Το τρέχον 18ο τεύχος του περιοδικού που επιμελείται –όπως πάντα η Διατμηματική Επιτροπή της ΚΕ του ΚΚΕ για τις μικρότερες ηλικίες της νεολαίας …είναι (όπως είχαμε ήδη προαναγγείλει) διπλό!
Γιατί μαζί του οι μικροί (και όχι μόνο) αναγνώστες παίρνουν και ένα ακόμα 36σέλιδο τεύχος, που αποτελεί αφιέρωμα στην επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821.
Όπως πάντα, το «το κόκκινο Αερόστατο», αγαπημένο περιοδικό των μικρών (και «μεγάλων») παιδιών, διατίθεται από τις Οργανώσεις του ΚΚΕ.
Στο κύριο τεύχος του περιοδικού, «Το ημερολόγιο ενός απορημένου» επιστρέφει, στοιχεία για το πώς επηρεάζεται η Εκπαίδευση σε όλη τον κόσμο από την πανδημία θα οδηγήσουν τα παιδιά να ανακαλύψουν ομοιότητες και διαφορές και να προβληματιστούν.
«Οι ΕΠΟΝίτες της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ)» είναι το θέμα που συνδέεται με την επέτειο ίδρυσης της ΕΠΟΝ, που έχουμε μέσα στον μήνα, στις 23 Φλεβάρη.
«Μια εικόνα, μια ιστορία: Το σφυροδρέπανο» είναι άλλο ένα τετρασέλιδο θέμα, που φέρνει τα παιδιά σε επαφή με αυτό το σύμβολο του κομμουνισμού και των αγώνων παγκοσμίως.
Ξεχωριστή είναι η αναφορά και στην 8η Μάρτη, Παγκόσμια Μέρα της Εργαζόμενης Γυναίκας.
Σε αυτό το τεύχος συνεχίζεται επίσης το αφιέρωμα σε μεγάλες ανακαλύψεις και εφευρέσεις που άλλαξαν τον κόσμο, και στο πλαίσιο αυτό τα παιδιά θα διαβάσουν για τον Γουτεμβέργιο και την τυπογραφία, τον Λεονάρντο ντα Βίντσι και την ανατομία, την ανακάλυψη της βαρύτητας, αλλά και την εφεύρεση του αερόστατου!
Φυσικά, όπως και σε κάθε τεύχος, στις υπόλοιπες σελίδες του περιοδικού μικροί και μεγάλοι μπορούν να βρουν ιδέες για χειροτεχνίες και κατασκευές, παιχνίδια, σπαζοκεφαλιές, ανέκδοτα, σκάκι και πολλά άλλα…
Ας τα πάρουμε … «ανάποδα»
Σκοπός της έκδοσής μας! ή αλλιώς… «Τι είναι αυτό που βρέθηκε στα χέρια μου»;
Πώς δηλαδή;;;
Πρόκειται για ένα αφιέρωμα στην Επανάσταση του 1821.
«Ψύλλοι στα άχυρα» χαρακτηρίζει το σχολικό καλάθι η Ομοσπονδία Γονέων Αττικής, μπροστά στην τεράστια ακρίβεια που έχει γονατίσει τις λαϊκές οικογένειες και σε σχετική ανακοίνωσή…
Ένα αφιέρωμα κάπως (ως και πολύ) αλλιώτικο και ξεχωριστό από τα άλλα!
Έπειτα, γιατί θέλει να σε βοηθήσει… να «δεις» την Ιστορία αλλιώς!
Όπως πραγματικά ήταν.
Φτιάχτηκε ειδικά για σένα, τον μαθητή και τη μαθήτρια των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού και των πρώτων τάξεων του Γυμνασίου.
Βέβαια, ακόμα κι αν είσαι λίγο μικρότερος ή μεγαλύτερος, αν είσαι ακόμα και γονιός ή δάσκαλος, δε χάθηκε κι ο κόσμος! Ίσα-ίσα, θα βρεις κι εσύ πολλά ενδιαφέροντα στις σελίδες του!
Στις σελίδες αυτού του αφιερώματος θα μάθουμε τι πραγματικά ήταν η Επανάσταση. Από ποιους έγινε και γιατί.
Γιατί ήταν τόσο σημαντική τότε. Και φυσικά ποια είναι η σημασία της στο σήμερα!
Πρώτα απ’ όλα, γιατί…
Αλλιώτικο και ξεχωριστό
Γιατί μελετάμε το 1821; ή αλλιώς… «Γιατί να διαβάσω για κάτι που έγινε τόσο παλιά»;
Η μήπως όχι;
Ώπα, ώπα, στάσου! Τι με ενδιαφέρει εμένα το 1821; Αυτό έγινε πριν 200 χρόνια. Περασμένα-ξεχασμένα!
Πράγματι, η Επανάσταση του 1821, παραμένει ένα πολύ σημαντικό γεγονός στην Ιστορία μας:
- Γιατί κι αυτή, όπως όλες οι Επαναστάσεις, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην Ιστορία.
Οι επαναστάσεις είναι οι στιγμές στον χρόνο, που οι τροχοί της ιστορίας επιταχύνουν και οι κοινωνίες κάνουν άλματα προς τα μπρος! - Γιατί, ως αποτέλεσμα της Επανάστασης του 1821, γεννήθηκε το κράτος της Ελλάδας, στο οποίο ζούμε κι εμείς σήμερα.
