Γράφει ο Αστέρης Αλαμπής _Μίδας
8 Ιούνη 1963. Συγκροτείται από νέους καλλιτέχνες η Δημοκρατική Κίνηση Νέων – Γρηγόρης Λαμπράκης. Ανάμεσά τους, οι Μίκης Θεοδωράκης, Αργύρης Κουνάδης, Μίνως Αργυράκης, Βάσω Κατράκη, Μέντης Μποσταντζόγλου (Μποστ), Ασπασία Παπαθανασίου, Δάφνη Σκούρα, Αλέκος Αλεξανδράκης, Γεωργία Χαραλαμπίδου, κ.ά. Λίγο αργότερα, στις 8/9/1964, η Κίνηση θα συγχωνευτεί με τη Νεολαία της ΕΔΑ συγκροτώντας τη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη (ΔΝΛ).
Στην πρωτοπορία η Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη:
Δεκάδες χιλιάδες μέλη, οπαδοί και φίλοι της Οργάνωσής μας, από την πρωτεύουσα μέχρι το τελευταίο χωριό της πατρίδας μας, βρέθηκαν στις πρώτες γραμμές του ηρωικά αγωνιζόμενου λαού μας, στα 4-5 χρόνια μέχρι τη δικτατορία. Απέδειξε στην πράξη ότι ήταν η πρωτοπόρα μαζική οργάνωση της ανυπόταχτης νεολαίας μας.
Στους τόπους δουλιάς, στα σχολεία και τα πανεπιστήμια, οι Λαμπράκηδες έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους στους αγώνες για ένα καλύτερο αύριο στη δουλιά και τις σπουδές τους. Αλησμόνητοι ακόμα θα μείνουν οι αγώνες τους για την άμεση κατάργηση των κατάπτυστων πιστοποιητικών κοινωνικών φρονημάτων, που στόχο είχαν να παραμένουν ερμητικά κλειστές οι πύλες των ανώτερων και ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων για τα παιδιά των λαϊκών μας αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Η Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη έγινε κυριολεκτικά αγκάθι στα μάτια των πιο αντιδραστικών δυνάμεων της χώρας μας και των ξένων ιμπεριαλιστών.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Η τότε ηγεσία της ΕΡΕ είχε κάνει το παν, προκειμένου να τεθεί η Οργάνωση εκτός νόμου. Μάλιστα δε, ο αρχηγός της, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, είχε τόσο ξεσπαθώσει ενάντιά της, που στη διάρκεια μιας ομιλίας του στη Βουλή, απευθυνόμενος στον πρωθυπουργό, Γεώργιο Παπανδρέου, “κραύγαζε κυριολεκτικά: Κύριε πρωθυπουργέ, απαιτώ τώρα αμέσως να διαλύσετε την Οργάνωση της Δημοκρατίας Νεολαίας Λαμπράκη, διότι παραπλανά τας νέας της Δεξιάς”.
Βέβαια, τέτοιες δηλώσεις σε καμιά περίπτωση δεν είχαν σχέση με την πραγματικότητα της καθημερινής δράσης και πάλης. Η ιστορική αλήθεια, όμως, είναι ότι η Οργάνωση αυτή είχε πάρει τέτοιες μαζικές διαστάσεις που στις γραμμές της προσελκύονταν ακόμα και νέοι από δεξιές οικογένειες, οι οποίοι έβρισκαν πραγματικό περιεχόμενο στους αγώνες και τις συντροφιές της. Πεποίθησή μας είναι ότι η σημερινή μας νεολαία πολλά έχει να διδαχθεί από τους ωραίους αγώνες της που έγραψαν ηρωικές σελίδες στη νεότερη ιστορία της πατρίδας μας.
