Γράφει ο Νίκος Μόττας //
89 χρόνια συμπληρώνονται στις 14 Ιούνη από τη μέρα που γεννήθηκε, το 1928 στο Ροσάριο της Αργεντινής, ο Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα, γιός του δον Ερνέστο Γκεβάρα Λιντς και της Σέλια ντε λα Σέρνα. Με αφορμή την επέτειο της γέννησης του θρυλικού κομμουνιστή επαναστάτη παραθέτουμε αποσπάσματα λόγων του ίδιου του Τσε για τον Καπιταλισμό και τον Ιμπεριαλισμό. Πρόκειται για αποσπάσματα που περιλαμβάνονται σε γραπτά και ομιλίες του Γκεβάρα μετά την Κουβανική Επανάσταση, ως επί το πλείστον κατά την πενταετία 1960-1965.
«Τώρα υπάρχουν βασιλιάδες χωρίς στέμματα: είναι τα μονοπώλια, αληθινοί αφέντες ολόκληρων χωρών, ακόμα και ηπείρων, σαν την περίπτωση της Αφρικής, ενός γερού τμήματος της Ασίας και δυστυχώς επίσης της Αμερικής μας. Κατά καιρούς προσπάθησαν να κυριαρχήσουν στον κόσμο. Όπως ο Χίτλερ, ο εκπρόσωπος των μεγάλων γερμανικών μονοπωλίων, που προσπάθησε να επιβάλει την ιδέα της ανωτερότητας μιας φυλής στον κόσμο, με έναν πόλεμο που στοίχισε τη ζωή 40 εκατομμυρίων ανθρώπινων υπάρξεων. Η σημασία των μεγάλων μονοπωλίων είναι τεραστία. Σε σημείο που να εξουδετερώνει την πολιτική ισχύ σε πολλές από τις δημοκρατίες μας».
«Το διευκρινίσαμε ήδη πως η Κούβα δεν κάνει εξαγωγή επαναστάσεων. Οι επαναστάσεις δεν εξάγονται. Δημιουργούνται, σε μια χώρα τη στιγμή που οι αντιθέσεις φτάνουν σε οξύτητα. Αλλά η Κούβα εξάγει αποτελεσματικά το παράδειγμα της. Το παράδειγμα ενός μικρού λαού που αψηφά τους ψεύτικους επιστημονικούς νόμους, τους «γεω-πολιτικούς» λεγόμενους και που παρ’ όλο που βρίσκεται στο στόμα του θηρίου τολμά να διαλαλεί τη λευτεριά του. Αυτό είναι το έγκλημα του και το παράδειγμα που τρέμουν οι ιμπεριαλιστές. Θέλουν να μας συντρίψουν γιατί γίναμε μια σημαία για τη λατινική Αμερική. Θέλουν να μας επιβάλουν το δόγμα Μονρόε»
– Ραδιοφωνική ομιλία του Τσε, 20 Μαρτίου 1960.
* * *
«Ο Ιμπεριαλισμός πρέπει να χτυπηθεί στο πρόσωπο και μία και δύο φορές και μετά πάλι, σε μια ατέλειωτη σειρά χτυπημάτων. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για τους λαούς ώστε να αποκτήσουν την πραγματική τους ανεξαρτησία» – Ομιλία στην Σάντα Κλάρα στις 28 Μάρτη 1961, είκοσι μόλις μέρες πριν την εισβολή του Κόλπου των Χοίρων.
«…η εθνική αστική τάξη είναι ανίκανη να πάτε μια αγωνιστική θέση κατά του ιμπεριαλισμού. Αυτό αποδεικνύει πως φοβάται περισσότερο τη λαϊκή επανάσταση, πατά τη δεσποτική πίεση των μονοπωλίων που κακοποιούν τον εθνικό χαρακτήρα, προσβάλουν τα πατριωτικά αισθήματα και αποικιοποιούν την οικονομία» – Κούβα: Μοναδική περίπτωση ή πρωτοπόρος στον αγώνα κατά του Ιμπεριαλισμού, Περιοδικό “Verde Olivo”, 9 Απρίλη 1961.
