Γράφει η \\ ΟΓΕ _
για την αντιγραφή \\ Αστέρης Αλαμπής _Μίδας

Μια περιγραφή του είδους που μπορεί να χαρακτηριστεί ως πρω­τότυπο του ιαπωνικού χο­ρού υπάρχει στο Kojiki, το παλαιότερο βιβλίο ιστορίας της Ιαπωνίας (712 μ.Χ.). Σύμφωνα με τον σιντοϊσμό (θρησκεία της oπoíαs η προέλευση βρί­σκεται στην αρχαία ια­πωνική ιστορία), o χορός οφείλει την ύπαρξή του στη θεά της αυγής Ameno-Uzume-no-M¡koto, ακόλουθο της θεάς του ήλιου Amaterasu. Επειδή ο θεός της θάλασσας και των καταιγίδων ρήμαζε τη γη, η Amaterasu αποσύρθηκε σε μια σπηλιά κι έκλεισε την είσο­δο με ένα βράχο, εξαφανίζοντας τον ήλιο. Όσο κι αν προσπάθησαν οι άλλοι Kami (θεότητες), δεν κατάφεραν να την πείσουν να βγει. Τη λύση έδωσε η Uzume: επιχειρώντας ένα είδος «στριπτίζ», άρχισε να χορεύει τόσο κωμικά, ώστε όλοι ξεκαρδίστηκαν. Η Amaterasu παρα­ξενεύτηκε και βγήκε, κάνοντας μερικά βήματα έξω από τη σπηλιά. Τότε, οι Kami ακινητοποίησαν τον βράχο, εμποδίζοντας έτσι τη θεά του ήλιου να εξαφανιστεί πάλι.

Η Uzume εικονίζεται μ’ ένα μάτσο φύλλα μπαμπού στο χέρι, να χορεύει ξέφρενα, χτυπώντας τα πόδια στο πάτωμα. Με αυτό τον χορό, που έχει κοινά στοιχεία με τον αρχαιοελληνικό κόρδακα (άσεμνος και προκλητικός xoρós), καθιερώθηκε cos θεά του γλεντιού. Τnς αποδίδουν τη δημιουργία πολλών ιαπωνικών μορφών τέχνηε, óncos το kagura (είδος χορού που αφηγείται τις ιστορίες των Kami) και ορισμένες μορφές κωμωδίας και θεάτρου, óπως το αρχαίο noh.

Επιλεγμένο

Σκέψεις για το μέτρο της απαγόρευσης των κινητών στο σχολείο

Σήμερα το σχολείο, το αστικό σχολείο, βρίσκεται σε μια δίνη αλλαγών, σε μια κρίση. Οι μαθητές πιο δύσκολα βρίσκουν νόημα στην παρουσία τους στο σχολείο.…

Κυκλοφορεί η ατζέντα της ΟΓΕ: με σύντροφο την τέχνη βρισκόμαστε και σήμερα ανυποχώρητα στις επάλξεις του αγώνα, μαθαίνοντας από το χθες, παρεμβαίνοντας στο σήμερα, παλεύοντας συλλογικά για το αύριο που μας αξίζει…

Ο χορός Kabuki

Η Izumo No Okuni, ερμηνεύτρια ιερών χο­ρών και τραγουδιών, έγινε ιδιαίτερα γνωστή στο Κιότο για τις καινοτομίες σε ένα είδος χο­ρού που είχε σχεδόν χάσει τον ιερό τυ χαρα­κτήρα και ήταν δημοφιλής για τα σεξουαλικά του υπονοούμενα. Η Okuni, φημισμένη και για τα χιουμοριστικά σκετς με ερωτικό περιεχό­μενο, σύντομα άρχισε να προσελκύει μεγάλα πλήθη. Έτσι γεννήθηκε το Kabuki.

Έχοντας παίξει μέχρι και για τιε κυρίες της αυτοκρατορικής αυλής, η πρώην ιέρεια έφτια­ξε δικό της θίασο. Οι χορεύτριες ανήκαν στα κατώτερα λαϊκά στρώ­ματα, αρκετές μάλιστα εμπλέκονταν στην πορνεία. Η Okuni τις δίδα­ξε υποκριτική, χορό και τραγούδι. Οι παραστάσεις τους, εκκεντρικές και κοινωνικά τολμηρές, είχαν έκδηλα διονυσιακά χαρακτηριστικά. Επειδή ήταν αποκλειστικά γυναικείοι θίασοι, οι αντρικοί ρόλοι παί­ζονταν από γυναίκες.