60 χρόνια από την ίδρυση της «Δηµοκρατικής Κίνησης Νέων “Γρηγόρης Λαµπράκης”»
Το “Ζ” (Ζει) του Κώστα Γαβρά (σκηνοθεσία), παραγωγής 1969, είχαμε την τύχη να τη δούμε σε πρεμιέρα 26 Φλεβάρη 1969 μήνες πριν βγει στις αίθουσες. Ο κόσμος στο ασφυκτικά γεμάτο κινηματοθέατρο, με πάνω από 1000 άτομα και όρθιους παντού, αφού επί 2+ ώρες παρακολουθούσε βουβός, μόλις βγήκαν οι τίτλοι τέλους ξέσπασε σε χειροκρότημα, που κράτησε πάνω από ένα 10λεπτο…
Γυρισμένη επί χούντας σε Γαλλία & Αλγερία, διάρκεια 127 λεπτά, σενάριο Βασίλης Βασιλικός (1966) + Jorge Semprún, Φωτογραφία Raoul Coutard, Μοντάζ Françoise Bonnot μουσική Μίκης, με Yves Montand, Ειρήνη Παπά, Jean-Louis Trintignant, François Périer, Jacques Perrin κά Κέρδισε 2 Όσκαρ, 12 άλλα βραβεία & 13 υποψηφιότητες, Χρυσές Σφαίρες, BAFTA κλπ. Γλώσσα: Γαλλικά, Ρωσικά, Αγγλικά, ιταλικά, αργότερα κυκλοφόρησε και με ελληνικούς υπότιτλους.
Η Ταινία, προσπαθεί να προσεγγίσει πολιτικά την περίοδο 1960-67 με επίκεντρο τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη. Για να το πετύχεις, πρέπει να έχεις τις κατάλληλες ιδεολογικοπολιτικές αναφορές, αλλιώς…
Ακολούθησαν κι άλλες παρόμοιες –που οι «ειδικοί» τα κατατάσσουν στα πολιτικά θρίλερ, όπως L’Aveu – Η Ομολογία (1970), État de siège – Κατάσταση Πολιορκίας (1973), Missing – Ο Αγνοούμενος (1982) Le Couperet – Το τσεκούρι (2005). Στα υπέρ της ο σεβασμός των ηρώων –στα πλαίσια της μυθοπλασίας πάντα καθώς και η αυτούσια μεταφορά κάποιων γεγονότων, όπως πχ η εναρκτήρια σκηνή της ταινίας με την μεταφορική ομιλία για τον περονόσπορου που αποτελεί σχεδόν αυτολεξεί μεταφορά του Γενικού Επιθεωρητή Χωροφυλακής –και από τους πρωτεργάτες της δολοφονίας Λαμπράκη Κωνσταντίνου Μήτσου, που έγινε στις 22 Μαΐου 1963 λίγες ώρες πριν τη συγκέντρωση της ΕΕΔΥΕ.

Το αιματηρό χρονικό \ Μοιρολόι
Φεγγάρι, ερημοφέγγαρο \ κριθάρινο φεγγάρι των φτωχών
αγέρα, πικραγέρα/ πολύλαλε αγέρα των μουγγών
σ’ ένα σταυροδρόμι απόψε \ μήνα Μάη
σταυρώσανε το νιο, μήνα Μάη
σταυρώσαν το ροδόσταμο και το λεμονανθό –
ροδιά, δος του το αίμα σου
δος του το φέγγος σου, στερνό του ηλιοβασίλεμα,
μήνα Μάη, σταυρώσαν τον αυγερινό
αχ, το πρωί ήταν ήλιος και δροσιά
το μεσημέρι λάμψη κι όνειρα
το βράδυ ήρθε πικρό κι ολόμαυρο,
σ’ ένα σταυροδρόμι απόψε
Μήνα Μάη \ σταυρώσανε το Μάη
ύστερα πλύναν τα μαχαίρια και σκοτώσαν το νερό,
ύστερα κάναν να κοιτάξουν και σκοτώσανε το δειλινό
αστροφεγγιά \ χρυσάφι στο ταγάρι των τυφλών
α, σκύλα αστροφεγγιά, όπυ τους έφεγγες,
σ’ ένα σταυροδρόμι απόψε \ μήνα Μάη
Μεγάλη Παρασκευή των φτωχών
κι ολόρθες οι γυναίκες στα κατώφλια
με τα μεγάλα μάτια τους τον σαβανώνουν,
τα δεντρολίβανα σκύβουν και τον μυρώνουν,
οι άντρες πέρα μες στα καπηλιά
μ’ ένα πικρό τραγούδι τον κατευοδώνουν
τα χελιδόνια έρχονται και τον ανασηκώνουν,
αχ, το πρωί ήταν άνοιξη
το βράδυ μαύρη συννεφιά
Το βράδυ ήρθε με δώδεκα καρφιά
το βράδυ γαύγιζε με δώδεκα σκυλιά
το βράδυ σώπαινε μ’ όλα του τα καμπαναριά
σύγνεφο, πικροσύγνεφο \ γιατί δεν έμπαινες μπροστά
κι από την κοντινή την εκκλησιά
γιατί δεν έσκουζες παρθένα Παναγιά,
α, κάτω απ’ τον άδειο ουρανό,
σ’ ένα σταυροδρόμι απόψε/ μήνα Μάη
μήνα Μάη/ σταυρώσανε το νιο.”
