Στην ευρύτερη περιοχή των Πρεσπών για μεγάλο χρονικό διάστημα έδρασε ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας. Από πρώτο εξάμηνο του 1947 που απελευθέρωσε την περιοχή μέχρι και τον Αύγουστο του 1949 εδώ δημιουργήθηκε η Ελεύθερη Ελλάδα, στο χώρο όπου το δεξιό άκρο της συνόρευε με την Αλβανία, συνέχιζε μέχρι το Μάλι Μάδι με κεντρική κατεύθυνση το όρος Βέρνο ή Βίτσι. Στη συνέχεια με το ορεινό συγκρότημα Βαρνούς ή Μπέλα Βόδα και συνόρευε στο αριστερό άκρο με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Ο Δημοκρατικός Στρατός έδωσε μεγάλες και μικρές μάχες σε αυτή την περιοχή. Η ζωή των μαχητριών και μαχητών του ΔΣΕ συνδυάστηκε με τον άφταστο ηρωισμό, την αυτοθυσία, την ηθικοπολιτική του ανωτερότητα και τα ιδανικά του. Δίπλα του οι κάτοικοι, οι οποίοι δεν έφυγαν από τα σπίτια τους, βοηθούσαν και πάλευαν για το δυνάμωμα του ΔΣΕ. Οι Πρέσπες έγιναν κάστρο του ΔΣΕ.

Οι φωτογραφίες είναι από το λεύκωμα «Φωτογραφίζοντας το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας» του Απόστολου Μουσούρη (Σύγχρονη Εποχή)