Ακούραστη σκαπανέας της παραδοσιακής μουσικής, ερμηνεύτρια καταξιωμένη, η Δόμνα Σαμίου , με γνώση, αγάπη, μεράκι και αξιοζήλευτη δύναμη, αφιέρωσε τη ζωή της για να διασώζει ακριβά ακούσματα του τόπου μας και να μας κάνει κοινωνούς της αλήθειας και της ομορφιάς τους. Το όνομά της ταυτίστηκε με τη μουσική μας παράδοση, που σε πείσμα των καιρών αντιστέκεται, γοητεύει, συγκινεί…
Γεννημένη (12/10/1928) στην Καισαριανή από μικρασιάτες πρόσφυγες, έζησε δύσκολα παιδικά χρόνια αλλά και την αλληλεγγύη της προσφυγιάς. Μικρό παιδί βγήκε στη βιοπάλη. Δεκατριών χρόνων άρχισε μαθήματα στο Σύλλογο προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής του Σίμωνα Καρρά. Το 1954 προσλαμβάνεται στο Εθνικό Ιδρυμα Ραδιοφωνίας (Τμήμα Εθνικής Μουσικής) και γνωρίζει τους σημαντικότερους παραδοσιακούς μουσικούς από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Ηχογραφεί, εξοικειώνεται με όλα τα τοπικά μουσικά ιδιώματα, επιμελείται εκδόσεις δίσκων, θεατρικές εκπομπές, κινηματογραφικές ταινίες.
Από το 1963 ταξιδεύει στην επαρχία για επιτόπιες καταγραφές και συγκέντρωση μουσικού υλικού για το αρχείο της. Το 1971 παραιτείται από τη Ραδιοφωνία, λόγω παρεμβάσεων στη δουλειά της. Με πρόσκληση του Διονύση Σαββόπουλου, πρωτοεμφανίζεται στο «Ροντέο». Το 1976-77 με σκηνοθέτες τους Φώτο Λαμπρινό και Ανδρέα Θωμόπουλο γυρίζει στην επαρχία είκοσι επεισόδια της εκπομπής της ΕΡΤ «Μουσικό οδοιπορικό». Το 1981 ιδρύεται ο Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής – Δόμνα Σαμίου , για τη διάσωση και προβολή της παραδοσιακής μουσικής και έκδοση δίσκων, μακράν των εμπορικών εταιρειών. Συνεργάζεται με καταξιωμένους Ελληνες και ξένους μουσικούς, μουσικολόγους, λαογράφους, εθνομουσικολόγους. Διδάσκει και αναδεικνύει πρωτόβγαλτους νέους καλλιτέχνες. Πάμπολλες ήταν οι πρωτοβουλίες και ανιδιοτελής η προσφορά της για τη μουσική εκπαίδευση των παιδιών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις και με μετάλλιο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (2005). «Στόχος μου, πάντα, είναι να σώσω και διαδώσω τα τραγούδια της λαϊκής μας παράδοσης, έλεγε. «Οσο για το κράτος; Είδες ποτέ να κάνει κάτι γι’ αυτό;».
Η μεγάλη κυρία του δημοτικού μας τραγουδιού, νικημένη από τον καρκίνο πέθανε 10/3/2012, στα 84 χρόνια της .
Ενα μαγνητόφωνο και πολύ μεράκι
Η Δόμνα Σαμίου ήταν βέρα Μικρασιάτισσα, προσφυγοπούλα. Είχε τραγουδήσει όμως τη χαρά σαν Στερεοελλαδίτισσα, τον καημό σαν Ηπειρώτισσα, τη λεβεντιά σαν Κρητικιά, τη θάλασσα σαν νησιώτισσα. Η φωνή της επί δεκαετίες ταξίδευε από τον Πόντο στην Κύπρο και από εκεί σε κάθε γωνιά της Ελλάδας για να συναντήσει μελωδίες και στίχους, για να προσφέρει αυθεντικά ακούσματα της μουσικής μας παράδοσης. Τραγούδια – καθρέφτες της ζωής και της ψυχής του λαού μας, δημιουργίες διαχρονικές που φέρουν τη σφραγίδα κάθε περιοχής, την ιδιομορφία της γλώσσας και των ρυθμών της, τα ιδιαίτερα ήθη και έθιμά της.
Με όπλα της ένα μαγνητόφωνο και πολύ μεράκι, από τη δεκαετία του ’60 «όργωσε» την Ελλάδα για να συλλέξει πολύτιμο υλικό. Να συναντήσει και να διδαχτεί από ηλικιωμένους ανθρώπους, της γης και της θάλασσας, τραγούδια αυθεντικά, μαρτυρίες της κάθε περιοχής. Και όταν ερχόταν η σειρά της ίδιας πλέον να το παρουσιάσει σε πλατύτερο κοινό, εκείνο που την απασχολούσε ήταν «να προσπαθώ να το αποδώσω όσο πιο πιστά, από όποιο μέρος της Ελλάδας κι αν είναι».
Η πολύχρονη προσπάθεια, έρευνα και εμπειρία της της έδιναν τη δυνατότητα να μπαίνει στο πετσί τραγουδιών από διαφορετικές περιοχές, να μιμείται το ύφος τους. Εκατοντάδες τα τραγούδια που είχε ερμηνεύσει. Υπερπολλαπλάσιο, τεράστιο ήταν το υλικό που είχε συλλέξει η ίδια από κάθε γωνιά της Ελλάδας. Τόσο που το πέρασμα του χρόνου την έκανε να τρομάζει και να εξομολογείται: «Και μια ζωή να είχα ακόμη και πάλι δεν θα μου έφτανε για να τραγουδήσω το υλικό που έχω συλλέξει. Εκείνο που θέλω είναι ν’ αφήσω πίσω μου όσο το δυνατόν περισσότερο καταγραμμένο σε δίσκους».
Πηγή: Ριζοσπάστης