(“Τάσος Λειβαδίτης, Ποίηση, τ. 1”, εκδ. Κέδρος).

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, “ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ” – 23.5.63
Σοβαρώτατα επεισόδια εσημειώθησαν την εσπέραν οήμερον κατά την διάρκειαν της συγκενιρώσεως των οπαδών της Είρήνης η οποία επραγματοποιήθη εις την αίθουσαν της Λέσχης των Εμποροϋπαλλήλων …επί των οδών Βενιζέλου & Ερμού.
Συγκεκριμένως, ο κύριος Ομιλητής Βουλευτής Πειραιώς κ. Γ. Λαμκράκης, ενώ προσήρχετο περί ώραν 8.30 μμ. εδέχθη επίθεσιν και εκακοποιήθη υπό νεαρών ανηκόντων εις την Δεξιάν οι οποίοι _ανερχόμενοι είς 100 περίπου, είχον συγκεντρωθή επί του πεζοδρομίου έξωθιν του κτιρίου (…) και προέβαινον εις εκδηλώσεις αποδοκιμασίας, αποκαλούντες τους οπαδούς τη Ειρήνης «προδότας» και «Βουλγάρους».
Κατά τήν λήξιν τής συγκεντρώσεως την 10ην μ.μ., οι ίδιοι νεαροί επκετέθησαν διά γρόνθων καί τινες δι’ όμβρελλών, εναντίον των οπαδών της Ειρήνης, με αποτέλεσμα να τραυμαματισθή σοβαρώς είς την κεφαλήν καί το πρόσωπον ο βουλευτής Καβάλας κ. Γ. Τσαρουχάς, ο οποίος έπεσεν αναίαθητος καί αίμόφυρτος επί του πεζοδρομίου υποστάς Εγκεφαλικήν Διάσεισιν.
(…)
Εν τω μεταξύ ο βουλευτής κ. Λαμπράκης παρέμεινεν είς τήν αίθουσαν διά να αποφύγη τους ταραχοποιούς, ανεχώρησε δε ημίσειαν ώραν μετά τα επεισόδια, συνοδευόμενος υπό τριών φίλων του καί κατευθυνόμενος είς τ ξενοδοχείον Κοντινεντάλ.
Ενώ όμως εύρίσκοντο είς τήν διασταύρωσιν τών οδών Βενιζέλου καί Ερμού, τρίκυκλος μοτοσυκλέττα εξήλθεν αίψνιδίως εκ παρόδου και με ιλιγγιώδη ταχύτητα κατηυθύνθη προς την ομάδα …προς τον βουλευτήν, τον παρέσυρε και ακολούθως έσπευσε να εξαφανισθή αναπτύξας μεγαλυτέραν ταχύτητα.
Ο κ. Λαμπράκης διεκομίσθη εν κακή καταστάσει είς το νοσοχομείον «ΑΧΕΠΑ» … η κατάστασίς του είναι απελπιστική. Υπό της Αριστερός υποστηρίζεται ότι πρόκειται περί σκηνοθετημένου δυστυχήματος, με σκοπόν την εξόντωσιν του κ. Λαμπράκη.