«Ο ιμπεριαλισμός υπήρξε ένας πολύ σημαντικός παράγοντας για την ανάπτυξη και το βάθεμα της ιδεολογίας μας. Κάθε χτύπημα που μας έδινε απαιτούσε μια απάντηση. Κάθε φορά που αντιδρούσαν οι βορειοαμερικάνοι, με τη συνηθισμένη τους αλαζονεία, παίρνοντας κάποια μέτρα ενάντια στην Κούβα, εμείς έπρεπε να πάρουμε τα αναγκαία αντίμετρα και έτσι βάθαινε η επανάσταση» – Εισαγωγή στο βιβλίο «Το Μαρξιστικό-Λενινιστικό Κόμμα», 1963.
* * *
«Η κτηνωδία του Ιμπεριαλισμού, μια κτηνωδία που δε γνωρίζει όρια, και δεν έχει εθνικά σύνορα […] διότι η φύση του Ιμπεριαλισμού είναι να μετατρέπει τους ανθρώπους σε άγρια, αιμοδιψή ζώα,αποφασισμένα να σφάξουν, να σκοτώσουν, να δολοφονήσουν, να καταστρέψουν…» – Ομιλία στο Σαντιάγο ντε Κούβα, 1964.
«Ο ιμπεριαλισμός θέλει να μετατρέψει αυτήν την συνάντηση σε ένα ανούσιο διαγωνισμό ρητορικής, αντί να λύσει να σοβαρά ζητήματα του κόσμου. Πρέπει να το αποτρέψουμε αυτό».
«Τα μάτια μας, μάτια ανθρώπων ελεύθερων ξανοίγουν τώρα καινούργιους ορίζοντες και είναι σε θέσει να βλέπουν εκείνο που μας εμπόδιζε άλλοτε να το δούμε η κατάσταση μας σαν υπόδουλων της αποικιοκρατίας: ότι ο “δυτικός πολιτισμός” κρύβει πίσω από την επιβλητική πρόσοψη του ένα κοπάδι από ύαίνες και τσακάλια. […] Ένα σαρκοβόρο ζώο που τρέφεται κατασπαράζοντας ανυπεράσπιστους λαούς, ιδού που καταντάει ο ιμπεριαλισμός τον άνθρωπο…»
- Ομιλία στη Γεν. Συνέλευση του ΟΗΕ, 11 Δεκέμβρη 1964.
* * *
«Οι νόμοι του Καπιταλισμού, που είναι τυφλοί και παραμένουν αόρατοι για το μέσο άνθρωπο, δρουν στο άτομο χωρίς αυτό να το γνωρίζει. Κάποιος μπορεί να δει μόνο την απεραντοσύνη ενός φαινομενικά άπειρου ορίζοντα. Έτσι έχει σχεδιαστεί απ’ τους προπαγανδιστές του Καπιταλισμού που φιλοδοξούν να βγάλουν συμπεράσματα απ’ το παράδειγμα ενός Ροκφέλλερ – αναφορικά με τις πιθανότητες της ατομικής επιτυχίας. Η ποσότητα της φτώχειας και της δυστυχίας που απαιτείται για τη δημιουργία ενός Ροκφέλλερ, και η ποσότητα της εξαχρείωσης που συνεπάγεται η συσσώρευση μιας τέτοιας περιουσίας, βρίσκονται έξω απ’ την εικόνα και δεν είναι πάντα δυνατό για τις λαϊκές δυνάμεις να την αναδείξουν… Είναι ένας διαγωνισμός ανάμεσα σε λύκους. Κάποιος μπορεί να κερδίσει μόνο πατώντας στην αποτυχία των άλλων».
«Ο καπιταλισμός χρησιμοποιεί τη δύναμη, αλλά διδάσκει επί πλέον την ιδεολογία της άρχουσας τάξης. Η άμεση προπαγάνδα γίνεται από κείνους που έχουν αναλάβει να εξηγήσουν το αναπόδραστο ενός ταξικού καθεστώτος, είτε θεϊκής προέλευσης είναι είτε επιβεβλημένο από τη φύση κατά μηχανικό τρόπο. Αυτό αφοπλίζει τις μάζες που νοιώθουν καταπιεζόμενες από ένα κακό εναντίον του οποίου είναι αδύνατον να αντιδράσουν».
