Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «επίκεντρο» το βιβλίο του Μανώλη Κανδυλάκη με τίτλο «Αντάρτικες εφημερίδες στη Βόρεια Ελλάδα 1946-1949». Ο συγγραφέας (δημοσιογράφος και ιστορικός ερευνητής) στηριγμένος σε αρχειακό υλικό αλλά και σχετική βιβλιογραφία επιχειρεί να καταγράψει αλλά και να ερμηνεύσει τις εφημερίδες που εκδόθηκαν κατά την περίοδο 1946-1949 από τον ΔΣΕ στην Βόρεια Ελλάδα. Το βιβλίο (191 σελίδες) συνοδεύεται και από πλούσιο φωτογραφικό υλικό σχετικών ντοκουμέντων.
Αν έμενε ο συγγραφέας στην καταγραφή του σχετικού υλικού σίγουρα θα ήταν χρήσιμο για τους ερευνητές-ενδιαφερόμενους. Όμως η προσπάθεια αυτή που καταβάλει κινείται με βάση το ερμηνευτικό της πλαίσιο αλλά και τις αξιολογικές παρατηρήσεις σε άλλα-δυστυχώς- αντικομμουνιστικά και ανιστόρητα κανάλια.
Ας γίνουμε συγκεκριμένοι:
Ο ηρωικός αγώνας του ΔΣΕ συνοδεύτηκε και από έντονη ιδεολογικο-πολιτική δουλειά τόσο στις γραμμές του, όσο και ευρύτερα στην κοινωνία της εποχής. Μέσα σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, πολεμικής ετοιμότητας και δράσης, τρομοκρατίας στις περιοχές εκτός των πολεμικών αναμετρήσεων έκανε πραγματικά θαύματα στον τομέα της διαφώτισης με τον τηλεβόα, το ραδιοφωνικό σταθμό «Ελεύθερη Ελλάδα», την έκδοση βιβλίων αλλά και την έκδοση δεκάδων εφημερίδων με μεγάλη κυκλοφορία σε συνθήκες μάλιστα έλλειψης των βασικών μέσων για την έκδοσή τους (π.χ χαρτί, μελάνι, εξειδικευμένους δημοσιογράφους, μηχανήματα κ.α) που εδώ θα σταθούμε περισσότερο. Να σημειώσουμε χαρακτηριστικά ότι δύο απ’ αυτά τα όπλα, στο πλαίσιο του Γραφείου Διαφώτισης του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ, ήταν η εφημερίδα ΕΞΟΡΜΗΣΗ – το δημοσιογραφικό όργανό του- και ο ραδιοσταθμός ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ. Που, παράλληλα με το περιοδικό ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ, με την κυρίως ιδεολογική – ταξική του προσέγγιση, θεώρηση και φώτισμα των προβλημάτων της ένοπλης πάλης, προσπάθησαν να καλλιεργήσουν και να διαδώσουν το πνεύμα ενότητας του ΔΣΕ με τους εργαζόμενους, να εκφράσουν τους σκοπούς τους σαν υπερασπιστή των συμφερόντων, των δικαιωμάτων και του πόθου τους για λευτεριά και εθνική ανεξαρτησία, για ειρηνική διευθέτηση του προβλήματος που προέκυψε με την ωμή επέμβαση του αγγλοαμερικανικού ιμπεριαλισμού στα εσωτερικά της πατρίδας μας. Να θυμηθούμε ακόμη εδώ ότι «Ο μαχητής που κρατά γερά το όπλο του μαθαίνει με την πολιτική δουλειά πώς να το χρησιμοποιεί καλύτερα προς όφελος του λαού, είναι ένας συνειδητός μαχητής που ξέρει τις επιδιώξεις του ΔΣΕ την άμεση σύνδεσή του με το λαό και είναι έτοιμος κάθε ώρα και στιγμή να δώσει τη ζωή του για την υπόθεση του λαού». (Από άρθρο για τη διαφώτιση στα τμήματα του ΔΣΕ)
Σε σχόλιό του το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ για τις δηλώσεις του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας σημειώνει: «Η κυβέρνηση της ΝΔ…
Κατά τον συγγραφέα ο αγώνας του ΔΣΕ δεν ήταν δίκαιος αλλά δείχνοντας τις πραγματικές προθέσεις συγγραφής του βιβλίου- όχι ανάδειξης αλλά ουσιαστικά συκοφάντησης αυτού του αγώνα- τον χαρακτηρίζει ως «…ανταρσία εναντίον της νόμιμης Κυβερνήσεως της χώρας. Ήταν εσχάτη προδοσία που αποφασίστηκε να αντιμετωπισθεί αρκετά αργά με δυναμικό τρόπο και με συστηματική επέμβαση των δυνάμεων του Κράτους…» (φαίνεται ξεχνά ακόμη και την σχετική νομοθεσία περί εμφυλίου πολέμου…).
Μέσα στο πλαίσιο αυτό χαρακτηρίζει και αναλύει και το ζήτημα της έκδοσης εφημερίδων από τον ΔΣΕ προσπαθώντας να το αποδημήσει πολύπλευρα.