Το μεσονύκτιον ανεκοινώθη, ότι συνελήφθη υπό της ’Αστυνομίας οδηγός της μοτοσυκλέττας, ο οποίος είναι ο Σταύρος Κοτζαμάνης, ετών 35, μεταφορεύς, κάτοικος Τριανδρίας. 0 δράστης ισχυρίζεται, ότι παρέσυρε καί ετραυμάτισε τον κ. Λαμπράκην διότι απώλεσε τήν ψυχραιμίαν του.
Τα Ιουλιανά βέβαια μας κληρονόμησαν ένα πολύ σημαντικό δίδαγμα: Όταν ένα πρωτοφανές και γιγάντιο λαϊκό κίνημα, όπως αυτό των ημερών του Ιούλη του 1965, δε στηρίζεται σε στιβαρές οργανώσεις των υπεύθυνων πολιτικών δυνάμεων και κύρια του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, δεν μπορεί να φέρει σε αίσιο πέρας την αποστολή του. Στην προκειμένη περίπτωση, την αποφασιστική αποτροπή της φασιστικής δικτατορίας που επέβαλαν στη χώρα μας οι ντόπιες αντιδραστικές δυνάμεις – σε συνεργασία και με προτροπή του ΝΑΤΟ και του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού – και ο παραπέρα ριζικός εκδημοκρατισμός της πολιτικής και κοινωνικής ζωής του τόπου (βλ Μάκη ΜΑΪΛΗ ΚΟΜΕΠ 3/2005)
Πριν από 60 χρόνια, στις 22 Μάη 1963, ο Γρηγόρης Λαμπράκης _βουλευτής και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη, χτυπήθηκε θανάσιμα, μετά από εκδήλωση της ΕΕΔΥΕ στη Θεσσαλονίκη, και λίγες μέρες μετά, στις 27 Μάη, «έφυγε» από τη ζωή.
Γεννημένος στην Κερασίτσα της Τεγέας (ν. Αρκαδίας – 14ο παιδί από τα συνολικά 18…) στις 3 Απρίλη του 1912, το 1934 μετακόμισε στην Αθήνα για να γραφτεί στην Ιατρική Σχολή και την ίδια χρονιά έκανε τα πρώτα βήματά του στον αθλητισμό. Στη διάρκεια των φοιτητικών του χρόνων κέρδισε 12 χρυσά μετάλλια σε βαλκανικούς αγώνες στο άλμα εις μήκος και στις αποστάσεις 100 και 200 μέτρων.
Το 1940 πήρε το πτυχίο του και το 1943 πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Ένωσης Ελλήνων Αθλητών, η οποία διοργάνωσε στη συνέχεια αγώνες για την ενίσχυση των λαϊκών συσσιτίων. Έπειτα από τον πόλεμο εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ανακηρύχθηκε σε υφηγητή στο ίδιο πανεπιστήμιο.
Στα χρόνια της Κατοχής και μέχρι το 1945 εργάστηκε στο Μαιευτήριο Ηλιάδη. Παράλληλα, πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Ένωσης Ελλήνων Αθλητών, της οποίας ήταν αντιπρόεδρος.
Το 1961 εκλέχτηκε βουλευτής του ΠΑΜΕ (Πανδημοκρατικό Αγροτικό Μέτωπο – εκλογική συνεργασία της ΕΔΑ με το Εθνικό Αγροτικό Κόμμα) στην Α’ Περιφέρεια του Πειραιά. Ως βουλευτής, βρέθηκε στο πλευρό του λαού, συμμετείχε στις εργατικές, λαϊκές κινητοποιήσεις. Πρωτοστάτησε παράλληλα στο φιλειρηνικό κίνημα, αναπτύσσοντας πλούσια δράση μέσα απ’ τις γραμμές της Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη (ΕΕΔΥΕ), ως αντιπρόεδρός της (βλ. «Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ – Β΄ Τόμος _1949-1968» _σ. 467, Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 2011).
