Η Οχτωβριανή Επανάσταση είχε μεγάλη η επίδραση στον πνευματικό κόσμο της Ελλάδας, ιδιαίτερα δε στους οπαδούς του μαχόμενου δημοτικισμού που συσπειρώνονταν στο περιοδικό «Νουμάς» του Δ. Ταγκόπουλου. Ηταν τέτοια η επίδραση που αργότερα ο δημοτικιστής ταυτιζόταν με τον κομμουνιστή, εξ ου και το μαλλιοροκομμουνιστής.
Τιμώντας την Οχτωβριανή Επανάσταση θα αναπτύξουμε ένα αφιέρωμα για την επίδραση που είχε στο λογοτεχνικό κόσμο και στη διανόηση της εποχής.
Ξεκινούμε το αφιέρωμα με τον Δημήτρη Ταγκόπουλο
Γράφει ο Ηρακλής Κακαβάνης //
Δημήτρης Ταγκόπουλος
Ο Δ. Ταγκόπουλος – που ξεκίνησε από τη δημοσιογραφία – αρχισυντάκτης της καθημερινής «Εστίας» – βρέθηκε επικεφαλής μιας ανοργάνωτης και ανομοιογενούς ομάδας που την ένωνε η επιδίωξη να «αναστηθεί και να καλλιεργηθεί η λαϊκή γλώσσα». Το 1903 εκδίδει το Νουμά που κυκλοφορεί μέχρι το 1931 (με κάποιες ενδιάμεσες διακοπές). Κατά την πρώτη περίοδο, η πορεία του είναι στενά συνδεδεμένη με την ιστορία του γλωσσικού ζητήματος.
Ο «Νουμάς» καταβρόχθιζε όλο το χρόνο του, τα χρήματα και την περιουσία του. Το μεγάλο του άγχος ήταν να βρεθούν χρήματα για να αγοραστεί το χαρτί και να πληρωθούν οι τυπογράφοι. Επειδή αγωνιζόταν συνέχεια να αποσπάσει μερικά χρήματα από τον πλούσιο Πάλλη έλεγε χαρακτηριστικά: Πάνω στον τάφο μου θα γράφουν: Δημ Ταγκόπουλος αθλήσας επί …Πάλλη. Όπως τον περιγράφει ο γιός του ήταν τύπος μποέμ, με ένα μπάλωμα στο μανίκι του σήμα κατατεθέν, αγαπητός από τους αστούς και τους εργάτες. Είρων αλλά στο βάθος άκακος. Μεγάλο του όπλο μέσα από τις σελίδες του «Νουμά» η σάτιρα.
Στάθηκε το προπύργιο της γλωσσικής επανάστασης. Με βασικές αρχές και στόχους το σεβασμό στη νεότητα, τη γλωσσική αναγέννηση και αργότερα, με την Οχτωβριανή Επανάσταση, με την ιδέα πως ο δημοτικισμός δεν μπορεί να νοηθεί έξω και χωριστά από το σοσιαλισμό. Η απήχηση της Οχτωβριανής Επανάστασης υπήρξε μεγάλη τόσο στο «Νουμά» όσο και στους διανοούμενους δημοτικιστές.
Από τούς πρώτους, που υποδέχτηκαν στην Ελλάδα με χαρά και συγκίνηση την Όχτωβριανή Επανάσταση. Χαιρέτισε με ξέφρενο ενθουσιασμό την ίδρυση του Σοβιετικού κράτους κι έγινε, θερμός υποστηριχτής του. «Οσο υπάρχουν τα Σοβιέτ στη Ρωσία, oι άνθρωποι θα μπορούν να κοιμούνται ήσυχα. Μόνο σαν τα ανατρέψουν, πρέπει να φοβούνται», συνήθιζε να λέει στις παρέες του. Για νά δείξει μάλιστα πως δεν υποστήριζε τις Ιδέες του μόνο στα λόγια αποφάσισε να κόψει ένα καφέ του τη μέρα και να στέλνει κάθε μήνα στο «Ριζοσπάστη», 10 δραχμές για ενίσχυση.
Ηγέτης του μαχόμενου δημοτικισμού, από το 1903, όταν ο Δ. Ταγκόπουλος αναγνώριζε σαν μόνο αρχηγό του «επιστημονικού δημοτικισμού» το «μεγάλο Ψυχάρη», όπως έγραφε ο ίδιος. Όταν όμως ο Ψυχάρης στράφηκε προς τον εθνικισμό και έγινε φοβερός αντικομμουνιστής, ο Ταγκόπουλος, υπό την επίδραση της Οχτωβριανής Επανάστασης συγκρούστηκε μαζί του και ύψωσε τη σημαία του σοσιαλισμού.
Ετσι στα 1919 ο Δ. Ταγκόπουλος γράφει: «Οσοι δημοτικιστές αρνούνται ή πολεμούν το σοσιαλισμό, είναι δημοτικιστές μοναχά για λούσο ή από μόδα… Δημοτικισμός χωρίς σοσιαλισμό, είναι μισή και μίζερη ιδεολογία»
Ενα χρόνο αργότερα, στα 1920, ο Ταγκόπουλος εκδηλώνοντας την αγάπη του και τον ενθουσιασμό του για την Οχτωβριανή Επανάσταση, επιτίθεται από τις στήλες του «Νουμά» ενάντια σ’ ένα αντεπαναστατικό θεατρικό έργο, πού είχε ανεβάσει ο θίασος Κοτοπούλη, και χαιρετίζει τούς εργάτες που το σφύριξαν:
«Ενας Ρώσος πρίγκιπας, νοσταλγός του τσαρικού μεγαλείου, άφησε να ξεχυθεί ο πόνος της αντιμπολσεβίκικης ψυχής του ένα βράδυ πάνω στο πάλκο της δ. Κοτοπούλη, σ’ ένα έργο φιλοτσαρικό. Το προπαγανδιστικό αυτό έργο, που δεν είχε καμιά σχέση με την Τέχνη, σφυρίχτηκε, όπως ήταν φυσικό, από τούς εργάτες που ήταν κάτω ατή σάλα του θεάτρου. Η γενναία αυτή πράξη των εργατών δείχνει πως το γούστο του λαού δεν χάλασε ακόμα, όπως το γούστο των αστών, που δέχεται και χωνεύει ό,τι μόνο στομάχι στρουθοκαμήλου μπορεί να χωνέψει».