- Γιατί, το πώς «γεννήθηκε» το κράτος της Ελλάδας μαζί με όλη τη διαδρομή μας ως τα σήμερα, έχουν να «πουν» πολλά για το ποιοι είμαστε, από πού ερχόμαστε και πού πάμε.
Φύγαμε!!! …
Έτοιμοι να ξεκινήσουμε το ταξίδι μας στο παρελθόν;
Ποιος ήταν ποιος και τι έκανε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία;
Μας λένε πως η Επανάσταση του 1821 έγινε για να αποτινάξουμε τον οθωμανικό ζυγό, από τον οποίο υπέφεραν όλοι οι Έλληνες!
Στα μέσα του 14ου αιώνα μ.Χ. άρχισε η σταδιακή κατάχτηση των Βαλκανίων από τους Οθωμανούς. Σιγά – σιγά, όλες οι επαρχίες της πρώην ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (γνωστής σήμερα ως Βυζαντινής), με όλους τους λαούς που ζούσαν εκεί (Έλληνες, Σλάβους κ.λπ.), έγιναν τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Και … –χμμ όχι ακριβώς.
Κι έτσι ξεκίνησαν 400 χρόνια σκλαβιάς, όπως μαθαίνουμε στο σχολείο, σωστά;
Ούτε πριν (στα βυζαντινά χρόνια) η ζωή του φτωχού λαού ήταν εύκολη, ελεύθερη, ευτυχισμένη.
Ψάξ’ το παραπάνω
Τι ήταν η φεουδαρχική κοινωνία; …
Ήξερες ότι… οι εξεγέρσεις κατά των αρχόντων ήταν συχνές στα βυζαντινά χρόνια;
Σημαντικότερη ίσως ήταν η εξέγερση του λαού της Θεσσαλονίκης, που κράτησε 7 χρόνια (1342-1349).
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, όπως και η Οθωμανική που την αντικατέστησε, ήταν μια φεουδαρχική κοινωνία.
Μετά την κατάχτησή της, ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας αντικαταστάθηκε από τον Σουλτάνο, ενώ δίπλα στους χριστιανούς άρχοντες – μεγαλογαιοκτήμονες προστέθηκαν και οι Οθωμανοί άρχοντες – μεγαλογαιοκτήμονες (που ως κυρίαρχοι βέβαια είχαν τον πρώτο λόγο). Κι όλοι μαζί, έχτιζαν τα πλούτη και τη δύναμή τοος στον ιδρώτα των φτωχών χωρικών…
Δεν ήταν, λοιπόν, όλοι οι υποτελείς του Σουλτάνου ίδιοι.
Δεν «έπλεαν όλοι στην ίδια βάρκα».
Υπήρχαν πλούσιοι και φτωχοί, εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενοι.
Ας τους δούμε πιο αναλυτικά!
Η Εκκλησία
Η Εκκλησία έγινε ακόμα πιο ισχυρή από πριν, παρότι οι Οθωμανοί ήταν μουσουλμάνοι!
Οι Σουλτάνοι την όρισαν επικεφαλής όλων των χριστιανών και της έδωσαν μια σειρά εξουσίες και προνόμια (όπως να συλλέγει φόρους, να απονέμει δικαιοσύνη κ.λπ.).
Σε αντάλλαγμα, η Εκκλησία ήταν υπεύθυνη απέναντι στον Σουλτάνο για να κρατά τους χριστιανούς ήσυχους και υπάκουους.
Έτσι, στα κηρύγματά της, έλεγε πως «ο Σουλτάνος είναι ο εκπρόσωπος του Θεού στη Γη»!
Άρα, η αντίσταση σε αυτόν ήταν… αμαρτία.
|Στην αγιογραφία απεικονίζονται ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β’ ο «Πορθητής» να παραδίδει τα «προνόμια» στον Πατριάρχη Γεννάδιο Β’|
Ήξερες ότι…
Ο Πατριάρχης είχε βαθμό Οθωμανού Πασά με 3 αλογοουρές (είδος γαλονιού-διάκρισης) και ήταν υπόλογος μόνο στον ίδιο τον Σουλτάνο;
Ήξερες ότι…
Το «κρυφό σχολειό» δεν υπήρξε ποτέ; Είναι μύθος… Η εκπαίδευση των χριστιανών δεν είχε απαγορευτεί.
Υπεύθυνη γι’ αυτή ήταν η Εκκλησία. που όμως δεν ενδιαφερόταν και πολύ, γι’ αυτό και τα σχολεία ήταν ελάχιστα…
Οι Φαναριώτες ήταν πρώην βυζαντινοί άρχοντες, έμποροι κι άλλοι πλούσιοι της εποχής, που συνέχιζαν να αυξάνουν τα πλούτη τους, ασχολούμενοι με το εμπόριο, την τοκογλυφία, κλπ. Ονομάστηκαν έτσι επειδή κατοικούσαν κυρίως στη συνοικία «Φανάρι» της Κωνσταντινούπολης.
Τη συνοικία αυτή οι Οθωμανοί την έλεγαν «Συνοικία των πλούσιων Ρωμιών».
