1973. Ακολούθησαν συνεργασίες με τον Σπύρο Ευαγγελάτο, και αργότερα με την Έλλη Λαμπέτη, παίζοντας πολλούς ρόλους του κλασικού κυρίως ρεπερτορίου.
Το 1981 ίδρυσε την Εταιρία Θεάτρου «Η ΣΚΗΝΗ» με τον Βασίλη Παπαβασιλέιου, τη Σμαράγδα Σμυρναίου, την Άννα Κοκκίνου τον Δημήτρη Καταλειφό και τον Τάσο Μπαντή, και μετά την αποχώρησή τους το 1988, τη «νέα ΣΚΗΝΗ». Σκηνοθέτησε και έπαιξε σε πολλές παραστάσεις, ενώ το 1989 ιδρύει το Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος με τον Σπύρο Σακκά, τον φιλόλογο Γ. Λεντάκη και τον ζωγράφο Αλέκο Λεβίδη. Στην αρχή της ενασχόλησής του με το αρχαίο ελληνικό δράμα σκηνοθέτησε την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή σε μετάφραση του ποιητή Νίκου Παναγιωτόπουλου. Ακολούθησαν επιτυχημένες παραστάσεις, όπως τα «Με δύναμη από την Κηφισιά», ο «Μισάνθρωπος», «Ελένη», «Η νύχτα της κουκουβάγιας», «Πέρσες», «Τέφρα και σκιά», «Καθαροί, πια» και άλλες μεγάλες θεατρικές επιτυχίες με κύκνειο άσμα του τον «Αμφιτρύωνα» του Μολιέρου στο Αρχαίο θέατρο Επιδαύρου, τον Αύγουστο του 2012. Στον κινηματογράφο πρωταγωνίστησε σχεδόν αποκλειστικά στις ταινίες του Νίκου Παναγιωτόπουλου, ενώ ήταν μία από τις βασικές φωνές στην εκπομπή «Εδώ Λιλιπούπολη» στο Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ
2015 Πέθανε η Σοβιετική μπαλαρίνα Μάγια Πλισέτσκαγια, μια από τις μεγαλύτερες όλων των εποχών, που είχε τιμηθεί με τον τίτλο «η Απόλυτη Πρίμα Μπαλαρίνα». Γεννήθηκε στη Μόσχα στις 20 Νοεμβρίου 1925 και αναδείχθηκε σε μία από τις καλύτερες χορεύτριες της γενιάς της. Παρέμεινε για 49 χρόνια στα Μπολσόι (από το 1943 _18χρονη), ξεπερνώντας κατά πολύ τα ηλικιακά όρια στα οποία συνήθως αποσύρονται οι μπαλαρίνες. Το 2005, σε ηλικία 80 ετών, χόρεψε το «Ave Maia» που της είχε αφιερώσει ο Μωρίς Μπεζάρ. Η Πλισέτσκαγια χαρακτηρίστηκε για τη μοναδική ατομικιστική απεικόνιση της και στον σοβιετικό χορό και στο κλασικό στυλ. Συνέθεσε τα δύο αυτά χαρακτηριστικά, δημιουργώντας το δικό της χορευτικό χαρακτήρα. Απέδωσε στο κλασσικό μπαλέτο νεωτεριστικά χαρακτηριστικά.