Στις 21-Απρ-1963 αψηφώντας σχετική απαγόρευση της αστυνομίας, πραγματοποίησε την 1η Μαραθώνια πορεία Ειρήνης, βαδίζοντας το μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής μόνος του, εν μέσω απειλών, πριν τελικά συλληφθεί και αμέσως μετά μετέβη στο Λονδίνο για να συμπαρασταθεί στους Έλληνες, Κύπριους και Άγγλους διαδηλωτές που ζητούσαν την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα, ανάμεσα στους οποίους ήταν και η σύζυγος του σ.φου Αντώνη Αμπατιέλου, Μπέτυ (γνωστο το περιστατικό με τη βασίλισσα Φρειδερίκη, η οποία βρισκόταν στην αγγλική πρωτεύουσα προκειμένου να παραστεί σε βασιλικούς γάμους).
Η δολοφονική επίθεση
Στις 22 Μάη 1963, ο Γρηγόρης Λαμπράκης βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη για να μιλήσει σε συγκέντρωση της Επιτροπής Ειρήνης Θεσσαλονίκης με θέμα: «Ειρήνη και αφοπλισμός διά τον κόσμον ολόκληρον και διά την Ελλάδα».
Ήδη απ’ το πρωί εκείνης της μέρας, στην ΕΔΑ είχε φτάσει η πληροφορία πως σχεδιαζόταν επίθεση εναντίον του Λαμπράκη. Εκ μέρους της ΕΔΑ, ο Σύλλας Παπαδημητρίου επικοινώνησε με τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης ζητώντας να παρθούν μέτρα για την προστασία του Λαμπράκη2.
Από νωρίς, έξω από τα γραφεία του Δημοκρατικού Συνδικαλιστικού Κινήματος, όπου θα πραγματοποιούνταν η συγκέντρωση, είχε οργανωθεί «αντισυγκέντρωση» διαφόρων «παρακρατικών», με τη συνεργασία των αστυνομικών αρχών.
Καθ’ όλη τη διάρκεια των γεγονότων που ακολούθησαν, παρόντες ήταν περίπου 180 άνδρες της Χωροφυλακής, οι οποίοι όχι μόνο δεν αντέδρασαν στις εγκληματικές ενέργειες που συνέβαιναν μπροστά τους, αλλά συμμετείχαν ενεργά σε αυτές.
Περίπου στις 8.20 το βράδυ, ο Λαμπράκης ξεκίνησε από το ξενοδοχείο «Κοσμοπολίτ», όπου έμενε, για να πάει στο χώρο της συγκέντρωσης. Τότε δέχθηκε την πρώτη επίθεση από τους «παρακρατικούς», οι οποίοι τον χτύπησαν στο κεφάλι.
Γιώργος Τσαρουχάς, πρότυπο ανθρώπου και λαϊκού αγωνιστή – 48 χρόνια από τη στυγερή δολοφονία του
Σοβαρά επίσης, τραυματίστηκε ο έτερος βουλευτής Καβάλας Γιώργος Τσαρουχάς, που δολοφονήθηκε πέντε χρόνια αργότερα κατά τη διάρκεια βασανιστηρίων, μετά τη σύλληψή του από τη χούντα (σσ. κατά τη σύλληψή του, είχε πάνω του σημείωμα με απόφαση της ΚΟ Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ, το οποίο πρόλαβε να καταπιεί. Το σημείωμα αυτό βρέθηκε κατά την νεκροψία-νεκροτομή και συμπεριελήφθη στη δικογραφία. Χρειάστηκε να περάσουν 11 ολόκληρα χρόνια _1979, για τη δίκη, όπου κατηγορούμενοι ήταν οι Στέφανος Καραμπέρης, Φωκίων Καραπάνος, Δημήτριος Σταματόπουλος και Δημήτριος Τασόπουλος, αξιωματικοί της αστυνομίας που η χούντα είχε παρασημοφορήσει για τη σύλληψη του Τσαρουχά, οι οποίοι καταδικάστηκαν σε μικρές ποινές φυλάκισης)
Ακολούθησαν προσπάθεια των τραμπούκων να μπουν στο κτίριο όπου γινόταν η συγκέντρωση και λιθοβολισμός των παραθύρων του κτιρίου, ενώ φώναζαν διάφορα αντικομμουνιστικά συνθήματα όπως «Βούλγαροι θα πεθάνετε, Βούλγαρε Λαμπράκη θα πεθάνεις, θα πεθάνετε όλοι σας»3.