Οι Φαναριώτες προσπαθούσαν να έχουν καλές σχέσεις με το Οθωμανικό κράτος για να ευνοούνται οι δουλειές τους. Από την άλλη, και το Οθωμανικό κράτος τους αξιοποίησε σε μια σειρά υψηλά πόστα, όπως του Μεγάλου Δραγουμάνου της Πύλης (κάτι σαν υφυπουργός Εξωτερικών), του Δραγουμάνου του Στόλου (κάτι σαν υφυπουργός Ναυτικών) και των Ηγεμόνων των πλούσιων επαρχιών, της Μολδαβίας και της Βλαχίας (στη σημερινή Ρουμανία).
Οι μεγάλοι γαιοκτήμονες – κοτζαμπάσηδες
Κάθε χρόνο τα χωριά εξέλεγαν αντιπροσώπους για να διαχειρίζονται μια σειρά υποθέσεις τους (οικονομικές, κ.ά.). Κατόπιν οι αντιπρόσωποι των χωριών εξέλεγαν αντιπροσώπους για όλη την επαρχία. Αυτοί λέγονταν κοτζαμπάσηδες. Και παρότι η εκλογή ήταν θεωρητικά ανοιχτή σε όλους, πρακτικά το αξίωμα έπαιρναν μόνο οι πλούσιοι γαιοκτήμονες.
Οι μεγάλοι γαιοκτήμονες – κοτζαμπάσηδες γίνονταν πλουσιότεροι με πολλούς τρόπους:
- Ως μεγάλοι γαιοκτήμονες έβαζαν συχνά τους φτωχούς αγρότες να δουλεύουν στα χωράφια τους για ένα κομμάτι ψωμί.
- Ως επαρχιακοί άρχοντες αναλάμβαναν να συλλέξουν τους φόρους για τον Σουλτάνο.
Έτσι, αν ο φόρος ήταν 100, εκείνοι μάζευαν από τους κατοίκους 150, κρατώντας τα 50 για τον εαυτό τους! - Οι μικροί αγρότες έφταναν να τους χρωστούν τόσα πολλά που δεν μπορούσαν να τα πληρώσουν και τότε οι κοτζαμπάσηδες τους άρπαζαν τα μικρά τους χωράφια.
- Σε μερικές περιοχές, όπως η Πελοπόννησος, οι κοτζαμπάσηδες ήταν τόσο ισχυροί, που ανταγωνίζονταν ακόμη και τους Οθωμανούς (αν και πολλές φορές έβγαιναν χαμένοι… χάνοντας ακόμα και το κεφάλι τους).
Κλέφτες και αρματολοί
Οι «κλέφτες» ήταν φτωχοί αγρότες που κατέφευγαν στα βουνά και στη ληστεία κυνηγημένοι, τόσο από τους Οθωμανούς όσο και από τους χριστιανούς άρχοντες (κοτζαμπάσηδες).
«Εγώ ραγιάς δε γένομαι, Τούρκους δεν προσκυνάω, δεν προσκυνώ τους άρχοντες και τους κοτσαμπασήδες, μόν’ καρτερώ την άνοιξη, να ρθούν τα χελιδόνια, να βγουν οι βλάχες στα βουνά, να βγουν οι βλαχοπούλες».
(Δημοτικό τραγούδι “Των κλεφτών”, 1804)
Οι αρματολοί ήταν πρώην κλέφτες, που οι Οθωμανοί τους έδιναν χάρη, με αντάλλαγμα να φυλάνε περάσματα στα βουνά και να κυνηγούν τους πρώην «συναδέλφους» τους ληστές.
Ο λαός
Ο λαόςΤην εποχή της οθωμανικής κατάχτησης, η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων υπηκόων του Σουλτάνου ήταν άνθρωποι φτωχοί, που δούλευαν από την ανατολή έως τη δύση του ήλιου…
Άλλοι στους κάμπους όργωναν τη γη… Άλλοι με τα κοπάδια τους στα βουνά… Άλλοι στις θάλασσες κινούσαν τα πλοία που έφταναν στα πιο μακρινά μέρη… Άλλοι σε μικρά εργαστήρια που έφτιαχναν τα πάντα!
Δούλευαν σκληρά! Όμως ο ιδρώτας τους τελικά γινόταν χρυσάφι στις τσέπες άλλων: των Οθωμανών πασάδων, των Ελλήνων αρχόντων (κοτζαμπάσηδων), των Δεσποτάδων κ.λπ.
Ζούσαν με το κεφάλι σκυφτό.
Μισούσαν τους πανίσχυρους άρχοντες αλλά και τους φοβούνταν. Οι Δεσποτάδες τους έλεγαν να είναι υπάκουοι, αλλιώς… τους περίμενε η Θεία τιμωρία!
Στην πραγματικότητα, οι άρχοντες φοβούνταν μην τυχόν κι ο λαός σηκώσει κεφάλι και επαναστατήσει.