Γράφει για παράδειγμα: «….Όμως η αντιμετώπιση της Ανταρσίας από τις εφημερίδες, ο τρόπος της προβολής της δράσης της και ο υπερβολικός παροξυσμός για τους κινδύνους του Έθνους και για τις επιτυχίες των ανταρτών, αλλά και η φυσική επίκληση αργότερα των δημοσιευμάτων ως ιστορικό ντοκουμέντο και αποδείξεις επιβάλλουν την ευρύτερη αντιμετώπιση του θέματος…» Εδώ πέρα από τ’ άλλα έχει σαφή στόχευση στους ιστορικούς της περιόδου υποβαθμίζοντας τη σημασία των εφημερίδων (κυρίως) του ΔΣΕ ως πηγές άντλησης πολύτιμων στοιχείων…
Σε άλλο σημείο γράφει: «…Ο νέος πόλεμος που ανέλαβε να διεξάγει ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, ως αντάρτικος στρατό και ως εφαρμοστής των κανόνων του ανορθόδοξου πολέμου, ήταν πόλεμος για τη διάβρωση του κράτους στο εσωτερικό του, χωρίς τα όπλα του συνηθισμένου πολέμου και χωρίς τους κανόνες που διέπουν τη δημοσιογραφία. Στόχος ήταν άμεσα ο στρατός και έμμεσα οι πολίτες και ο πληθυσμός της χώρας. Και σκοπός ήταν η διάβρωση, η υπονόμευση, η εξάρθρωση και η αποσύνθεση τους με αντικειμενικό σκοπό τη διάσπαση, τη διάλυση και φυσικά την παράδοση του κράτους και της εξουσίας…» Λες και διαβάζει κανείς στρατιωτικά εγχειρίδια της εποχής του «ψυχρού πολέμου», γυρνώντας το ρολόι της ιστορίας σε χρόνια «σκοτεινά»…
Σε μία σειρά αποσπάσματα του βιβλίου εμφανής είναι η προσπάθεια αφενός των απαξίωσης των εφημερίδων αυτών πάνω σε ζητήματα «αντικειμενικότητας» και αφετέρου πάνω σε ζητήματα «προχειρότητας» στο στήσιμο τους. Και όλα αυτά ουσιαστικά παραγνωρίζοντας ότι γραφόταν αλλά και διαβαζόταν από αγωνιστές με το όπλο στο χέρι κυριολεκτικά και όχι από τη σιγουριά κάποιων καλά αμειβόμενων σε γραφεία…
Χαρακτηριστικά- που είναι και το απόσταγμα της συνολικής αντίληψης στο υπό διαπραγμάτευση ζήτημα – είναι τα όσα περιλαμβάνονται και στο οπισθόφυλλο που το παρουσιάζουμε ολόκληρο για να καταλάβουμε γενικότερα το περιεχόμενο του βιβλίου: «Ενώ στην αρχή οι ειδήσεις και οι τερατολογίες που δημοσίευαν –με επίσημες ανακοινώσεις– οι αντάρτικες εφημερίδες προκαλούσαν ενθουσιασμό και αγωνιστικότητα, όταν τα γεγονότα τις διέψευδαν γίνονταν επικίνδυνες για το ηθικό των ανταρτών. Το μικρό σχήμα (διαστάσεις και σελίδες) των εφημερίδων, η μονοτονία των ειδήσεων, η σιωπή, η έλλειψη αναλύσεων για τις εξελίξεις, η καταφανής επιλογή της ειδησεογραφίας αλλά και η συντριπτική υπεροχή των κυβερνητικών εφημερίδων, όπως και ο μοναδικός ραδιοφωνικός σταθμός τους, αποδείκνυαν συνεχώς τη μειονεκτική θέση των εφημερίδων τους, που περιορίζονταν στις σύντομες ειδήσεις κυρίως για τις ανατολικές Χώρες, μακριά από την Ελλάδα και τον παλμό της. Αντάρτες-πάντοτε, με απειρία σε ζητήματα Επικοινωνίας και του Τύπου, δεν ήταν οι άνθρωποι που χρειάζονταν και που γνώριζαν τον κίνδυνο της ανεύθυνης δημοσιογραφίας. Ασφαλώς οι αντάρτες είχαν τη δυνατότητα να εξασφαλίζουν τα υλικά για την έκδοση εφημερίδας (χαρτί, μελάνη και ψυχή), όμως η ανάγκη του εύκολου διασκορπισμού και της αποκρύψεως των φύλλων δεν επέτρεπαν κάθε σχετική πρόθεση. Το βιβλίο αυτό έρχεται να καταγράψει –για πρώτη φορά– αυτά τα συμπτώματα και τις ελλείψεις αλλά και τη δύναμη του Τύπου και τον κίνδυνο, όταν τον διαχειρίζονται άπειροι και άσχετοι έστω επιστρατευμένοι και μόνο φανατικοί και θαρραλέοι αντάρτες, που όμως δεν επαρκούν…»
Ο αγώνας του ΔΣΕ και ως κομμάτι του η «μάχη» του Τύπου σ’αυτόν στα δύσκολα εκείνα χρόνια είναι ένδοξος και δεν μπορεί όσο και κανείς να προσπαθήσει να τον «θαμπώσει». Οι δημοσιογράφοι της εποχής μας ας διδαχτούν απ’ αυτόν!
https://ekdoseis-atexnos.gr/book/29-%cf%83%cf%84%ce%b9%ce%b3%ce%bc%ce%ad%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%b1%ce%bb%ce%ad%ce%ba%ce%bf%cf%85-%cf%87%ce%b1%cf%84%ce%b6%ce%b7%ce%ba%cf%8e%cf%83%cf%84%ce%b1/
