Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //
Το (ψετο) Δημοψήφισμα του 1968 ήταν το πρώτο της Χούντας, το οποίο είχε ως θέμα το «Σχέδιο Συντάγματος» και το οποίο είχε δημοσιοποιηθεί νωρίτερα. Το «Σύνταγμα» του 1968 προετοιμάστηκε από μια εικοσαμελή Επιτροπή γνωστών νομικών, υπό την προεδρία του Χ. Μητρέλια, επίτιμου προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας. Στην Επιτροπή συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, οι πρώην και εν ενεργεία δικαστικοί, Κ. Καυκάς, Δ. Κιουσόπουλος, Ι. Μανιάτης και Α. Τσούτσος, όπως επίσης και οι καθηγητές Πανεπιστημίου Κ. Γεωργόπουλος, Μ. Δένδιας, Η. Κυριακόπουλος, και Θ. Τσάτσος. Ωστόσο, κάποιοι δημόσιοι λειτουργοί, όπως ο καθηγητής Γ. Μαριδάκης, αντιστέκονται και δεν αποδέχονται τον διορισμό τους. Στις 23 Δεκεμβρίου 1967 η Επιτροπή παρουσιάζει ένα προσχέδιο Συντάγματος. Ωστόσο, το οριστικό σχέδιο, με πολλές αλλαγές, το καταρτίζει το υπουργικό συμβούλιο. Προκηρύχθηκε στις 2 Αυγούστου 1968 (ΦΕΚ Α΄ 170) και διεξήχθη την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους.
Δικαίωμα ψήφου δεν είχαν (προφανώς…) οι πολιτικοί κρατούμενοι και οι εκτοπισθέντες από τον Απρίλιο 1967.Οι συνθήκες πραγματοποίησης του (προπαγάνδα αποκλειστικά για το ΝΑΙ, τρομοκρατία κ.α) φυσικά και δεν του έδιναν καμία νομιμοποίηση…
Τα αποτελέσματα που δόθηκαν στη δημοσιότητα:
Σήμερα το σχολείο, το αστικό σχολείο, βρίσκεται σε μια δίνη αλλαγών, σε μια κρίση. Οι μαθητές πιο δύσκολα βρίσκουν νόημα στην παρουσία τους στο σχολείο.…
Εγγεγραμμένοι 6.516.285, ψήφισαν 5.048.904 (77,47%), άκυρα ψηφοδέλτια 18.515 (0,37%), έγκυρα ψηφοδέλτια 5.030.589 99 (63%). «ΝΑΙ» ψήφισε το 92,21% (4.638.466) ενώ «ΟΧΙ» το 7,79% (391.923). Η αποχή σημείωσε 22,53%.
«Oλοι μαζί, εμπρός εις τον ωραίον αγώνα αναγεννήσεως της Ελλάδος, τον οποίον ήρχισεν η Επανάστασις της 21ης Απριλίου», αυτές είναι οι τελευταίες λέξεις του «διαγγέλματος» του Παπαδόπουλου, μετά το «δημοψήφισμα» για το χουντικό Σύνταγμα, στις 29 Σεπτεμβρίου του 1968. Για να συμπληρώσει η «α.ε., ο αντιβασιλεύς», αντιστράτηγος Ζωιτάκης: «Ζήτω η αθάνατος Ελλάς»!..
Με τη Μεταπολίτευση το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος αυτού, καθώς και του 1973 αμφισβητήθηκε.
Το ντοκουμέντο
Το ντοκουμέντο που παρουσιάζουμε (ΓΑΚ Ν. Ημαθίας) είναι «άκρως απόρρητο» και αφορά έγγραφο του Υπουργείου Εσωτερικών που απευθύνεται στους «κ.κ Διευθυντάς του Υπουργείου» και κοινοποιήθηκε στους νομάρχες (18/9/1968). Σ’αυτό διαπιστώνεται και ομολογείται αντιστασιακή δράση μέσω κυκλοφορίας προκηρύξεων ενάντια στο «ΝΑΙ» από οργανώσεις (που προφανώς δρούσαν και στο χώρο των δημοσίων υπαλλήλων), εκτιμάται ότι για την παραγωγή τους αξιοποιούνται υλικά και μέσα από δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμούς, καθώς και προτείνονται μέτρα επαγρύπνησης, παρακολούθησης των υπαλλήλων και γενικότερα αποφασιστικής αντιμετώπισης της δράσης αυτής. Ολόκληρο το κείμενο:
«Διεπιστώθη ότι αι ποικιλόχρωμοι αντεθνικαί οργανώσεις του εσωτερικού εν τη προσπαθεία των να περιορίσουν την εμπέδωσιν του πνεύματος της Επαναστάσεως και ειδικώτερον σήμερον, εις τας παραμονάς του Δημοψηφίσματος, όπου ο Λαός σύσωμος θα τους καταδικάση διά της απαντήσεως του ΝΑΙ, κυκλοφορούν διάφοροι προκηρύξεις αντεθνικού περιεχομένου.
Εκ των μέχρι σήμερον ερευνών διεπιστώθη, ότι, εις τινας περιπτώσεις, μέλη των ειρημένων οργανώσεων εχρησιμοποίησαν διά μίαν εκτύπωσιν τοιαύτων παρανόμων εντύπων, εκτυπωτικά μέσα, γραφομηχανάς και υλικόν Κρατικών Υπηρεσιών και Οργανισμών.
Εφιστώμεν όθεν την προσοχήν υμών επί της ανάγκης επαγρυπνήσεως και επισταμένης παρακολουθήσεως , αθορύβως, τω υφ’ υμάς υπαλλήλων, ως και της λήψεως παντός ενδικνυομένου μέτρου ασφαλείας, ίνα καθίσταται αδύνατος η χρησιμοποίησις εκτυπωτικών μέσων και υλικού διά τοιαύτας αντεθνικάς ενεργείας και εν γένει εξωυπηρεσιακάς τοιαύτας.
Διά τυχόν παρουσιασθησομένην εκτροπήν δέον να αναφέρητε πάραυτα ημίν.
Πάσα παράλειψις ή ολιγωρία θέλει επισύρει βαρυτάτας κυρώσεις.
Οίκαθεν νοείται, ότι το περιεχόμενον της παρούσης θα τηρηθή ως απόρρητον.»