Όπως έλεγε ο κοτζαμπάσης Σ. Χαραλάμπης, «Ο ραγιάς ευθύς αφού πάρει τα όπλα, δεν θα μας ακούει και δεν θα μας σέβεται…»
Δεν ήταν όλοι, λοιπόν, στην ίδια θέση εκείνη την εποχή. Κάποιοι είχαν οφέλη από την οθωμανική κυριαρχία. Για την ακρίβεια, ήταν μέρος της. Άλλοι, όμως, οι περισσότεροι καταπιέζονταν διπλά: τόσο από τους Οθωμανούς όσο και από τους «δικούς τους» άρχοντες.
Η εποχή της Επανάστασης – Δύο κόσμοι σε σύγκρουση
Για δεκάδες και εκατοντάδες χρόνια, οι τροχοί της Ιστορίας κυλούσαν αργά. Όλα έμοιαζαν να μένουν ίδια. Βασιλιάδες και Σουλτάνοι φάνταζαν καλά θρονιασμένοι στα παλάτια τους. Τι άλλαξε λοιπόν; Τι έσπρωξε τους τροχούς της Ιστορίας μπροστά;
Η εποχή που ξέσπασε η Επανάσταση του 1821 ήταν μια εποχή όπου όλος ο κόσμος άλλαζε. Μια νέα ομάδα στην κοινωνία είχε κάνει δυναμικά την εμφάνισή της, φέρνοντας τα πάνω-κάτω!
Οι έμποροι, οι καραβοκυραίοι, οι τραπεζίτες, οι βιοτέχνες κ.λπ. (που όλοι μαζί αποτελούσαν τους αστούς) είχαν αποκτήσει μεγάλα πλούτη, τεράστια οικονομική δύναμη. Δεν είχαν όμως το δικό τους κράτος κι έτσι δεν μπορούσαν να έχουν τον πρώτο λόγο σε σημαντικές αποφάσεις που αφορούσαν τα συμφέροντά τους για τους φόρους και τους νόμους που ίσχυαν, για τις συμφωνίες και τις συνεργασίες με άλλες χώρες και πολλά ακόμη.
▪️ Έχουν: απόλυτη εξουσία, κάνουν ό,τι θέλουν.
▪️ Δεν έχουν: τον πρώτο λόγο πια στην οικονομία της εποχής.
▪️ Επιδιώκουν: να κρατήσουν τη μεγάλη δύναμη που έχουν στους αιώνες των αιώνων.
▪️ Έχουν: οικονομική δύναμη.
▪️ Δεν έχουν: πολιτική εξουσία.
▪️ Επιδιώκουν: έναν άλλο τρόπο οργάνωσης της κοινωνίας, που να προστατεύει και να ενισχύει τα οικονομικά τους συμφέροντα. Να έχουν εκείνοι τον πρώτο λόγο.
Αυτά τα κανόνιζαν με το «έτσι θέλω» οι βασιλιάδες, οι μεγάλοι γαιοκτήμονες και οι φεουδάρχες ευγενείς, δίχως να ρωτούν κανέναν! Φυσικά, αυτό οι αστοί δεν μπορούσαν να το επιτρέψουν! Κάτι έπρεπε να γίνει! Κι όλο έβραζε το πράγμα…
Ήταν μια εποχή όπου δύο κόσμοι συγκρούονταν…
Ο ένας κόσμος ήταν ο παλιός κόσμος των βασιλιάδων και των φεουδαρχών.
Ο άλλος κόσμος ήταν ο νέος κόσμος των αστών.
Κι όπως συμβαίνει σε όλη την Ιστορία της εξέλιξης των ανθρώπινων κοινωνιών, κάποια στιγμή, το νέο μεγάλωσε τόσο που δεν μπορούσε πια να παραμένει στη σκιά του παλιού. Έπρεπε να το ανατρέψει και να γίνει αυτό κυρίαρχο.
Μα με Επανάσταση!
Πώς;
▪️ 1775 – Επανάσταση στη Γαλλία
▪️ 1820 – Επανάσταση στην Ελλάδα
▪️ 1850 – Επανάσταση στην Αμερική
▪️ 1821 – Επανάσταση στο Βέλγιο
▪️ Επανάσταση στην Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία
Οι Έλληνες επαναστάτες εμπνεύστηκαν από τις επαναστάσεις στην υπόλοιπη Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Πήραν δύναμη και κουράγιο από αυτές. Την πιο σημαντική ώθηση στις επαναστατικές ιδέες έδωσε, βέβαια, η γαλλική αστική Επανάσταση του 1789, που επηρέασε και ενέπνευσε όσο τίποτε άλλο τους Έλληνες επαναστάτες. Από εκεί άντλησαν τις ιδέες, τις αρχές και το πρόγραμμά τους.
Βασικό συμπέρασμα: Η ελληνική επανάσταση του 1821 ήταν κι αυτή ένα κομμάτι του παζλ στην παγκόσμια κίνηση των ανθρώπινων κοινωνιών προς τα μπρος!
«Η γαλλική Επανάσταση… έκαμε να ανοίξουν τα μάτια του κόσμου. Πρωτύτερα τα έθνη δεν εγνωρίζοντο, τους βασιλείς τους ενόμιζαν ως θεούς της γης, και ό,τι και αν έκαμναν το έλεγαν καλά καμωμένο»
|Θ. Κολοκοτρώνης, αρχιστράτηγος του επαναστατικού ελληνικού στρατού|
Πώς και από ποιον γεννήθηκε η ιδέα της ελληνικής Επανάστασης;
Όπως έγραφε ο επαναστάτης του 1821 Ιωάννης Φιλήμων, «η γενναία σύλληψη και η γενναιότερα έναρξη» της Επανάστασης, ανήκε «στη μέση τάξη, την εμπορική ιδίως».