Καθώς η συγκέντρωση βρισκόταν σε εξέλιξη, ο Γιώργης Τσαρουχάς, στέλεχος του ΚΚΕ και βουλευτής Καβάλας, ενημερώθηκε για τα γεγονότα και προσήλθε στο χώρο της συγκέντρωσης. Εξω από το κτίριο, ένας απ’ τους τραμπούκους τον χτύπησε στο κεφάλι. Στη συνέχεια, ο Τσαρουχάς επιβιβάστηκε σε ασθενοφόρο, το οποίο και σταμάτησαν οι «παρακρατικοί» για να επιτεθούν εκ νέου στον Τσαρουχά:
«Τότε οι τραμπούκοι όρμησαν», διηγήθηκε ο ίδιος, «έσπασαν με ξύλα τα τζάμια. Δυο – τρεις άντρες έπεσαν απάνω μου, φωνάζοντας “θα πεθάνης!” και με κτυπούσαν όλοι μαζύ στο κεφάλι, στο πρόσωπο, παντού. Με άρπαξαν ύστερα από χέρια και πόδια και με έσυραν. Με κατέβασαν από το αυτοκίνητο, μου έδωσαν κι άλλα χτυπήματα και έχασα τις αισθήσεις μου»4.
Όταν η εκδήλωση τελείωσε, η αστυνομία απαγόρεψε την άμεση έξοδο των συγκεντρωμένων. Όταν δε επέτρεψε την έξοδο του Λαμπράκη, διέταξε να τον συνοδεύσουν ελάχιστα άτομα.
Γύρω στις 10.15 μ.μ. και ενώ ο Λαμπράκης βάδιζε προς το ξενοδοχείο «Κοσμοπολίτ», ομάδα τραμπούκων κινήθηκε εναντίον του. Τότε ένα τρίκυκλο με οδηγό τον Σπύρο Κοτζαμάνη, που ήταν σταθμευμένο κοντά στο χώρο της συγκέντρωσης, κατευθύνθηκε εναντίον του Λαμπράκη και ο Μανώλης Εμμανουηλίδης που βρισκόταν στο πίσω μέρος του οχήματος χτύπησε με λοστό θανάσιμα τον Λαμπράκη.
Μάρτυρες μάλιστα κατέθεσαν πως το τρίκυκλο ξεκίνησε ύστερα από υπόδειξη ένστολου ανθυπομοίραρχου, ο οποίος είπε στον Κοτζαμάνη: «Βάλε εμπρός, τι κάθεσαι, έρχονται»5.
Καθώς οι δράστες διέφευγαν με το τρίκυκλο, οι αστυνομικοί δεν τους καταδίωξαν. Θα είχαν μάλιστα καταφέρει να εξαφανιστούν, αν δεν πηδούσε στην καρότσα του τρίκυκλου ο Μανώλης Χατζηαποστόλου, ο οποίος αφού κατάφερε να εξουδετερώσει τον Εμμανουηλίδη, επιτέθηκε στον Κοτζαμάνη με σκοπό να τον αναγκάσει να σταματήσει το τρίκυκλο. Για το σάλτο του πάνω στο τρίκυκλο ο Χατζηαποστόλου απέκτησε την προσωνυμία «Τίγρης».
Τελικά, ο Κοτζαμάνης σταμάτησε και κρατώντας γκλομπ κινήθηκε εναντίον του Χατζηαποστόλου. Τότε επενέβησαν διερχόμενοι και λίγο αργότερα στο σημείο έφθασε ένας τροχονόμος ο οποίος και συνέλαβε τον Κοτζαμάνη.
Όσο εξελίσσονταν τα παραπάνω, ο Λαμπράκης μεταφέρθηκε σε Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ερυθρού Σταυρού και στη συνέχεια στο Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ σε κωματώδη κατάσταση από την οποία δεν εξήλθε ποτέ. Παρά τις προσπάθειες των γιατρών, ανάμεσά τους και ορισμένοι που κατέφθασαν απ’ το εξωτερικό (Βρετανία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σοβιετική Ένωση), η κατάσταση του Λαμπράκη ήταν μη αναστρέψιμη. Πέθανε τέσσερις μέρες αργότερα.