Το 1629, το γυναικείο Kabuki απαγορεύτηκε για να μην αλληλεπιδρούν ερωτικά ηθοποιοί και κοινό, σε μια προσπάθεια να «αποκα­τασταθούν τα χρηστά ήθη». Αλλά και το αντρικό Kabuki ίδια αποτε­λέσματα είχε. Τελικά, οι παραστάσεις περιορίστηκαν σε εκείνες των ηλικιωμένων ανδρών, πάγια πρακτική στα επίσημα θέατρα ακόμα και σήμερα.

Η Ιαπωνία έχει να επιδείξει πλήθος λαϊκών τελετουργιών. Χαρακτη­ρίζονται από εντυπωσιακές στολές, μουσική και ζωηρούς χορούς, κυρίως στις αγροτικές περιοχές, οι οποίες δυστυχώς σήμερα ερημώνουν. Έτσι, πολλές πολιτιστικές παραδόσεις χάνονται, όπως ο αιωνόβιος «χορός των ελαφιών».

Οι γκέισες

Tη νεαρή γκέισα “πεταλούδα” νοίκιασε έναντι 39 δολαρίων τον μήνα ένας Αμερικάνος αξιωματικός. Από αυτά, 4 δολάρια στοίχιζε η κρατική άδεια που της επέτρεπε να είναι ερωμένη του και της εξασφάλιζε πρόσβαση στα δημόσια λουτρά, 25 δολάρια στοίχιζε η κατοικία και 10 ακόμα δολάρια μια υπηρέτρια. Εκείνος απολάμβανε τις ανέσεις ενόε “γάμου” με ημερομηνία λήξης και εκείνη είχε στέγη και υπηρέτρια… Φεύγοντας για την Αμερική, της υποσχέθηκε ότι θα επέστρεφε… Τελικά, την άφησε πάμφτωχη, με ένα μωρό στην αγκαλιά. Έτσι αναφέρεται η αδελφή του συγγραφέα Τζον Λούθερ στο πε­ριεχόμενο του διηγήματος που αποτέλεσε τη βάση για το θεατρικό έργο και μετά για την όπερα του Τζιάκομο Πουτσίνι «Μαντάμα Μπατερφλάι».

Κατά την περίοδο Έντο (1603 – 1868), στην περιοχή με τα κόκ­κινα φανάρια, συνηθιζόταν να προσκαλούνται στα συμπόσια μου­σικοί και γκέισες (αρχικά ο ρόλος αυτός δινόταν σε άντρες) για να υποδεχτούν τιε εταίρες. 0 ρόλος τηε πόρνης ήταν διαφορετικός από της γκέισας: η πρώτη πουλούσε σεξουαλικές υπηρεσίες, η δεύτε­ρη καλλιτεχνικές. Στα μέσα του 17^ου αιώνα υπήρχαν τριών ειδών γκέισες: οι εγκεκριμένες, οι μη αναγνωρισμένες και οι ανεπίσημα αναγνωρισμένες. Η γκέισα που πουλούσε την τέχνη της σε περιοχές που δεν αναγνωρίζονταν επίση­μα ήταν πιθανό να πουλάει και το σώμα της, όπως αποκάλυψε το πε­ριστατικό με τις 115 χορεύτριες που δούλευαν ιδιωτικά και ως πόρνες. Έτσι δημιουργήθηκε το Kenban, στο οποίο αναγραφόταν η εγκε­κριμένη γκέισα με το καλλιτεχνικό της όνομα, θεσπίστηκαν επίσης ορισμένοι κανόνες στα χτενίσματα και τα ρούχα, όπως το δέσιμο του obi (ζώνη): της πόρνης δενόταν μπροστά, η γκέισα το άφηνε κρεμασμένο στην πλάτη της.

Η πορνεία είναι παρούσα σε κάθε ιστορική φάση τns οικονομικής και κοινωνικής διαμόρφωσης της  Ιαπωνίας, με αποκορύφωμα ένα είδος τράφικινγκ (από τα τέλη του 19^ου αιώνα ως τη δεκαετία του 1920). Οι γυναίκες που στέλνονταν ως πόρνες εκτός χώρας αποκαλούνταν kara-yuki-san. Φτωχές κοπέλες οι περισσότερες, γεννημένες σε αγροτικό χωριό και ψαροχώρια, ήταν συχνά θύμα­τα απαγωγής, αλλά μόνο το 1980 αναγνωρίστηκε το δράμα τους και πάρθηκαν κάποια μέτρα.