Πράγματι, ήταν η αστική τάξη (των εμπόρων, των πλοιοκτητών κ.λπ.) που κίνησε τους τροχούς της Ιστορίας μπροστά.
Με την ανάπτυξη του εμπορίου και της ναυτιλίας (κάπου εκεί στα μισά του 18ου αιώνα και μετά), οι Έλληνες έμποροι και πλοιοκτήτες, άρχισαν να συγκεντρώνουν σημαντικό πλούτο και δύναμη.
Όπως χαρακτηριστικά έγραφε ένας Υδραίος εφοπλιστής, οι «συνάδελφοί» του είχαν μαζέψει τόσο χρυσό και ασήμι, που δεν τους έφταναν πια τα σεντούκια για να τα φυλάσσουν!
Όσο όμως δυνάμωναν, τόσο περισσότερο τους ενοχλούσε η οθωμανική κυριαρχία, τόσο περισσότερο τους εμπόδιζαν τα δεσμά της. Το οθωμανικό κράτος τους τάραζε στους φόρους ενώ ταυτόχρονα δεν τους υποστήριζε απέναντι στους άλλους Ευρωπαίους ανταγωνιστές τους.
Δε φρόντιζε, όσο εκείνοι θα ήθελαν τουλάχιστον, για τα συμφέροντά τους, για να πάνε καλά οι δουλειές τους και να αυξήσουν περισσότερο τα κέρδη τους.
Παραδείγματα δύναμης | περιορισμών
(δύναμης)
Από το 1749 έως το 1819 (σε 70 χρόνια) οι Έλληνες πλοιοκτήτες αύξησαν τα πλοία τους από 188 σε 945! Σχεδόν τα πενταπλασίασαν δηλαδή
Οι Έλληνες έμποροι είχαν γίνει τόσο ισχυροί στα Βαλκάνια, που τα ελληνικά χρησιμοποιούνταν ως «γλώσσα του εμπορίου» απ’ όλους τους Βαλκάνιους, ανεξαρτήτως καταγωγής.
Ήξερες ότι, για πολλούς τότε η λέξη «Έλληνας» ήταν σχεδόν συνώνυμη του «εμπόρου»;
(περιορισμών)
Κάθε φορά που η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν σε πόλεμο οι πλοιοκτήτες αναγκάζονταν να της παρέχουν (και μάλιστα με δικό τους κόστος) έναν μεγάλο αριθμό πλοίων, που κανονικά θα ήταν στο εμπόριο και θα τους έφερνε σημαντικά κέρδη.
Οι Έλληνες έμποροι πλήρωναν 5% φόρο για να μεταφέρουν τα εμπορεύματά τους μέσα και έξω από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, την ίδια στιγμή που οι Γάλλοι ανταγωνιστές τους πλήρωναν μόνο 2%!
Σιγά – σιγά, η οικονομική άνοδος των Ελλήνων αστών άρχισε να γεννά μια σειρά επαναστατικές ιδέες!
Άρχισαν να αμφισβητούν την απόλυτη εξουσία (τυραννία) του Σουλτάνου, την «απόλυτη αλήθεια» και τον σκοταδισμό της Εκκλησίας.
Γι’ αυτό και οι ιδέες τους πήραν το όνομα «Διαφωτισμός», από τη λέξη «φως».
Οι δύο «κόσμοι» που συγκρούονταν
- «Όταν η διοίκηση …καταφρονεί τα δίκαια του λαού… το να κάμει ο λαός επανάσταση, να αρπάζει τα άρματα και να τιμωρεί τους τυράννους του, είναι το πλέον ιερό από όλα τα δίκαιά του και το πλέον απαραίτητο απ’ όλα τα χρέη του» («Νέα Πολιτική Διοίκησις», Ρήγας Φεραίος, λόγιος-επαναστάτης, 1757-1798)
- «Οι Άνθρωποι ούτε γεννώνται, ούτε είναι εις τον κόσμο ελεύθεροι» (Αθανάσιος ο Πάριος, ιερέας – πολέμιος των επαναστατικών ιδεών)
Οι αστοί διεκδικούσαν να αλλάξει η κοινωνία σε βάθος, να φέρουν τα πάνω – κάτω. Διεκδικούσαν μια αλλαγή που θα τους επέτρεπε να αναπτυχθούν, όπως ήθελαν, χωρίς περιορισμούς.
- Διεκδικούσαν να εμπορεύονται τα προϊόντα τους ελεύθερα.
- Διεκδικούσαν να πάρουν και οι ίδιοι θέσεις στη διοίκηση.
- Υπερασπίζονταν τις περιουσίες τους ενάντια στις αυθαιρεσίες του Σουλτάνου και των υπόλοιπων τοπικών αρχόντων.
- Υπερασπίζονταν την ανάπτυξη των επιστημών που θα βελτίωνε τις τεχνικές και τις μηχανές, με τις οποίες έφτιαχναν τα προϊόντα τους.