Σύμφωνα με καταγγελία του φοιτητή Θ. Γρέβια, αφότου ο Λαμπράκης μεταφέρθηκε στο ΑΧΕΠΑ, αφέθηκε να πεθάνει: “Τον άφησαν βαριά τραυματισμένο, χωρίς ορό στο νεκροθάλαμο του νοσοκομείου. Το σχέδιό τους πέτυχε“.
Τα μεσάνυχτα βρισκόμασταν έξω από την κεντρική είσοδο του νοσοκομείου, όταν εξήλθε ένας γιατρός. Απευθύνθηκε σε μας, ρωτώντας αν ήμασταν εκεί για τον Λαμπράκη. Του απαντήσαμε “ναι”… eίπε ότι χρειαζόταν ένας από μας, γιατί δεν επαρκούσε το νοσηλευτικό προσωπικό _Πήγα εγώ. Κατέβηκα με το γιατρό στο πρώτο υπόγειο. Από ένα μακρόστενο διάδρομο μπήκαμε σε ένα κλειστό θάλαμο. Στην είσοδο βλέπω τη γραμματέα της οργάνωσής μας Καίτη Τσαρουχά, να κρατάει στα χέρια της τον βαρύτατα τραυματισμένο πατέρα της, Γιώργη και στο βάθος δεξιά ξαπλωμένο ανάσκελα, το σώμα του Γρηγόρη Λαμπράκη.
«Ο γιατρός μου ζήτησε να καθίσω σε μια καρέκλα, πίσω από το κεφάλι του, να τοποθετήσω τα χέρια μου στην κάτω σιαγόνα και να κρατώ συνεχώς το κεφάλι του προς τα πίσω και έφυγε. Του είχαν κάνει τραχειοστομία. Δεν ήταν διασωληνωμένος, δεν είχε ορό. Κατά διαστήματα το στήθος του τρανταζόταν από ακανόνιστες εισπνοές και εκπνοές», συνεχίζει.
Ερωτηθείς για τον θάλαμο και το αν υπήρχε άλλος ασθενής εκεί, απάντησε:
«Ο χώρος όπου βρισκόμασταν δεν ήταν θάλαμος νοσηλείας. Ούτε τα κρεβάτια ήταν κρεβάτια νοσηλείας. Το κρεβάτι στο οποίο ήταν ο Λαμπράκης, αποτελούνταν από τρεις ξύλινες σανίδες πάνω σε δύο μεταλλικά “Π”, πιθανότατα νεκροκρέβατο. Μάλλον ήταν ο νεκροθάλαμος του νοσοκομείου».
Στις 1.22 π.μ. της Δευτέρας 27 Μάη,
η καρδιά του Λαμπράκη έπαψε να χτυπά
(…)
Ο περονόσπορος προλαμβάνεται δια των ψεκασμών διαλυμάτων βαρδιγαλλείου ή βουργουνδίου πολτού – Δύο κλασσικές μέθοδοι κατά κάποιον τρόπο, Ο πολτός του Μπορντώ και ο πολτός της Βουργουνδίας …της Γαλλικής επαρχίας με τα φημισμένα κρασιά. Κάθε χρόνο γίνονται τρεις ψεκασμοί. Ο πρώτος όταν οι βλαστοί φθάσουν τα 12-15 εκατοστά (κλπ). Οι ψεκασμοί είναι προληπτικοί και δεν πρέπει να αμελούνται… Εδώ ολοκληρώνω τα της καταπολεμήσεως του περονόσπορου. θυμίζοντας στους αγρότες ότι η ασθένεια της αμπέλου, εμφανίστηκε για πρώτη φορά… ταυτόχρονα με την ιδεολογική εκείνη ασθένεια που πλήττει τον άνθρωπο. Εδώ, δίδω το λόγο στον Στρατηγό της Χωροφυλακής. (Παρεμβολή πλάνου) Κάθε ομοιότητα με γεγονότα ή πρόσωπα είναι ΗΘΕΛΗΜΕΝΗ. Μιλάει ο Μήτσου τώρα
(…)