«Ο νόμος της αξίας δεν είναι πια η απλή αντανάκλαση των σχέσεων παραγωγής. Οι καπιταλιστές μονοπωλητές την περικλείουν σε μια περίπλοκη κενολογία, καθιστώντας την μια υπάκουη υπηρέτρια, ακόμα κι όταν οι χρησιμοποιούμενες μέθοδοι είναι καθαρά εμπειρικές».
– Ο Σοσιαλισμός και ο Άνθρωπος στην Κούβα, 1965.
* * *
«Ο αγώνας ενάντια στον ιμπεριαλισμό- για την απελευθέρωση από τον ζυγό της αποικιοκρατίας και της νεο-αποικιοκρατίας-, που πραγματοποιείται είτε μέσω της πολιτικής, είτε μέσω των όπλων ή με τον συνδιασμό και των δύο είναι στενά συνδεδεμένος με τον αγώνα ενάντια στην καθυστέρηση και τη φτώχεια. Και τα δύο αυτά μέσα, συνιστούν στάδια της ίδιας πορείας που οδηγεί στη δημιουργία μιας νέας κοινωνίας, με ευημερία και δικαιοσύνη».
«Οι λαοί μας υποφέρουν απ’ την πίεση ξένων βάσεων εδραιωμένων στη γη τους, ή φέρουντο βαρύ φορτιό γιγαντιαίων χρεών […] Κυβερνήσεις-μαριονέτες και οι νόμοι της καπιταλιστικής αγοράς, έχουν επιτρέψει συνθήκες που απειλούν την εσωτερική μας σταθερότητα και βάζουν σε κίνδυνο το μέλλον μας».
- Ομιλία στο Αλγέρι, Φλεβάρης 1965.
«Οι τελευταίες οικονομικές εξελίξεις στην ΕΣΣΔ μοιάζουν με τα μέτρα που εφάρμοσε η Γιουγκοσλαβία όταν πήρε το δρόμο που θα την οδηγούσε στην σταδιακή επιστροφή στον καπιταλισμό. Ο χρόνος θα δείξει εάν αυτό είναι τυχαίο ή αν πρόκειται για μια καθορισμένη στάση οπισθοχώρησης. Όλα ξεκινούν από τη λανθασμένη αντίληψη να θέλει κανείς να οικοδομήσει τον σοσιαλισμό με στοιχεία καπιταλιστικά χωρίς να τα αλλάξει πραγματικά στην ουσία τους. Έτσι φτάνει κανείς σε ένα σύστημα υβριδικό που οδηγεί σε αδιέξοδο, φανερά δύσκολο, που μας υποχρεώνει σε νέες παραχωρήσεις στους οικονομικούς μοχλούς και, συνεπώς, σε μια οπισθοχώρηση» – Σημειώσεις στο Εγχειρίδιο πολιτικής οικονομίας της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ (ανέκδοτο), περιλαμβάνεται στο Κ.Ταμπλάδα, Τσε Γκεβάρα: Η πολιτική οικονομία της οικοδόμησης του σοσιαλισμού, Διεθνές Βήμα, 2014.
«Πόσο πιο κοντινό και πιο φωτεινό θα βλέπαμε το μέλλον, αν άνθιζαν δυο, τρία, πολυάριθμα Βιετνάμ στην επιφάνεια της γης, με το μερίδιο τους από νεκρούς και απέραντες τραγωδίες, με τον καθημερινό ηρωισμό τους, με τα επανειλημμένα τους πλήγματα ενάντια στον ιμπεριαλισμό, και με την υποχρέωση γι΄ αυτόν να διασκορπίζει τις δυνάμεις του, κάτω από τις επιθέσεις του μίσους των λαών του κόσμου, που μεγαλώνει όλο και πιο πολύ!»- Μήνυμα στην Τριημερή (Τρικοντινεντάλ), 1967.