- Για να το πετύχουν αυτό, για να φτιάξουν δηλαδή τη δική τους κοινωνία, όπως την ήθελαν, έπρεπε να ξεφορτωθούν τον Σουλτάνο και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, όμως, ήταν μια αυτοκρατορία με πολλά έθνη και ο επικεφαλής της, ο Σουλτάνος, ξένος.
Άρα, η σύγκρουση με τους παλιούς φεουδάρχες σήμαινε ταυτόχρονα και σύγκρουση με τους Οθωμανούς κατακτητές. Έτσι, η Επανάσταση του 1821 είχε διπλό στόχο!
Το μεγάλο μας τσίρκο (1974, στίχοι: I. Καμπανέλης, μουσική: Σ. Ξαρχάκος)
Γυαλίσαν τα κουμπιά, γυαλίσαν τα γαλόνια και πήγανε περίπατο με τα κανόνια πολεμικές ζημιές σε χρυσές δραχμούλες εκατομμύρια δυο χωριά οι ζωούλες.
Και στο Σουλτάνο μέτρα για να ξεθυμώσει τη Θεσσαλία πίσω να μας ξαναδώσει ή τέσσερα ή πέντε εκατομμύρια λίρες.
Κι εσύ στον ήλιο ξάπλωσε και μέτρα ψείρες.
Απ’ τα χρεώγραφά μας θα τα οικονομήσουν θα δώσουν και θα πάρουν θα καλοκαρδίσουν οι ξένοι τραπεζίτες και οι κερδοσκόποι μισοτιμής πουλιούνται του φτωχού οι κόποι. Και τα δικά τους δάνεια πώς θα ξοφληθούνε χωρίς συναμεταξύ τους να ενοχληθούνε.
Φίλοι κι αδέλφια
(…)
Ήταν στρατιώτες, καπεταναίοι και λαϊκοί, όρκο σταυρώσαν πάνω στο σπαθί τους η λευτεριά να μην χαθεί, όρκο σταυρώσαν στο σπαθί καπεταναίοι, στρατιώτες, λαϊκοί.
Κι όπου φοβάται φωνή ν’ ακούει απ’ το λαό σ’ έρημο τόπο ζει και βασιλεύει, κάστρο φυλάει ερημικό, έχει το φόβο φυλαχτό όπου φωνή φοβάται ν’ ακούει απ’ το λαό.
(…)
Λαέ, μη σφίγγεις άλλο το ζουνάρι την πείνα μην την έχεις για καμάρι η πείνα, το καμάρι είναι του κιοτή του σκλάβου που του μέλλει να χαθεί!
«Το Μεγάλο μας Τσίρκο», Μουσική: Στ. Ξαρχάκος, Στίχοι: I. Καμπανέλης
Και πολλά ακόμη …36 πυκνογραμμένες σελίδες είναι αυτές: Φιλική Εταιρεία, γέννηση εθνών + ελληνικό έθνος, Ρήγας Φεραίος, η στάση των κοινωνικών δυνάμεων (εκκλησία, Φαναριώτες κοτζαμπάσηδες) ο γίγαντας λαός, επανάσταση και …οικονομική κρίση –το διεθνές περιβάλλον, ξένοι που πολέμησαν στο πλευρό της επανάστασης -342 Γερμανοί, 196 Γάλλοι, 137 Ιταλοί, 99 Άγγλοι-Σκωτσέζοι-Ιρλανδοί, 35 Ελβετοί, 30 Πολωνοί, 17 Ολλανδοί & Βέλγοι, 16 Αμερικάνοι, 9 Ούγγροι, 9 Σουηδοί, 9 Ισπανοί, 8 δανοί …και πολλοί Σέρβοι, Βούλγαροι Μαυροβούνιοι!, οι «εμφύλιοι», πλήρες χρονολόγιο με σημαντικές μάχες, συμπεράσματα και επίσης ποιήματα, τραγούδια, κείμενα και πλούσια πινακοθήκη του 1821
▪️ «Βασίλη, κάτσε φρόνιμα, να γένεις νοικοκύρης,
για ν’ αποχτήσεις πρόβατα, ζευγάρια κι αγελάδες,
χωριά κι αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν.
▪️ Μάνα μου εγώ δεν κάθομαι να γίνω νοικοκύρης,
να κάμω αμπελοχώραφα, κοπέλια να δουλεύουν,
και να ‘μαι σκλάβος των Τουρκών, κοπέλι στους γερόντους.
▪️ Φέρε μου τ’ αλαφρό σπαθί και το βαρύ τουφέκι,
να πεταχτώ σαν το πουλί ψηλά στα κορφοβούνια,
να πάρω δίπλα τα βουνά, να περπατήσω λόγγους,
να βρω λημέρια των κλεφτών, γιατάκια καπετάνων
και να σουρίξω κλέφτικα, να σμίξω τους συντρόφους,
που πολεμούν με την Τουρκιά και με τους Αρβανίτες».
▪️ Πουρνό φιλεί τη μάνα του, πουρνό ξεπροβοδιέται.
«Γεια σας βουνά με τους γκρεμνούς, λαγκάδια με τις πάχνες!
Καλώς το τ’ άξιο το παιδί και τ’ άξιο παλικάρι».