Ομοίως προς τον περονόσπορον αυτή η ιδεολογική ασθένεια …πρέπει να καταπολεμάται προληπτικώς. Όπως ο περονόσπορος οφείλεται στη δράση νοσηρών μικροβίων και διαφόρων παρασιτικών μυκήτων Ούτως… είναι απαραίτητος ο ψεκασμός των ανθρώπων. Τα σχολεία αποτελούν το πρώτον στάδιον. Ο δεύτερος ψεκασμός γίνεται περί την άνθιση.Πρόκειται ασφαλώς για τους φοιτητές και τους εργάτες. Η περίοδος της στρατιωτικής θητείας είναι ο ιδανικός χρόνος γι’ αυτό. Ούτως σώζεται η εθνική ελευθερία, από την ιδεολογική αυτή ασθένεια. Αυτή η νέα “ποικιλία” πιο ακαθόριστη και ύπουλη είναι ένας εχθρός δόλιος που απομακρύνεται απ’ τον Θεόν και το Στέμμα. Άμα τη εμφανίσει των διαφόρων “-ισμών” σοσιαλισμός, αναρχισμός, ιμπεριαλισμός, κομμουνισμός κ.λπ. οι κηλίδες στην επιφάνεια του ηλίου επλήθυναν. Ο Θεός αρνείται να φωτίσει τους Ερυθρούς! Πρέπει να διαφυλάξουμε τα υγιή τμήματα της κοινωνίας μας και να θεραπεύσουμε τα ασθενή. Απόψε ο εχθρός θα συγκεντρωθεί στην πόλη μας. Εμείς όμως δεν είμαστε “-ισμός”. Ζώμεν εν Δημοκρατία. Δεν θα απαγορεύσομεν την συγκέντρωσιν. Ούτε θα απαγορεύσομεν τις εκδηλώσεις των αντιφρονούντων. Δια τούτων υγιών στοιχείων, των αντισωμάτων θα καταπολεμήσουμε και θα πατάξουμε όλες τις ασθένειες. Εκείνες της αμπέλου και εκείνες της κοινωνίας. Τοσαύτα είχον ειπείν.
Η ρομαντική σκηνή πριν το τέλος, δίπλα στη θάλασσα που μοιάζει “δικαίωση” εμφανίζει ανάγλυφα και τα ιδεολογικά όρια του Γαβρά. Αν και πρωθύστερη -είπαμε, η ταινία είναι του 1969 μιλάει για την σχεδόν “επανάσταση” με τον Παπανδρέου που δεν πραγματοποιήθηκε λόγω δικτατορίας (την οποία μάλιστα παρουσιάζει “γλαφυρά”, μέσω απαγορεύσεων -μεταξύ αυτών μακρυμάλληδες και μίνι φούστες). Συνιστούμε να δείτε την ταινία -ειδικά οι νεώτεροι _
Ο «Γέρων της… Δημοκρατίας», κατά «του συρφετού των αλητών του ΚΚΕ»
Το κλίμα που κυριάρχησε μετά την εγκύκλιο είναι αποκαλυπτικό.
Στις αρχές Απρίλη 1965 αποβλήθηκαν διά παντός απ’ όλα τα γυμνάσια της Ηπείρου δύο μαθητές, επειδή είχαν πάρει μέρος στην υποδοχή του Μ. Θεοδωράκη, προέδρου της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη. Ακολούθησαν και άλλες αποβολές από τα Γυμνάσια Ιωαννίνων, Αρτας, Κομοτηνής, Καβάλας κ.ά.
Ο Γ. Παπανδρέου δήλωσε: «Η διά παντός αποβολή από το γυμνάσιο Ιωαννίνων δύο κομμουνιστών μαθητών αποτελεί παράδειγμα για τον εκπαιδευτικόν κόσμον της χώρας, διδάσκοντας και διδασκομένους. Η οργάνωσις της κομμουνιστικής νεολαίας Λαμπράκη δεν επιτρέπεται να εισδύση εις τα σχολεία. Αι κυρώσεις θα είναι σκληρόταται» (Σπ. Λιναρδάτου: «Από τον εμφύλιο στη χούντα», τ. Ε’, σελ. 173).
#ΤΩΡΑ_ΚΚΕ
Υπάρχει ομοιότητα με σήμερα;