Η γκέισα αναδείχθηκε σε εμβληματική φιγούρα της  Ιαπωνίας. Στην καλλιτεχνική της εξέλιξη, ήταν πρόσωπο με το οποίο μόνο επιφανείς Ιάπωνες και ξένοι μπορούσαν να έρθουν σε επαφή. Οι καλλιτεχνικές υπηρεσίες που πρόσφεραν οι γκέισες στις ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες συμποσίων (tatami) συνέβαλαν στη διατήρηση της ιαπωνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως ο ιαπωνικός xopós και η μουσική shamisen (παραδοσιακό μουσικό όργανο). Ωστόσο, οι καλλιτεχνικές τους υπηρεσίες είναι ακόμα πολυτέλεια δαπανηρή. Λίγοι —άντρες και γυναίκες- μπορούν να τις απολαύσουν.

Χορεύουμε;

Τα λεφτά μου όλα δίνω για ένα tango …και παίρνω αυτά που ο νους μου απαγορεύει

Στον κινηματογράφο

• (τιμής ένεκεν 1^ο )
  Raise the Red Lantern (Σηκώστε τα κόκκινα φανάρια _1991) σε σκηνοθεσία Zhang Yimou βασισμένη στο μυθιστόρημα του Su Tong “Σύζυγοι και παλλακίδες”. Έλαβε πολλά βραβεία, το 1992 μπήκε στις δέκα καλύτερες ξένες ταινίες (National Council of Film Critics USA). Όλα διαδραματίζονται στη δεκαετία του 1920. Ένας πλούσιος Κινέζος φεουδάρχης, που είναι ήδη 50 ετών, παίρνει την 4^η σύζυγό του, το κορίτσι Songlian, που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχολείο για να παντρευτεί. Έγινε η νεότερη σύζυγος, γεγονός που προκάλεσε ζήλια και μίσος για τις μεγαλύτερες _μια βαθιά δραματική ταινία, δυνατή και αξέχαστη

• Οι Memoirs of a Geisha (Αναμνήσεις μιας γκέισας) βασίστηκε στο διάσημο βιβλίο του Άρθουρ Γκόλντεν, με ξεχωριστή φωτογραφία _ήταν υποψήφια για πολλά βραβεία, συμπεριλαμβανομένου του Όσκαρ, και μπόρεσε να λάβει 3 πολυπόθητα αγαλματίδια και πολλά άλλα με υπέροχα τοπία, καλές στολές. Στην Ιαπωνία και την Κίνα επικρίθηκε λόγω λαθών και καστ,
• Sakuran (2006) σε σκηνοθεσία Mika Ninagawa (“Σακουράν”=”Σύγχυση”). Η ιστορία μιας χωριάτισσας με δύσκολο χαρακτήρα, που μπόρεσε να γίνει η καλύτερη ανάμεσα στις εταίρες, με την εξωτική ομορφιά της Anna Tsuchiya, που πρέπει να επιβιώσει σε έναν οίκο ανοχής, που δεν μοιάζει καθόλου με παράδεισο.
• Painted Veil (Βαμμένο πέπλο 2006) Ένα ερωτικό δράμα βασισμένο στο μυθιστόρημα του Άγγλου συγγραφέα Somerset Maugham. υποψήφια για πολλά βραβεία (το 2007 κατάφερε να κερδίσει τη Χρυσή Σφαίρα). Οι πρωταγωνιστικοί ρόλοι πήγαν σε αστέρια όπως ο Έντουαρντ Νόρτον και η Ναόμι Γουότς. Διαδραματίζεται τη δεκαετία του 1920: ένα νεαρό ζευγάρι – η Kitty και ο Walter Fane παντρεύτηκαν για έρωτα. Ωστόσο, σύντομα η γυναίκα βρίσκει εραστή και ο Walter θα πάει σε ένα μικρό κινεζικό χωριό όπου άνθρωποι πεθαίνουν από μια επιδημία χολέρας. Η γυναίκα πρέπει να τον ακολουθήσει.

• Flowers of War (“Λουλούδια του πολέμου” και βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα _2011) Κινεζική ιστορική ταινία βασισμένη στο μυθιστόρημα του Γιαν Γκέλινγκ “13 χρώματα της Ναντζίνγκ”. Κεντρικός ήρωας είναι ο νεκροθάφτης John. Πηγαίνει σε ένα μοναστήρι στη Ναντζίνγκ για να θάψει έναν ιερέα. Έξω από τα τείχη του μοναστηριού γίνονται αιματηρές μάχες, 1937, Ιαπωνο-κινεζικός πόλεμος. Ο Αμερικανός μένει ανάμεσα στους μαθητές του μοναστηριού για να τους προστατεύσει. Πρέπει επίσης να προστατεύει τις ιερόδουλες από έναν κοντινό οίκο ανοχής. Η ταινία έδειξε τη φρίκη του πολέμου πολύ ρεαλιστικά: αίμα, ερείπια, φοβισμένα παιδιά, βάναυσοι στρατιώτες.