Από το κυρίως τεύχος –
Τα παιδιά όλου του κόσμου έχουν ανάγκη και δικαίωμα να πηγαίνουν σχολείο, να κάνουν φίλους, να παίζουν!, ξεχωρίζουμε:
Μια εικόνα μία ιστορία … Το σφυροδρέπανο!
▪️ Από μικρό με έπαιρνε ο μπαμπάς μου στη δουλειά για να τον βοηθάω όταν δεν είχα σχολείο. Ήταν μαρμαράς και η δουλειά του ήταν δύσκολη. Εγώ του κουβαλούσα τα εργαλεία: σφυριά, σφήνες, καλέμια και πένσες. Πόσο θαυμάσιο να βλέπεις ένα κομμάτι πέτρας να παίρνει σχήμα. Να γίνεται κομμάτι ενός νέου σπιτιού.
▪️ Φέτος, όμως, γνώρισα ένα εργαλείο που δεν είχα ξαναδεί. Στην αποθήκη του παππού μου στο χωριό, κρεμασμένος ψηλά, έστεκε ένας κοφτερός γάντζος.
«Είναι δρεπάνι» μου είπε ο παππούς μου. «Πριν τα τρακτέρ, ο μόνος τρόπος για να θερίσεις τη σοδειά από το χωράφι ήταν με αυτό το μαραφέτι».
▪️ Μου μίλησε για ιστορίες γεμάτες κόπο, ιδρώτα, ώρες δουλειάς στη ζέστη και στο κρύο. Μου θύμισε τη δουλειά του μπαμπά. Είναι και οι δύο περήφανοι και εργατικοί άνθρωποι.
Ο άνθρωπος, που δεν έχει κοφτερά νύχια, ούτε φτερά, χρησιμοποιεί διάφορα εργαλεία.
Εργαλεία, σαν το σφυρί ή το δρεπάνι, γίνονται προεκτάσεις του ανθρώπινου χεριού.
Έτσι, με τη δουλειά και τα εργαλεία φτιάχνουμε τα πάντα γύρω μας (σπίτια, ρούχα, φαγητό κ.ά.).
Τί;
Πολλές φορές οι άνθρωποι χρησιμοποιούν μια εικόνα για να περάσουν ένα μήνυμα, μία ιδέα.
Τότε η εικόνα γίνεται σύμβολο. Το σφυρί και το δρεπάνι συμβολίζουν τους εργάτες και του αγρότες, οι οποίοι ενωμένοι μπορούν να τα βάλουν με κάθε καταπιεστή και να φτιάξουν μία δίκαιη κοινωνία για όλους.
Από τα αρχαία χρόνια ο άνθρωπος ονειρευόταν να πετάξει! Κοίταζε τον ουρανό, τα σύννεφα και ζήλευε τα πουλιά που μπορούσαν να μοιράζουν τη ζωή τους σε Γη και αέρα. Χρειάστηκαν, όμως, πολλές μελέτες, πολλή σκέψη, πολλές άκαρπες προσπάθειες μέχρι να τα καταφέρει. Ένα πολύ σημαντικό βήμα έγινε με την εφεύρεση του αερόστατου από τους αδερφούς Μονγκολφιέ.
Αυτή η υπέροχη κατασκευή αποτελείται από ένα καλάθι που κρέμεται από ένα τεράστιο μπαλόνι.
Έτσι απλά; Και πώς πετάει;
Στις 19 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου, σήκωσαν ξανά το αερόστατό τους στις Βερσαλλίες, αλλά αυτή τη φορά μέσα στο καλάθι του έβαλαν ένα πρόβατο, έναν κόκορα και μια πάπια.
Μπροστά στον Λουδοβίκο ΙΣΤ’, την Μαρία Αντουανέτα και τους αυλικούς τους, η μονγκολφιέρα πέταξε επί οκτώ ολόκληρα λεπτά.
Λίγες μέρες αργότερα, πραγματοποιήθηκε και η πρώτη πτήση του αερόστατου με επιβάτες ανθρώπους!
Ο Ζοζέφ κι ο Ζακ σκέφτηκαν να χρησιμοποιήσουν θερμό αέρα μέσα στο μπαλόνι του αερόστατου, προκειμένου να το βοηθήσουν στην ανύψωσή του και στη συνέχεια στην πτήση του.
Το αερόστατό τους, που ονομάστηκε μονγκολφιέρα, έκανε την πρώτη πετυχημένη πτήση του στις 4 Ιουνίου του 1783, οπότε υψώθηκε 6.562 πόδια πάνω από το Ανοναί της Γαλλίας.
Από τότε η βόλτα με αερόστατο θεωρείται μια από τις πιο διασκεδαστικές εμπειρίες!
Ο Αγγλος φυσικός Νεύτωνας ήταν ένας από τους πιο μεγάλους «εφευρέτες» στη σύγχρονη φυσική. Στα χρόνια των σπουδών του, δεν υπήρχαν μαθηματικές έννοιες όπως η παράγωγος ή το ολοκλήρωμα. Τα μη εξελιγμένα μαθηματικά της εποχής του, όμως, δεν τον σταμάτησαν. Για να μπορέσει να αποδείξει τους νόμους των φυσικών φαινομένων που μελετούσε, δημιούργησε πρώτα μόνος του έναν ολοκαίνουργιο κλάδο των μαθηματικών.
