Γράφει η Ευγενία Καβαλλάρη //
φιλόλογος
Τη δική του συμβολή στη συζήτηση που πραγματοποιείται και στη χώρα μας την περίοδο αυτή, με αφορμή τα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση, καταθέτει ο ιστορικός, καθηγητής ΑΠΘ Γιώργος Μαργαρίτης μέσω του νέου βιβλίου του: « Η Ρωσική Επανάσταση: Μια σύντομη ιστορία» (Εκδόσεις ΚΨΜ).
Ο Γιώργος Μαργαρίτης δεν επιδιώκει να «ξαναγράψει» την ιστορία της Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης που άλλαξε την πορεία της ανθρωπότητας , ούτε να την αποδομήσει όπως προσπαθούν πολλοί «διανοούμενοι» τα τελευταία χρόνια. Αντίθετα επιδιώκει με γλαφυρό και ταυτόχρονα επιστημονικό τρόπο να την κάνει κατανοητή στους πολλούς. Να την παρουσιάσει ως ένα ξεχωριστό κοινωνικό γεγονός που ξεπήδησε μέσα από τους νόμους της κοινωνικής εξέλιξης, να αναδείξει τις κοινωνικές συνθήκες (αντιθέσεις) που το δημιούργησαν.
Ξεκινά με μια προσέγγιση της γαλλικής επανάστασης, η οποία έγινε έναν αιώνα και κάτι πριν τη ρώσικη, και μας τονίζει ότι η γαλλική επανάσταση έφερε στην εξουσία την άρχουσα τάξη της Γαλλίας και ταυτόχρονα εκκίνησε τη δημιουργία αστικών κρατών σε ολόκληρη την Ευρώπη Στη συνέχεια αναφέρεται στην αστικοδημοκρατική επανάσταση του 1905, τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και καταλήγει στην κρίσιμη χρονιά του 1917. Στην εξιστόρηση των γεγονότων με διαλεκτικό τρόπο αναδεικνύει παράγοντες που λειτούργησαν ως καταλύτες προκαλώντας αυτό που ονομάζουμε «ωρίμαση του υποκειμενικού παράγοντα» και στη συνέχεια επαναστατική κατάληψη της εξουσίας. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι «μικρές ιστορικές λεπτομέρειες» που συχνά έμειναν στην «σκιά» χρόνια τώρα και που με τον ιστορικό του «μεγεθυντικό φακό» παρουσιάζει στο αναγνωστικό κοινό δίνοντας αφορμή για ευρύτερο αναστοχασμό. Για παράδειγμα απαντά με εκλαϊκευτικό – αφοπλιστικό τρόπο στα όσα ακόμη και σήμερα αναπαράγονται περί «πραξικοπήματος των μπολσεβίκων» ή «περί στήριξης τους από του Γερμανούς». Φωτίζει π.χ τις κοινωνικές αιτίες των εξελίξεων στο στρατό, καταπιάνεται με τις διαφορές απόψεων και τις αιτίες τους στη ηγεσία των μπολσεβίκων κ.α .
«Απαντες θέλουμε να χυθεί άπλετο φως για τα Τέμπη, να πληρώσουν αυτοί που η Δικαιοσύνη πιστεύει ότι είναι ένοχοι», σχολίασε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος για τη…
Γενικότερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εισαγωγικές του παρατηρήσεις για την Οκτωβριανή Επανάσταση. Τονίζει χαρακτηριστικά: «Η Ρωσική Επανάσταση δεν υπήρξε «στιγμιαίο» γεγονός. Δεν ήταν μία έκρηξη μια αιφνίδια εξέγερση, ένας κεραυνός σε καθαρό ουρανό. Ήταν το αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας διαδικασίας η οποία εξελισσόταν σε πολλά μακροχρονίως…Η Ρωσική Επανάσταση δεν υπήρξε υπόθεση προσώπων, όσο προικισμένα κι αν ήταν αυτά . Η παρουσία του Λένιν ήταν οπωσδήποτε κρίσιμος κρίκος στην εξέλιξη των γεγονότων . Ο Λένιν ,όμως ήταν προϊόν της εποχής και δημιούργημα μιας μακράς επαναστατικής παράδοσης…Η συγκυρία δημιουργούσε τον Λένιν και αυτός με τη σειρά του επιδρούσε, άλλαζε τη συγκυρία…Η Ρωσική Επανάσταση δεν ανέτρεψε τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής στην οικουμενική του διάσταση και κλίμακα… Αποκάλυψε, όμως, τις εσωτερικές αντιφάσεις του καπιταλιστικού συστήματος – ακριβώς όταν το τελευταίο βρισκόταν στη μεγαλύτερη ακμή του, στην ευρωπαϊκή τουλάχιστον σταδιοδρομία του…»
Πρόκειται για ένα βιβλίο χρήσιμο στον καθένα και την κάθε μία (το συνιστούμε ιδιαίτερα στους νέους και νέες), που με σύντομο , γλαφυρό και ταυτόχρονα βαθύτατο διαλεκτικό τρόπο, μακριά από «διδακτισμούς», βοηθά στην κατανόηση του πώς και του γιατί της Οκτωβριανής Επανάστασης. Προσυπογράφουμε, τέλος, την εκτίμηση του συγγραφέα για τα 100 χρόνια από αυτήν: «…Εκατό χρόνια μετά το ξέσπασμα της ,τριάντα χρόνια μετά την ήττα της, μπορούμε με βεβαιότητα να ισχυριστούμε ότι απαραίτητη από ποτέ άλλοτε , πιο αναγκαία για την ανθρωπότητα ολόκληρη…Η Ρωσική Επανάσταση έκανε την αλλαγή του κόσμου πραγματική πολιτική προοπτική. Έκανε την επανάσταση επιλογή της ανθρωπότητας. Και άφησε την αισιόδοξη υπόσχεση για ένα καλύτερο μέλλον των ανθρώπων. Στον 21ο αιώνα, η παρακαταθήκη αυτή είναι παρούσα και ισχυρή. Και γι’ αυτό επίφοβη για τους ισχυρούς του κόσμου».