• Μετάξι (2007) σε σκηνοθεσία Francois Girard βασισμένη στο μυθιστόρημα του Ιταλού συγγραφέα Alessandro Baricco. Διαδραματίζεται τον 19^ο αιώνα. Πρωταγωνίστησαν σπουδαίοι ηθοποιοί – Μάικλ Πιτ και Κίρα Νάιτλι. Ο Herve Jancourt κερδίζει εξάγοντας μεταξοσκώληκες από άλλες χώρες. Ταξιδεύει στην Ιαπωνία, όπου γνωρίζει ένα γοητευτικό κορίτσι. Είναι η ερωμένη ενός από τους πλούσιους. Η Έρβε τον ερωτεύεται _αρετή της ταινίας και ταυτόχρονα μειονέκτημά της είναι ο ήρεμος, αβίαστος ρυθμός της με κάποια απροσδόκητα
• Το Hwang Jinhee (2006) δεν αφορά ταινία, αλλά για μια σειρά που αφηγείται τη μοίρα του συνθέτη και ποιήτριας Hwang Jin Yi μιας από τις πιο διάσημες εταίρες του 16^ου αιώνα. Το κορίτσι ήταν νόθα κόρη ευγενή και η μητέρα της, η οποία εργαζόταν η ίδια ως εταίρα, έκανε ό,τι ήταν δυνατόν για να εξασφαλίσει ότι η κόρη της δεν επαναλάβει τη μοίρα της. Όμως εκείνη, παρόλα αυτά, επέλεξε τον συγκεκριμένο τρόπο για να κερδίσει τα προς το ζην, προσπαθώντας να αποδείξει στους άλλους τη μοναδικότητά της. Η ζωή της ήταν μια σειρά από τραγικές δοκιμασίες, αλλά επέζησε. Με ευχάριστη μουσική και ενδιαφέρουσα πλοκή.
• Honest Courtesan (“ειλικρινής εταίρα” _1998): Ο σκηνοθέτης Μάρσαλ Χέρσκοβιτς κινηματογράφησε τη βιογραφία της διάσημης βενετσιάνας εταίρας Βερόνικα Φράνκο. Όλα διαδραματίζονται το 1583. Ένα φτωχό αλλά πολύ έξυπνο και όμορφο κορίτσι ερωτεύεται τον αριστοκράτη Μάρκο. Είναι αδερφός της φίλης της. Ο νεαρός δεν κρύβει ότι τρέφει αισθήματα και για τη Βερόνικα. Όμως ο πατέρας του Μάρκο είναι κατά του γάμου τους. το κορίτσι είναι φτωχό. Η μητέρα της, που κάποτε ήταν εταίρα, προσπαθεί να πείσει την κόρη της να ακολουθήσει τα βήματά της, γιατί απειλούνται από τη φτώχεια. Με εξαιρετικούς ηθοποιούς και ενδυματολογικά ευρήματα.
• Μόνο η θάλασσα ξέρει (Η γκέισα και ο σαμουράι 2002): Μια ιαπωνική ταινία του Kei Kumai για την όμορφη O-Shin, η οποία εργάζεται ως γκέισα σε έναν ιαπωνικό οίκο ανοχής. Κάπως συναντά τον σαμουράι Φουσανόσουκε και τον βοηθά να ξεφύγει από τους διώκτες του. Οι νέοι ερωτεύονται ο ένας τον άλλον, ομορφιά Ιαπωνίας, διαποτισμένη από αισιοδοξία, αποκαλυφθεί την ψυχή μιας Γιαπωνέζας.

• Beauty Lucknow (2006): Ινδική ταινία σε σκηνοθεσία, παραγωγή και σενάριο JP Duta. Πρωταγωνιστούσαν αστέρες άγνωστοι σε μας του ινδικού κινηματογράφου όπως ο Aishwarya Rai και ο Abhishek Bachchan. Βασισμένο στο βιβλίο “Χορεύτρια» Mirza Muhammad Hadi Rusva, βασισμένο στην πραγματική ζωή του Umrao-Jan-Ada. Το κορίτσι Umrao απάγεται και πωλείται σε έναν οίκο ανοχής Lucknow. Όμως, παρά το γεγονός ότι βρέθηκε στο επίκεντρο της λαγνείας και της εξαχρείωσης, παλεύει για την ευτυχία και την αγάπη της. Όμορφα σκηνικά και ινδική μουσική.