Από τις μαθηματικές σημειώσεις του Νεύτωνα (φωτο)
Έτσι, κατάφερε να αποδείξει τρεις νόμους της κίνησης που άλλαξαν τα δεδομένα της φυσικής, ενώ με τη θεωρία της παγκόσμιας έλξης, αντιμετώπισε θεμελιώδη ερωτήματα που απασχολούσαν τη φυσική για καιρό.
Ψαξ’ το παραπάνω!
Τι είναι η βαρύτητα;
Στο 14° τεύχος του «κόκκινου Αερόστατου»!
Πώς έγινε το σφυροδρέπανο κομμουνιστικό σύμβολο;
Πώς έγινε το σφυροδρέπανο κομμουνιστικό σύμβολο;▪️ Το 1917, όταν οι Ρώσοι εργάτες και αγρότες επαναστάτησαν ενάντια στα αφεντικά τους, έφτιαξαν τον ρωσικό επαναστατικό στρατό. Όμως έπρεπε να βρουν έναν τρόπο να διαφέρουν οι φορεσιές τους από αυτές του στρατού του Τσάρου, για να ξέρουν ποιος είναι φίλος και ποιος εχθρός. Στην αρχή, ο κάθε στρατιώτης φορούσε ό,τι σημάδι θεωρούσε αυτός καλύτερο. Σιγά — σιγά, όμως, ένα σήμα επικράτησε… . αυτό των ενωμένων εργατών και / αγροτών!
▪️ Έτσι, από τις αρχές του 1918, οι Ρώσοι επαναστάτες ήταν υποχρεωμένοι να φορούν κονκάρδες με ένα σφυρί και ένα άροτρο στο καπέλο της στρατιωτικής στολής τους, για να ξεχωρίζουν ως μαχητές του «Κόκκινου Στρατού των Εργατών και των Αγροτών».
Άροτρο είναι το εργαλείο που έδεναν οι αγρότες στα ζώα για να οργώσουν το χωράφι, πριν την εφεύρεση του τρακτέρ.
▪️ Το σφυρί και το δρεπάνι είναι μια παραλλαγή αυτού του συμβόλου και χρησιμοποιήθηκαν πρώτη φορά ως σήμα του νέου Σοβιετικού Κράτους στο 5° Συνέδριο των Σοβιέτ στις 10 Ιουλίου του 1918.
Στη συνέχεια, πολλά Κομμουνιστικά Κόμματα στον κόσμο υιοθέτησαν το σφυροδρέπανο ως σύμβολό τους.
Σοβιέτ λέγονταν τα συμβούλια των εργατών και των αγροτών.
Ήξερες ότι…
το σφυροδρέπανο ήταν το σχέδιο που νίκησε σε έναν διαγωνισμό;
Πράγματι, ο Λένιν διοργάνωσε διαγωνισμό για τη δημιουργία ενός σοβιετικού εμβλήματος.
Το νικηφόρο σχέδιο του Ευγένιου Καμζόλκιν (Yevgeny Ivanovich Kamzolkin, 1885 – 1957) ήταν ένα σφυρί και ένα δρεπάνι που αγκαλιάζουν όλο τον πλανήτη και γύρω — γύρω ένα στεφάνι από σιτάρι τυλιγμένο με μία κόκκινη κορδέλα που γράφει: «προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε!» σε έξι διαφορετικές γλώσσες των λαών της Σοβιετικής Ένωσης.
Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι οι κομμουνιστές επέλεξαν το σφυροδρέπανο ως σύμβολο για τον αγώνα τους. Ένα σύμβολο της δουλειάς και της δημιουργίας. Σύμβολο της επανάστασης! Ένα σύμβολο που δείχνει το μέλλον, τη σοσιαλιστική — κομμουνιστική κοινωνία.
Φυσικά, ένα σύμβολο δε σημαίνει τίποτα… αν δεν το κρατούν στα χέρια τους τίμιοι αγωνιστές που λένε όχι στην αδικία και την καταπίεση.
Για τους κομμουνιστές, το σφυροδρέπανο είναι τόσο πολύτιμο, όσο και οι ιδέες τους!
Ήξερες ότι… σε πολλές χώρες το σφυροδρέπανο είναι ένα απαγορευμένο σύμβολο; Τόσο πολύ μισούν τα πλούσια αφεντικά τις ιδέες που αυτό συμβολίζει!
Για τα υπόλοιπα και είναι πάρα πολλά, προμηθευτείτε –μικροί και μεγάλοι, το ΚΟΚΚΙΝΟ ΑΕΡΟΣΤΑΤΟ! θα γίνουμε όλοι σοφότεροι –οι μεγαλύτεροι «έχουμε πολύ μαλλί να ξάνουμε» (παιδιά, εγγόνια, αλλά και εμείς οι ίδιοι) γιατί όσο και μελετήσουμε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες εκδήλωσης των γεγονότων από τη σκοπιά του μαρξισμού – λενινισμού -σε αντιπαράθεση με αστικές και αναθεωρητικές ιστορικές θέσεις έχουν πλευρές για ανάδειξη και γνώση.
